Амалий машғулот №9 Мавзу: Ичак инфекциялари. Эшерихиоз, сальмонеллалар, шигеллёзлар ва

Машғулот мазмуни:

Назарий қисм.

Эшерихийлар

Escherichia уруғи E.coli, E.fergusonii, E.hermannii, E.vulneris ва E.blattae (суварак ичагида топилган) турлардан ташкил топган бўлиб, улар биокимёвий ва физиологик хусусиятлари жиҳатидан бир-биридан фарқ қилади.
Морфологияси. Ичак таёқчаси морфологиясига кўра Enterobacteriaceae уруғига мансуб энтеробактерияларга ўхшайди, ҳажми 1,1–1,5х2,0–6,0 мкм. Буларнинг айрим штаммлари ҳаракатчан (перитрих), айримлари эса ҳаракатланмайди, яъни хивчинлари йўқ. Ҳозирги вақтда 30% патоген эшерихийларда жинсий киприкчалар борлиги аниқланган. Баъзи штаммлари микрокапсула ёки шилимшиқ капсула ҳосил қилади. Грамманфий, спора ҳосил қилмайди.
Бактерия ҳужайраси майда туклар (фибриялар) билан қопланган. Нуклеоид ДНК сида Г+Ц 48–52% ни ташкил этади.
Ўсиши. E.coli факультатив анаэроб, 37оС ҳароратда ва рН 7,2–7,5 бўлганда яхши ўсади. Эшерихийлар 22–37оС да ўз фаолиятини сақлаб қолади, аммо паст ҳароратда ўсиши тўхтайди. Улар гўшт-пептонли агарда шакли юмалоқ, ранги тиниқ ва ялтироқ, четлари эса бўртган, диаметри 1–2 мм ли S-шаклдаги колониялар ҳосил қилади. Лекин мутациялар ҳисобига R-шаклга эга колониялар ҳам вужудга келиши мумкин, бу ҳолда улар асосий биологик хусусиятларини йўқотади.
Гўшт-пептонли бульонда бир хил қуйқа, сўнг чўкма ҳосил қилиб кўпаяди. Ичак таёқчаси дифференциал озиқ муҳитларда уларнинг таркибига кўра турли рангдаги колонияларни ҳосил қилади. Масалан: Эндо муҳитидаги тўқ қизил ялтироқ колониялар, муҳит таркибидаги лактозани ичак таёқчаси парчалаганлиги ҳисобига ҳосил бўлади.
Ферментатив хусусияти. Ичак таёқчаси ферментатив хусусиятига кўра жуда фаол бўлиб, лактоза, глюкоза, маннит, мальтоза ва бошқа углеводларни кислота ва газ ҳосил қилиб парчалайди. Аммо ичак таёқчаси штаммларининг 10–12% лактозани парчаламайди, улар “нотипик штаммлар” деб аталади. Бу уруғ аъзолари индол ҳосил қилади, нитратларни нитритларгача қайтаради, аммо Н₂S ҳосил қилмайди.
Токсин ҳосил қилиши. Ичак таёқчаси, асосан, эндотоксин ажратади. Ичак таёқчасининг айрим энтеропатоген штаммлари 2 хил энтеротоксин ва 4 хил гемолизинлар синтез қилади. Токсин ажратиш хусусияти Ent- ва Hly-плазмидалар орқали назорат қилинади.