Alkinlar. Xulosa Toshkent-2021 To’yinmagan uglevodorodlar: CnH2n

CО зн₂ —> сн₄ н₂о
Laboratoriyada metanni quyidagi usullar yordamida olinadi:

1) aluminiy karbidning suv bilan ta'sirlashishidan olinadi:

A1₄C₃ 12H₂0 —> 4А1(ОН)₃ 3CH₄

2) natriy asetatning natriy gidroksid bilan aralashmasini qizdirib olinadi:

CH₃COONa NaOH —> CH₄ Na₂CO₃
Alkanlarni natriy metali bilan va uglevodorodlar galogenli hosilalarining o’zaro ta'siridan ham olish mumkin (Vyurs reaksiyasi):

2CH₃-CH₂Br 2Na -» CH₃CH₂CH₂CH₃ 2NaBr

Metan va boshqa alkanlarning ishlatilishi.

Natriy (arab, natrun, yun. nitron - tabiiy soda; lot. natrium), Na - Mendeleyev davriy sistemasining 1 guruhiga mansub kimyoviy element. Ishkr-riy metall. Tartib rakami 11, atom massasi 22,9898. Bitta tabiiy izotopi 23Na bor.

Metan katta amaliy ahamiyatga ega. U ko’plab muhim kimyoviy mahsulotlar olishda xomashyo sifatida ishlatiladi. Asetilen, metanol, formaldegid shunday moddalardan bo’lib, ularning o’zi ham kimyo sanoati uchun muhim xomashyolar hisoblanadi.

20-25 ta uglerod atomi tutgan yuqori alkanlarni oksidlash alohida o’rin tutadi. Bu yo’l bilan turli zanjir uzunligiga ega bo’lgan sintetik yog’ kislotalari olinadi, ulardan esa sovunlar, turli yuvuvchi vositalar, surkov materiallari, loklar, emallar olishda foydalaniladi. Alkanlar yoqilg’i sifatida ham ishlatiladi.