Alkinlar (asetilen uglevodorodlar)

Nomenklaturasi va izomeriyasi.

Sistematik nomenklatura bo'yicha alkinlar nomi to'yingan uglevodorodlar nomidagi “an” qo'shimchasi o'rniga “in” qo'shimchasi yozilib, uning tutgan joyini ko'rsatish bilan o'qiladi. Asetilen uglevodorodlar uchboning o'rin almashish va zanjirining tarmoqlanish izomeriyasiga ega.

1 2 3 4 5 6

C H ≡C−C H2−C H2−C H2−C H3 1-geksin

C H3 − C≡C−C H2−C H2−C H3 2-geksin
C H3 − CH2−C≡ C −C H2−C H3 3-geksin
Olinishi.

1. XIX asrning boshida asetilen uglerodni volt yoyi orqali vodorod o'tkazib olingan.

2C+H2→CH ≡ CH

2.Metan yuqori temperaturada krekinglab olinadi.

1400° C

2CH4 CH≡CH+3H2

3.To'yinmagan ikki asosli karbon kislota tuzlarini elektroliz qilib olinadi.

H C−COOK 2K +2HOH→2KOH+H2

║

HC−COOK HC−COO CH

║ 2CO2 + ║

HC−COO CH

4.Laboratoriya shroitida kalsiy karbiddan olinadi:
C C−H

Ca ║ +2HOH→Ca(OH)2+ ║

C C−H