Allayarov A. I. O’rmonov H. B. O‘zbekistondagi ziyoratgoh obidalar

Muqaddas qadamjo va qabrlarni ziyorat qilish. Aziz avliyolarning maqbaralarini va yaqinlarimizning qabrlarini ziyorat qilib turish dinimizda savobli ishlardan sanaladi. Ammo ziyorat paytida shariat ko‘rsatmasiga zid amallarni qilmaslik lozim. Masalan avliyolarning mozoriga borganda atrofini aylanmaydi va undan madad so‘ramaydi. Chunki tavof faqat xonai Ka’bada bo‘ladi, mozorlarda esa odob bilan borib, tilovat va duo qilib, savobini shu qabr sohibining ruhiga bag‘ishlaydi. Madadni esa Alloh taoloning O‘zidan so‘raydi. Insonlar faqat Allohgagina ibodat qiladilar, sig‘inadilar va Uning O‘zidangina yordam kutadilar. Bundan boshqacha bo‘lishi ham mumkin emas. Qur’oni Karimda: “Sengagina ibodat qilamiz va Sendangina yordam so‘raymiz” (Fotiha surasi, 4-oyat), deb ta’lim berilgan. Bundan shu narsa ma’lum bo‘ladikim, har bir ziyorat etuvchi kishi qabrda yotgan avliyo yoki boshqa zotlardan madad so‘ramaydi. Har qanday hojatlarni ravo etishni bevosita faqat Alloh taoloning O‘zidan so‘raydi. Qabrlarga sham yoqish, qabr toshlarini o‘pish, qabr ustiga o‘tirish, qabr ro‘parasida namoz o‘qish mumkin emas.³

Ahmad Izzuddin al-Bayyanuniy o‘zining “Tahorat va namoz hukmlari” kitobining “Qabrlarni ziyorat etish va ularning haqqiga duo qilish” bobi, 147-sahifasida quyidagilarni yozadi:

“Qabrlarni ziyorat qilish erkaklar uchun joiz bo‘lganidek, agar fitna xavfi bo‘lmasa, oxiratni eslab, o‘limdan ibrat olish uchun ayollar ham ziyoratga borsalar, joiz. Agar ziyorat safar masofasida bo‘lsa, unda albatta, mahram bo‘lishi shart”.⁴