|
АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ №3
Мавзу: MATLAB тизимида ахборот жараёнларини ташкил этиш. Сонларнинг форматлари
Ишдан мақсад: MATLAB тизимида берилганлардан фойдаланиб амалларни бажаришда, чиққан натижаларни соддароқ кўринишда тасвирлаш усулларини ўрганиш.
Керакли жиҳозлар ва асбоблар: компьютер, видеопроектор, электрон доска.
Асосий мазмуни (қисқача назарий маълумотлар):
MATLAB дастурида оддий арифметик амалларни бажариш тартиби қуйидагича амалга оширилади. Масалан: ; ; .
Баъзан чиққан натижаларни соддароқ кўринишда тасвирлаш керак бўлади, бунинг учун юқоридаги ускуналар панелидан “File” ни танлаймиз ва “Preferences” пунктига кирамиз. Бунда қуйидаги ойна кўриниши ҳосил бўлади.
Бунда мисол тариқасида агар “short” формат танланган бўлса қуйидаги кўринишда амал натижаларини ; тасвирлаш мумкин ёки “long” формат танланган бўлса ушбу амалларнинг қиймати қуйидаги кўринишда тасвирланади, ; ва унинг ойна кўриниши қуйидагича:
MATLAB амалий дастурининг яна бир имконияти мавжуд, бу ўз навбатида унинг тили яъни ускуналар панелидан фойдаланмасдан туриб унинг буйруқлар ойнасига тегишли операторларни киритиш орқали керакли мақсадга эришиш мумкин ва бунга мисол қилиб юқорида айтиб ўтилган қисқа ва узун қиймат натижаларни буйруқлар ойнасида амалга оширамиз. Бунинг учун “help format” буйруғини киритганимизда қуйидаги ойна кўриниш мавжуд бўлади ҳамда бизга керакли форматни танлаш учун “format long”, “format short” ва ҳоказо.
Масалан:
Шундай қилиб амалларни бажаришда MATLAB амалий дастури баъзи бир мавжуд бўлмаган қийматларни ҳам келтириб чиқаради. Масалан , , ва ҳоказо. Буни қуйидагича тасвирлаш мумкин.
Бу ерда квадрат илдиз остидаги манфий сондан аниқ натижанинг чиқиши бу комплекс сонларнинг мавжудлиги яъни бу ерда га тенг деб олинган.
Бошланғич математик функцияларга тригонометрик (sin, cos, tg, ctg, arccos, arcsin, arctg, arcctg), експонентал (log, exp, sqrt), комплекс (complex, real) ҳамда яхлитлаш ва қолдиқ (fix, floor, ceil, mod) ва ҳоказолар киради. Бунда буйруқлар ойнасига “help elfun” буйруғини киритиш натижасида ойнада керакли функциялардан фойдаланиш учун уларнинг MATLAB амалий дастурига киритиладиган кўринишлари тасвирланади.
Ишни бажариш тартиби:
Компьютерни ишга туширинг.
MATLAB дастурини юкланг.
Дастур ойнасини таҳрирланг.
Менюлар таркиби билан танишинг.
Буйруқлар ойнаси имкониятлари билан танишинг.
Буйруқлар ойнасига маълумотлар киритинг ва таҳрирланг.
Дастурда ишни якунланг.
Топшириқлар:
Тўғри бурчакли параллелепипеднинг асоси ва га, баландлиги га тенг. Ушбу параллелепипедга диаметри бўлган шар ички чизилган ва шу қисм қирқиб ташланган ушбу параллелепипеднинг қолган қисмининг ҳажмини топиб енг кичик қийматга яхлитланг.
Тенг ёнли учбурчакнинг асоси ён томони эса 36,9 га тенг. Уни периметрини қисмининг, чи даражасини топиб енг катта қийматга яхлитланг.
ушбу квадрат тенгламанинг ва қийматларини топинг ва катта сонни кичик сонга бўлганда унинг қолдиғини келтиринг.
Бух МТИ да жами 5724 та талаба таҳсил олади, шулардан қисми аъло баҳода, қисми эса яхши баҳода, қолган талабаларнинг қисми эса қайта ўзлаштиришдаги талабалар, шулардан қониқарли баҳода ўқийдиган талабаларнинг сонини топинг ва у 2 сонинин нечанчи даражасига ега еканлигини аниқланг.
Хонанинг эни, бўйи ва баландлиги мос равишда , ҳамда га тенг қилиб қурилмоқда, шундан сўнг режа ўзгарганидан кейин унинг баландлигини мартага оширишга тўғри келди, хонанинг ҳозирги ҳолатдаги ҳажми дастлабки ҳажмидан қанча фарқ қилади ва чиққан натижани яхлитланг.
;
бўлса,
ни ҳисобланг ва яхлитланг.
Кесик конуснинг катта радиуси га , кичик радиуси эса га унинг ён қирраси га тенг бу конуснинг ҳажмини ҳисобланг ва кичик радиусини мартага ошириб кейинги ҳажмини ҳисобланг. Натижада чиққан ҳажмларнинг ўрта геометригини топинг.
Тенг ёнли учбурчакнинг юзи га тенг, унинг томонини га га ошириб, га ҳамда га камайтириб барча қийматларнинг ўрта арифметигини топинг ва катта қийматга нисбатан яхлитланг.
; ; га мос равишда тенг ни ҳисобланг. Шундан сўнг ва ни ва мартага ошириб ни қайтадан ҳисобланг. Чиққан натижаларни ўрта геометригини ҳисобланг.
Арифметик прогрессияда ; га тенг шундан йигиндини топинг ва чиққан натижани 2 сонининг нечанчи даражаси эканлигини аниқланг.
Геометрик прогрессияда ; га тенг шундан йигиндини топинг ва чиққан натижани 2 сонининг нечанчи даражаси эканлигини аниқланг.
;
бўлса,
ни ҳисобланг ва яхлитланг.
квадрат тенгламанинг илдизларини ўрта арифметиги ва ўрта геометригини йиғиндисини топинг ва енг кичик қийматга нисбатан яхлитланг.
Чексиз камаювчи геометрик прогрессияда , бўлса ва ни кўпайтмасининг чи даражисини топинг ва бутун қисмини келтиринг.
Аралашманинг таркибида темир, бошқа модда ва қолган қисми олтиндан иборат. кг соф олтин олиш учун неча кг аралашма бўлиши керак ва қийматни яхлитланг.
Do'stlaringiz bilan baham: |
