Амалий машғулот

 
Қизамиқнинг клиник турлари. 
Қизамиқни А.А. Колитипиннинг клиник патогенетик принциплари бўйича 
классификация қилиш мумкин. Типик турларидан ташқари атипик турлари 
кузатилади. Уларга ёмон сифатли ўтувчи, абортив ёки ўта енгил турини ва 
митигирланган турини киритиш мумкин. Ёмон сифатли тури токсик, геморрагик, 
бронхиал ёки диспное вариантларида ўтиш мумкин. Типик турлари енгил, ўрта 
оғир ва оғир турда ўтиши мумкин. 
Бир яшаргача бўлган болаларда қизамиқнинг ташқи белгилари унга, 
билинмасада умуман оғир ўтади. Асорат беради ва ўлимга олиб бориши мумкин. 
Асоратлари.
Қизамиқнинг оғирлиги унинг ўзидан кўра асоратларига кўпроқ боғлиқ 
бўлади. Улар кўпроқ иккиламчи микроблар томонидан чиқарилади. Аммо, 
бирламчи вирусли асоратлар хам учраб уларни касалликнинг белгилари десак хам 
бўлади. Нафас йўллари томонидан асоратлар. 
Эртаги қизамиқ крипи. 
Кечки қизамиқ крипи. 
Эртаги зотилжам. 
Кечки зотилжам. 
Асаб системаси томонидан асоратлар: 
Бирламчи сероз энцефалитлар ва менингит. 
Иккиламчи йирингли менингитлар ва энцефалитлар. 
Ошқозон - ичак системаси томонидан асоратлар 
Стоматитлар, гингивит, катарал колитлар. 
 
Бошқа асоратлар:
Катарал ва йирингли отит, лимфаденитлар ва терининг йиринглик 
касалликлари. 
 
Даволаш:
Қизамиқни даволаш учун махсус дорилар йўқ, қизамиқ беморларни уйда 
даволаш мумкин. Қуйидаги беморларни шифохонага ёткизишлари зарур: 
1.
Оғир асоратлари бўлса. 
2.
Уйда парваришни иложи бўлмаса. 
3.
Эпид кўрсатмаларига биноан. 

---

13 
Қизамиқни даволашда парваришни, режимни ва пархезнинг ахамияти катта. 
Иккиламчи асоратларни даволашда антибиотиклар қўлланилади. 
Қизамиқнинг профилактикаси: 
Қизамиқ касаллиги устидан тўла ғалаба қилишнинг бирдан–бир чораси унга 
қарши фаол иммунизация ўтказишдир. Касаллик манбасига қарши чора–
тадбирлар унга яхши натижа бермайди, пассив иммунизация эса ўлим сонини 
камайтирсада, касаллик кўрсаткичларига таъсир қилмайди. 
Ўзбекистон Республикасида қабул қилинган эмлаш жадвалига кўра 
қизамиқ билан оғримаган болалар 9 ойда тирик қизамиқ вакцинаси билан 
эмланади, 16 ойликда эса ревакцинация қилинади. Вакцина боланинг ёшидан 
қатъий назар 0,5 мл миқдорда елка ёки кўкрак териси остига юборилади. 
Тирик қизамиқ вакцинаси болалар жамоасида қизамиқ тарқалса тезкор 
профилактика учун ишлатилиши мумкин. Бу холда вакцинация илгари қизамиқ 
билан оғримаган ва эмланмаган, хамда қарши кўрсатмалари йўқ 2 ёшдан катта 
болаларга ўтказилади. Мулоқатдан бошлаб 5 кун мабойнида эмлаш яхши натижа 
беради. 95 – 98% эмланганларда турғун иммунитет хосил бўлади. Россияда 
вакцинация 6 ёшда ўтказилади. 
Қизамиқ ўчоғида эмланганларга 21 кун, эмланмаганларга 17 кун карантин 
эълон қилинди.