Alternativ energiya Dunyo aholisining yildan yilga ko`payishi

Alternativ energiya
Dunyo aholisining yildan yilga ko`payishi hisobiga, elektr energiyasi bilan bevosita foydalanuvchilar (aholi, firma, minizavod, zavod, fabrika, kompaniyalar) soni ortayotganligi tufayli hozirda butun dunyoda elektr energiyasi tanqisligi vujudga kelmoqda. Shuning uchun ham elektr energiyani tejash maqsadida noananaviy energiya manbalari bilan butun dunyo olimlari shug`ullanmoqdalar.
Hozirgi kunda xalq xo`jaligi uchun ishlab chiqarilayotgan energiya turlarining asosiy qismini neft maxsulotlari, tabiiy gaz, toshko`mir, slanets kabi o`rniga yangidan bino bo`lmaydigan, zaxrasi cheklangai, tabiiy boyliklarni iste’moli xisobiga xosil bo`luchi energiya tashkil etishi ko`pchilikka ma’lum
Ayniqsa, bunday tabiiy boyliklarni sarfi bizni mamlakatimizda katta miqdorni tashkil etadi.
Agar bashariyat nelajakda xali qo`llanilishi odat bo`lmagan energiya turlaridan: quyosh, shamol, dengiz va okeanlar yer osti issiqligi kabi energiya manbaalaridan unumli va arzon foydalanishning yangi usullarini kashf qilinmas ekan energetik inqiroz yuz berishi muqarrar.
Shunday ekan tabiiy yoqilg`ilarni iloji boricha tejash, ayrim soxalarda ulardan foydalaiib ishlovchi mexanizm va . energetik iste’molini boshka turdagi noananaviy ya’ni xali ishlatilishi odat tusiga kirmagan energiya manbaalari xisobiga ta’minlash shu kunning asosiy vazifalaridan biridir.
Energiya sayyoramizdagi barcha mavjudotlar va o`simliklarning hayotiy ehtiyoji hisoblanib, u ishlab chiqarishni takomillashtiruvchi muhim omillardir.
Muqobil energiya manbalari va ularning yangi turlarini o`zlashtirish barobarida kelajak avlod uchun qayta ishlanmaydigan zahiralar (gaz, neftь, ko`mir)ni saqlab qolish ham muhim ahamiyat kasb etadi.
Iste’molchilarning energiyaga nisbatan oshib borayotgan ehtiyojini to`la qondirish, bu jarayonda atrof-muhitga yetkazilayotgan salbiy ta’sirlarni kamaytirish vazifasi energetika sohasidagi ishlarni yanada takomillashtirishni, qayta tiklanuvchan, noan’anaviy energiya manbalaridan foydalanishni taqozo etayotir.
Demografik va statistik xisoblashlar shuni kursatadiki, 21 asrning oxiriga kelib axoli soni 12 mlrd kishini tashkil kiladi. Usha davrga borib dunyo axolisining kishi boshiga to`g`ri keladigan energiyasi 20 kvt yil bu degani 7,312 Mvt energiyaga to`g`ri keladi. Xozirgi kunda rivojlangan mamlakatlarda ishlab chikarilayotgan energiya kursatkichi (AKD1, Kanada, Shvetsiya, Germaniya, Frantsiya, va Yaponiya) 10 kvt yilni tashkil kiladi. Bu kursatkich 6% ni, ishlab chikarilayotgan energiya 22% davlatda esa 7 kvt yilni 72% davlatda esa 2 kvt yilni tashkil kiladi.
Olimlar va mutaxassislarning fikricha, kuzatilayotgan global isish jarayonlari va boshqa tabiat anomaliyalari ko`p jihatdan organik yoqilg`i turlaridan foydalanadigan issiqlik elektrstansiyalari, sanoat korxonalari ishlashidan hosil bo`ladigan gazlarning, shuningdek, ichki yonish dvigatellaridan chiqadigan ishlatilgan gazlarning atmosferaga chiqarib tashlanishi bilan bog`liq.
Holbuki, uglevodorod xomashyosini tejash va tabiatning ekologik holatini yaxshilash qayta tiklanadigan muqobil energiya manbalaridan faol foydalanish yo`li bilan ta’minlanishi mumkin. Mazkur energiya turlarining afzalligi shundaki, ular uglevodorod resurslarini elektr toki ishlab chiqarish maqsadida shunchaki yoqib yuborish o`rniga, ulardan neft kimyosi sanoatida foydalanish uchun bu resurslarni bo`shatib olish imkonini beradi.
Toza ekologik energiyani qayyerdan va qancha miqdorda olish mumkin.

1. Dengiz tulqinlaridan- 0,03q

   
   

2. Shamol yordamida 0,04 q

   
   

3. Suv resurslari hisobiga -0,065 q

   
   

4. Quyosh nurlari hisobiga 10 q

   
   

Mutaxassislarning ta’kidlashicha, yurtimiz iqlim sharoitida quyosh, suv, shamol, biogaz singari noan’anaviy energiyalardan foydalanish borasida ulkan imkoniyatlar mavjud. Mamlakatimiz hududlarida yilning qariyb 350 kuni quyoshli bo`ladi, doimiy shamol esib turadigan ochiq maydonlar ko`p. Bunday tabiiy salohiyat bugungi kunda jahon miqyosida tobora ommalashib borayotgan yuqori samarali qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan foydalanish uchun qo`l keladi.

O`zbekistonda qayta tiklanadigan enegiyaning yangi potentsiali deyarli 51 mlrd. t.n.e. ni tashkil etadi. Unda gidro energiyaning hissasi 9.2 mln.t.n.e. Quyosh enegiyasi 50973 mln t.n.e. Shamol energiyasi.2.2 mln t.n.e. va geotermal energiyasi hissasi esa. 0.2 mln t.n.e. dir. Umumiy texnikaviy potentsiali esa 179 mln t.n.e. ni tashkil etadi(gidro–1.8, quyosh– 176.8, shamol–0.4 mln t.n.e.) Hozirgi vaqtda mavjud texnikaviy potentsialdan bor yo`g`i 0.3 foizi foydalanilmoqdaki, bu ham bo`lsa gidroenegiya hissasiga to`g`ri keladi. O`zbekiston daryolarining texnikaviy potentsiali 21 TVt soat bo`lib shundan kichik gidroenegetika hissasi 10.4 TVt soatni tashkil etadi. Umuman daryolarimiz, suv havzalari va konlardagi umumiy quvvat 5,8 GVt soat bo`lgan 250 ta GES larni qurish imkoniyatlari mavjud. Hozirgi vaqtda bu potentsialning uchdan bir qismidan foydalanilmoqda: 31 ta GES 1,7 GVt quvvat bilan ishlab, yiliga 5,0–7,0 TVt soat elektr energiya xosil qilmoqda.
Respublikamizda qayta ishlangan energiya manbalaridan foydalanishni joriy etishning asosiy omillari — chekka hududlarga energiya yetkazib berishdagi muammolarni bartaraf etish, fermer xo`jaliklarida energiyadan foydalanish darajasini oshirish, chuqur quduqlar qazish va elektr nasoslardan foydalanish orqali suv bilan ta’minlash ishlarini yaxshilashdir. Bundan tashqari aholi soni ko`payishi natijasida energiyaga bo`lgan talab bir necha marotaba ortib, bu holat atrof-muhit ifloslanishi hamda kelajakda tabiiy energiya zahiralari yetishmovchiligiga olib kelishi mumkin.
Aytish kerakki, energiya bilan ta’minlash jarayonida quvvatni yangi texnologiyalar asosida qayta ishlash an’anaviy energiya bilan ta’minlash uslublariga qaraganda ancha arzonga tushadi. Bugungi kunda fermerga irrigatsiya tadbirlarini mustaqil ravishda olib borish imkonini beruvchi muqobil energiya manbalari (artezian quduq suvlari bilan sug`orish) muhim ahamiyat kasb etadi. Suvni chuchuklashtirish, fermer xo`jaliklarini elektr energiyasi bilan ta’minlash ishlarida ham shunday hollar uchraydi. Texnik jihatdan olib qaraganda, avtomatlashtirilgan va kompьyuterlashtirilgan boshqaruv tizimlari sharoitida qishloq xo`jaliklarida muqobil ish jarayonlarini yaratish qiyinchilik tug`dirmaydi.
Quyosh va shamol energiyasida ishlovchi modulь tizimlarining ustunligi ularning ekologik jihatdan tozaligidir.Olim va mutaxassislarimiz bu borada keng qo`llaniladigan zamonaviy texnologiyalarni yaratish bo`yicha ko`plab loyihalarni taklif etmoqda. Ilmiy izlanishlar natijasida yaratilgan ilg`or texnologiyalarni amalga keng joriy etish, quyosh, biomassa, suv va shamol energiyalaridan foydalanishning yangi va samarali usullarini izlab topish maqsadida O`zbekiston Tabiatni muhofaza qilish davlat qo`mitasi huzurida “Eko-yenergiya” ilmiy-tadbiqiy markazi tashkil etilgan. Mazkur markaz tashabbusi bilan yurtimizning turli hududlarida quyosh energiyasi asosida ishlaydigan ko`plab fotoyelektr stansiyalari ishga tushirildi.Toshkent, Farg`ona, Andijon, Namangan va Xorazm viloyatlarida qishloq vrachlik punktlari va boshqa inshootlarga quyosh va shamol kollektorlarini o`rnatish bo`yicha amalga oshirilayotgan tadbirlar tabiiy gazni tejash, muqobil energiyadan foydalanishni rivojlantirish hamda energetika ta’minotini yaxshilash imkonini berayotir.
Muqobil energiya turlari, chunonchi geotermal energiyaning, quyosh, suv, shamol va biomassa energiyasining (shu jumladan, maishiy chiqindilarni utilizatsiya qilishdan olinadigan energiyaning) imkoniyatlari katta.
Umuman yashindan ham energiya olish mumkin. Yashin ulkan elektr uchkunidir. Yashinda tok kuchi juda ulkan va odatda 10000 dan 1000000 A gacha bo`ladi. Yashin yuzaga kelish arafasida yer bilan bulut orasidagi kuchlanish 10<sup>8</sup> -10<sup>9</sup> Volьtga yetadi. Yashin razryad ining davomiyligi juda qisqa mikrosekund tartibida. Shuning uchun xar bir aloxida yashinda utadigan umumiy zaryad miqdori uncha katta bo`lmaydi. Buning uchun yangi texnologiyalar yaratib elektr energiyasi olish mumkin.
Elektr maydon — elektr zaryadlar yoki oʻzgaruvchan magnit maydon hosil qilgan fizik maydon. Vaqt boʻyicha oʻzgarmaydigan Elektr maydon elektrostatik maydon ). Elektr maydon tushunchasini birinchi boʻlib M. Faradey 19-asr 30-yillarida kiritgan. Elektr maydon materiyaning maydon koʻrinishidir. Materiyaning har qanday oʻzgarishlari, ularning oʻzaro taʼsirlari vaqt oraligʻida va fazoda roʻy beradi, har qanday fizik taʼsir faqat chekli tezlik bilan tarqaladi. Elektrlangan jismlarning bir-biriga taʼsiri, ularning harakati Elektr maydonlari tufaylidir. Elektr zaryadlar bir-biriga bevosita emas, balki bilvosita taʼsir etadi. Har bir zaryad d oʻz atrofidagi fazoda Elektr maydon harakat qiladi va shu maydon orqali boshqa maydonga taʼsir etadi. Demak, Elektr maydonning asosiy xususiyatlaridan biri mavjud boʻlgan Elektr maydonga zaryad kiritilganda unga Gʻ kuch taʼsir etishidir. Elektr maydon elektr maydon kuchlanganligi Yo va maydon potensiali f bilan tavsiflanadi. Elektr maydon kuchlanganligi maydonning kuch xarakteristikasi boʻlib, u miqdor jihatdan maydonning muayyan nuqtasidagi birlik musbat zaryadga maydon tomonidan taʼsir etadigan elektr kuchlanishi bilan oʻlchanadi. Kuchlanish vektor kattalik boʻlib, yoʻnalishi musbat zaryadga taʼsir etuvchi kuch yoʻnalishi bilan bir xil. Barcha nuqtalarda Elektr maydon kuchlanganligi ham yoʻnalish, ham miqdor jihatdan bir xil boʻlgan magnit maydon bir jinsli maydon deb ataladi. Maydon potensiali skalyar kattalik, u Elektr maydonning energetik xarakteristikasi hisoblanadi. Elektr maydonni yaqqol tasavvur qilish maqsadida elektr kuch chiziqlari va ekvipotensial sirt tushunchalaridan foydalaniladi. Har bir nuqtasida Ye vektor oʻziga urinma boʻlgan chiziqni elektr kuch chizigʻi deyiladi. Elektr kuch chiziqlari Elektr maydonni faqat yaqqol tasvirlabgina qolmay, balki ularning zichligi orqali Ye ni baholash mumkin. Kuch chiziqlari zich oʻtkazilgan joylarda kichik boʻladi. Bir jinsli maydonning kuch chiziqlari oʻzaro parallel yotadi. Hamma nuqtalarida potensial qiymati bir xil boʻlgan sirtlar ekvipotensial sirtlar deyiladi. Bir jinsli Elektr maydon uchun ekvipotensial sirtlar oʻzaro parallel tekisliklardagi, nuqtaviy zaryad maydoni uchun markazi zaryad ustida yotgan konsentrik aylanalardan iborat.
Magnit maydon — harakatlanayotgan elektr zaryadlarga va magnit momenpish jismlarga taʼsir qiladigan kuch maydoni. M. Faradey birinchi marta 1845 yilda fanga kiritgan. U elektr oʻzaro taʼsirlar ham, magnit oʻzaro taʼsirlar ham yagona moddiy maydon yordamida amalga oshadi, deb hisoblagan. Elektromagnit maydonning klassik nazariyasini J. Maksvell yaratgan (1873). Oʻzgaruvchi Magnit maydon oʻzgaruvchi elektr maydon bilan uzviy bogʻlangan. Magnit maydon harakatdagi elektrlangan jismlar, elektr tokli oʻtkazgichlar va magnitlangan jismlar atrofida hosil boʻladi (rayemga q.). Elektr toki hosil qiladigan Magnit maydon Bio— Savar — Laplas qonuniga, Magnit maydon ning elektr tokiga taʼsiri esa Amper qonunita asosan aniqlanadi.
Hans Christian Ørsted, Der Geist in der Natur, 1854
Magnit maydon mikrodunyo hodisalarida, kosmik obʼyektlarda ham kuzatiladi. Mikrodunyo hodisalaridagi Magnit maydon, asosan, barcha zarralarning magnit momentga ega boʻlishligiga, harakatlanuvchi elektr zaryadiga Magnit maydon koʻrsatadigan taʼsirga bogʻliq. Bular esa moddalardagi paramagnetizm, diamagnetizm, ferromagnetizm, antiferromagnetizm, magnit rezonans, magnitooptika hodisalari, Faradey effekti kabi hodisalarni yuzaga keltiradi.
Harakatlanuvchi elektr zaryadi Magnit maydon da tekis aylanma (vint chizigʻi boʻyicha) harakat qiladi. Magnit maydonning ayrim joylarida elektr zaryadlarning harakat yoʻnalishi qarama-qarshisiga oʻzgarishi mumkin. Magnit maydonning bunday joylari magnit koʻzgular deyiladi. Magnit maydon taʼsirida atom ichidagi elektronlar qoʻshimcha harakat qiladi. Atomning nurlanishi Magnit maydon taʼsirida oʻzgaradi (qarang Zeyeman effekti). Jismda tarqaluvchi yorugʻlikning qutblanish tekisligi Magnit maydon taʼsirida maʼlum burchakka buriladi (Faradey effekti). Yer, Quyosh singari koʻpgina moddiy sistemalar Magnit maydon ga ega. Quyosh dogʻlari kuchli Magnit maydon bilan bogʻlangan. Quyoshdagi oʻzgarishlar natijasida Yer Magnit maydonning kuchli gʻalayonlanishi — magnit boʻronlari hosil buladi. Kosmosni oʻzlashtirish, yadrolarni sintez qilish, plazma fizikasi va boshqa sohalardagi fan va texnika masalalari Magnit maydon ni oʻrganish bilan bogʻliq. Magnit maydon, asosan, kucheiz (500 Gs), oʻrtacha (500 Gs dan 40 kGs gacha), kuchli (40 kGs dan 1 MGs gacha) va oʻta kuchli (1 MGs dan yuqori) xillarga boʻlinadi. Kuchsiz va oʻrtacha Magnit maydondan elektronika, elektrotexnika radiotexnikada, shuningdek, 500 Gs dan 40 kGs gacha boʻlgan Magnit maydondan zaryadli zarralar tezlatkichlari, Vilson kamerasi, pufakli kamera, mass-spektrometr kabi kurilmalarda foydalaniladi. Kuchli va oʻta kuchli Magnit maydon, asosan, qattiqjismlar fizikasida, ferromagnetizm va antiferromagnetizm xossalarini oʻrganishda, magnitogidrodinamik generator va boshqalarda ishlatiladi. Kucheiz va oʻrtacha Magnit maydon doimiy magnitlar, elektr magnitlar, oʻta oʻtkazuvchi magnitlar, solenoidlar (elektr toki utkazgichi) yordamida, kuchli Magnit maydon yoʻnaltirilgan portlatish usulida olinadi (oxirgi usulda mis quvur ichida oldindan kuchli impulyeli Magnit maydon hosil qilinadi va u kuchli portlashning radial bosimiga duch"r qilinadi).
Adabiyot
Elektromagnit bu sun'iy magnit bo'lib, unda magnit maydon paydo bo'ladi va elektr tokining uni o'rab turgan o'rash orqali o'tishi natijasida ferromagnit yadroda to'planadi, ya'ni. Oqim bobin orqali o'tganda, uning ichida joylashgan yadro tabiiy magnitning xususiyatlariga ega bo'ladi.
Elektromagnitlarni qo'llash sohasi juda keng. Ular elektr mashinalari va apparatlarida, avtomatik qurilmalarda, tibbiyotda, turli xil ilmiy tadqiqotlarda qo'llaniladi. Ko'pincha elektromagnitlar va solenoidlar ba'zi mexanizmlarni siljitish uchun ishlatiladi va sanoatlarda yukni ko'tarish uchun ishlatiladi.
Masalan, ko'tariladigan elektromagnit juda qulay, samarali va tejamkor mexanizmdir: tashilgan yukni himoya qilish va bo'shatish uchun texnik xodimlar talab qilinmaydi. Elektromagnitni harakatlanuvchi yukga qo'yish va elektr tokini elektromagnitning bobini ichiga kiritish kifoya va yuk elektromagnitga tortiladi va uni yukdan ozod qilish uchun siz shunchaki tokni o'chirishingiz kerak.
Elektromagnitning dizayni takrorlash oson va aslida u o'tkazgichning yadrosi va bobinidan boshqa narsa emas. Ushbu maqolada biz o'z qo'llaringiz bilan elektromagnitni qanday qilish kerak degan savolga javob beramiz.
Elektromagnit qanday ishlaydi (nazariya)
Agar elektr toki bir o'tkazgich orqali oqsa, u o'tkazgich atrofida magnit maydon hosil bo'ladi. Oqim faqat kontaktlarning zanglashiga olib ketishi mumkin bo'lganligi sababli, o'tkazgich eng oddiy yopiq pastadir bo'lgan aylana kabi yopiq pastadir bo'lishi kerak.
Ilgari, aylanaga o'ralgan o'tkazgich ko'pincha uning markaziga joylashtirilgan magnit igna ustidagi oqimning ta'sirini kuzatish uchun ishlatilgan. Bunday holda, strelka o'tkazgichning barcha qismlaridan teng masofada joylashgan bo'lib, oqimning magnitga ta'sirini kuzatishni osonlashtiradi.
Elektr tokining magnitga ta'sirini kuchaytirish uchun birinchi navbatda oqim kuchaytirilishi mumkin. Ammo, agar siz ba'zi bir oqim oqadigan o'tkazgich atrofida aylanib chiqsangiz, u o'rab turgan sxemaning atrofida ikki marta aytsangiz, u holda oqimning magnitga ta'siri ikki baravar ko'payadi.
Shunday qilib, o'tkazgichni ushbu kontaktlarning zanglashiga mos keladigan miqdordagi bükme bilan ushbu harakat ko'p marta ko'payishi mumkin. Natijada soni o'zboshimchalik bilan aylanishi mumkin bo'lgan aylanishlardan tashkil topgan natija tanachasi deb ataladi.
Maktab fizikasi kursini eslaylik, ya'ni elektr tokining o'tkazgich orqali o'tishi. Agar o'tkazgich rulonga o'ralgan bo'lsa, barcha burilishlarning magnit indüksiyon chiziqlari kuchayadi va natijada hosil bo'lgan magnit maydon bitta o'tkazgichga qaraganda kuchliroq bo'ladi.
Elektr tokidan hosil bo'lgan magnit maydon, asosan, magnit maydon bilan solishtirganda sezilarli farqlarga ega emas, agar biz elektromagnitga qaytadigan bo'lsak, unda uning tortishish kuchi formulasi quyidagicha ko'rinadi:
F \u003d 40550 ∙ B 2 ∙ S,
bu erda F - tortishish kuchi, kg (kuch nyutonlarda ham o'lchanadi, 1 kg \u003d 9,81 N, yoki 1 N \u003d 0.102 kg); B - indüksiyon, T; S - elektromagnitning tasavvurlar maydoni, m2.
Ya'ni, elektromagnitning tortishish kuchi magnit induktsiyaga bog'liq, uning formulasini ko'rib chiqing:
Bu erda U0 - bu magnit doimiy (12,5 * 107 H / m), U - bu muhitning magnit o'tkazuvchanligi, N / L - bu solenoidning har bir uzunligi bo'yicha aylanishlar soni, men hozirgi kuch.
Bundan kelib chiqadiki, magnitni tortadigan kuch hozirgi kuchga, burilishlar soni va muhitning magnit o'tkazuvchanligiga bog'liq. Agar bobin ichida yadro bo'lmasa, vosita havo.
Quyida turli xil vositalar uchun nisbiy magnit o'tkazuvchanlik jadvali keltirilgan. Havo uchun u 1 ga teng ekanligini, boshqa materiallar uchun esa o'nlab va hatto yuzlab marta yuqori ekanligini ko'ramiz.
Elektrotexnika sohasida yadrolar uchun maxsus metall ishlatiladi, u ko'pincha elektr yoki transformator po'lat deb ataladi. Jadvalning uchinchi qatorida siz "kremniy bilan temir" ni ko'rasiz, unda nisbiy magnit o'tkazuvchanligi 7 * 103 yoki 7000 H / m.
Bu transformator po'latining o'rtacha qiymati. U odatdagidan kremniy tarkibiga ko'ra farq qiladi. Amalda, uning nisbiy o'tkazuvchanligi qo'llaniladigan maydonga bog'liq, ammo biz batafsil ma'lumotga kirmaymiz. Lasan ichida yadro nima beradi? Elektr po'latdan yasalgan yadro lasan magnit maydonini taxminan 7000-7500 marta kuchaytiradi!
Sizdan nimani boshlash kerakligini esdan chiqarmaslik kerak, bu lasan ichidagi yadro moddasi va elektromagnitning tortadigan kuchi unga bog'liq.
Amaliyot

Supero'tkazuvchilar atrofidagi magnit maydonning paydo bo'lishini namoyish qilish uchun eng mashhur tajribalardan biri bu metall qirqish bilan tajriba. Supero'tkazuvchilar qog'oz varag'i bilan qoplangan va ustiga magnit silkitgichlar quyiladi, undan keyin elektr tok o'tkazgich orqali o'tadi va qirg'inlar varaqdagi qandaydir tarzda o'z pozitsiyalarini o'zgartiradi. Bu deyarli elektromagnit.

Ammo elektromagnit uchun shunchaki metall qirg'ichlarni jalb qilish etarli emas. Shuning uchun, yuqorida aytib o'tilganlarga asoslanib, uni kuchaytirishingiz kerak - siz metall yadroga o'ralgan sarg'ish qilishingiz kerak. Eng oddiy misol, tirnoq yoki murvat bilan o'ralgan izolyatsiyalangan mis sim bo'lishi mumkin.
Bunday elektromagnit turli xil ignalar, scrapie va boshqalarni jalb qilishga qodir.
Tel sifatida siz PVX yoki boshqa izolyatsiyadagi istalgan simni, yoki PEL yoki PEV kabi lak izolatsiyasidagi mis simni ishlatishingiz mumkin, ular transformatorlarning, dinamiklarning, motorlarning va hokazolarning sarg'ishlarida ishlatiladi. Siz uni yangi lasan ichida topishingiz yoki xuddi shu transformatorlardan orqaga qaytishingiz mumkin.
10 Oddiy so'zlar bilan elektromagnitlarni yaratish nuanslari:
1. Supero'tkazuvchilarning butun uzunligi bo'ylab izolyatsiya bir xil va buzilmagan bo'lishi kerak, shunda burilishda qisqa tutashuvlar bo'lmaydi.
2. O'ralgan ip bir naychada bo'lgani kabi bir tomonga yo'nalishi kerak, ya'ni simni 180 daraja bükolmaysiz va teskari yo'nalishda ketishingiz mumkin. Buning sababi, hosil bo'lgan magnit maydon har bir burilish maydonlarining algebraik yig'indisiga teng bo'ladi, agar siz batafsil ma'lumotga kirmasangiz, qarama-qarshi tomonga o'ralgan burilishlar qarama-qarshi belgi bilan elektromagnit maydon hosil qiladi, natijada maydonlar kamayadi va natijada elektromagnitning kuchi kamroq bo'ladi. , va agar bitta va boshqa yo'nalishda bir xil miqdordagi burilishlar bo'lsa, magnit hech narsani jalb qilmaydi, chunki maydonlar bir-birini bostiradi.
3. Elektromagnitning kuchi tokning kuchiga ham bog'liq bo'lib, u bobinga qo'llaniladigan kuchlanish va uning qarshiligiga bog'liq. Bobinning qarshiligi simning uzunligiga (uzunroq, u qanchalik katta bo'lsa) va uning kesishgan maydoniga (kesma qanchalik katta bo'lsa, qarshilik past bo'ladi) bog'liq bo'ladi, formuladan foydalanib taxminiy hisoblash mumkin - R \u003d p * L / S
4. Agar oqim juda yuqori bo'lsa, bobin yonib ketadi
5. To'g'ridan to'g'ri oqim bilan - induktor reaktsiyasining ta'siri tufayli oqim o'zgaruvchan tokdan kattaroq bo'ladi.
6. O'zgaruvchan tokda ishlaganda, elektromagnit pasayadi va chalinadi, uning maydoni doimiy ravishda yo'nalishni o'zgartiradi va uning tortishish kuchi doimiy oqim bilan ishlaganda kamroq (ikki marta) bo'ladi. Bunday holda, AC bobinlari uchun yadro ingichka plitalardan yasalgan bo'lib, ular bir butunga yig'iladi, plitalar bir-biridan lak yoki yupqa qatlam (oksid) bilan izolyatsiya qilinadi. zaryad - yo'qotishlarni va Foucault oqimlarini kamaytirish uchun.
7. Xuddi shu tortishish kuchi bilan o'zgaruvchan tok elektr magnitining og'irligi ikki baravar ko'payadi va o'lchamlari mos ravishda oshadi.
8. Ammo shuni e'tiborga olish kerakki, AC elektromagnitlari DC magnitlariga qaraganda tezroq.
9. DC elektromagnitlari
10. Ikkala turdagi elektromagnitlar ham to'g'ridan-to'g'ri, ham o'zgaruvchan tokda ishlashi mumkin, bitta savol - bu qanday quvvatga ega bo'ladi, qanday yo'qotishlar va isitish bo'ladi.
Amaliyotda doğaçlamış vositalardan elektromagnit uchun 3 ta g'oya
Yuqorida aytib o'tilganidek, elektromagnitni yaratishning eng oson usuli - bu zarur quvvatni olish uchun ikkalasini ham, ikkinchisini ham yig'ib olgan metall sim va mis simdan foydalanish. Ushbu qurilmaning besleme zo'riqishi joriy kuchga va strukturaning isitilishiga qarab empirik ravishda tanlanadi. Qulaylik uchun siz iplardan yoki shunga o'xshash narsalardan plastik nayzadan foydalanishingiz mumkin va uning ichki teshigi ostida yadro - murvat yoki mixni tanlang.
Ikkinchi variant - deyarli tayyor elektromagnitdan foydalanish. Elektromagnit kommutatsiya moslamalari haqida o'ylab ko'ring - o'rni, magnit boshlagich va kontaktor. DC va 12V-larda foydalanish uchun avtomobil rölesindeki lasan foydalanish qulay. Faqatgina ishni olib tashlash, harakatlanuvchi kontaktlarni uzish va quvvatni ulash kerak.
220 yoki 380 voltsli kuchlanish uchun rulonlarni ishlatish qulay, ular mandrelga o'raladi va osongina chiqariladi. Lasan ichidagi teshikning tasavvurlar maydoniga asoslanib yadroni tanlang.
Shunday qilib, siz magnitolani rozetkadan yoqishingiz mumkin va agar siz reostatni ishlatsangiz yoki masalan, kuchli qarshilik yordamida oqimni cheklasangiz, uning kuchini sozlash qulay.
Hammaga salom! Bugun men sizga juda engil, ammo ajoyib eksperiment haqida gapirib beraman va uning nomi "Elektromagnit"! Ishonchim komilki, har bir Ajam radio havaskor uni biladi, lekin boshida u to'g'ri mos keladi. Men ushbu uy qurilishi sharhini magnit qanday ishlashiga qiziqqanlar uchun qildim.
Ko'rsatmadan oldin, elektromagnit qanday ishlashini ko'rib chiqamiz. Vikipediya bizga nima deydi:
Elektromagnit bu elektr toki u orqali o'tganda magnit maydon yaratadigan qurilma. Odatda elektromagnit o'rash va ferromagnit yadrodan iborat bo'lib, u elektr toki o'rash orqali o'tib ketganda magnitning xususiyatlariga ega bo'ladi.
Tushunarsiz? Shunchaki tushuntirib beray:
Elektr simlar orqali o'tib, tirnoq (yadro) atrofida aylanib yurganda, tirnoq tabiiy magnitning xususiyatlarini oladi (muzlatgich kabi (magnit rudasidan qilingan)). Va tirnoqsiz magnit faqat ancha zaif ishlaydi.