“Alkimyogar” Paulo Koelo

Badiiy obrazlar, xususan, bosh qahramon - Santyago

• Oskar Uayld: "Odamzod doimo hayotidagi eng sevgan narsasini barbod qiladi" - deb yozgan edi. Haqiqatan ham shunday. Inson umr boʻyi intilgan orzusi amalga oshayotganligini anglagan daqiqada qalbi gunohkorlik tuygʻusiga toʻladi. Atrofga qarab orzu-umidlariga erisholmagan koʻplab odamlarni koʻradi va "men ham bu baxtga munosib emasman", deb oʻylay boshlaydi. Inson shu orzusini deb chekkan iztiroblarini, azoblarini, bergan qurbonliklarini unutadi.Eng achinarlisi.Shunday odamlar borki, Oʻz Taqdiri Yoʻlidan borib, butun qalbi va vujudi bilan intilgan oliy orzulariga qoʻl choʻzsa yetadigan darajada yaqin qolganlarida, soʻnggi lahzada shunday tentakliklar qilishganki, natijada orzulari yana orzuligicha qolib ketavergan. Ana shu toʻrtta gʻovdan eng dogʻulisi, nomaʼlum bir muqaddaslik, ilohiylik libosiga burkangandek tuyuladigani - muzaffarlik nashidasi va quvonchidan voz kechish tuygʻusidir! Agar qachonki inson, oʻzi jiddu jahd bilan kurashgan orzusiga oʻzini munosib hisoblasa, u goʻyoki Xudoning qoʻlidagi qurilgan aylanadi, mana shu olamga, Kurrai Zaminga tashrifining mohiyati unga ayon boʻladi."Alkimyogar" romani ana shular haqida ramziy bir shaklda hikoya qiladi.

"Qoʻylarga maza-da, - deb oʻyladi u, - biror narsa haqida bosh qotirishlarining hojati yoʻq. Balki shuning uchun ham menga intilishar, mening atrofimda gʻuj boʻlib yurishar".Umuman ularga hech narsaning keragi ham yoʻq - oyoqlari ostida oʻt-oʻlan boʻlsa, ichgani suv boʻlsa kifoya. Kunlari bir zaylda kechaversa ham mayli, tongdan shomgacha boʻlgan fursatning oʻtishi mangulikday choʻzilsa ham mayli, qisqagina umrlari davomida birorta kitob oʻqimagan boʻlsalar ham mayli - suv va oʻt- oʻlan yetarli ekan, ular oʻzlarini baxtiyor his qilaveradilar".Ushbu fikrlar asar bosh qahramoni Santyago ismli yigitchaga tegishli. U oddiy qishloq oilasida oʻsgan, 16 yoshgacha seminariyada oʻqiydi. Santyagoning ota- onasi uning ruhoniy boʻlishini orzu qilishardi, bu - oddiy qishloq oilasi uchun faxr edi. Ota-onasi xuddi qoʻylarga oʻxshab faqat yegulik topish ilinjida ogʻir mehnat qilishardi.Santyago seminariyada lotin, ispan tillari vaa ilohiyotdan saboq oladi. Ammo uni bolaligidanoq tinch qoʻymagan - dunyoni bilishga qiziqishi ustun chiqadi. Va bir kuni ota-onasini koʻrishga kelganda ruhoniy boʻlishga mayli yoʻqligini aytishga jurʼat qiladi, u sayohat qilishga qaror qiladi.Santyago mustaqil fikriga ega, sogʻlom fikrlovchi obraz. U oʻz orzusi yoʻlida har narsaga tayyor, bunda u mashaqqatlardan choʻchimaydi:" - Sayohat uchun katta pul kerak. Bizning qavmimizdan faqat choʻponlargina uyda oʻtirmaydi.- Nailoj, unda choʻpon boʻlaman, - dedi Santyago. ...Otasi fotiha berarkan, Santyago uning koʻzlariga qarab bir narsani anglab yetdi - yoshi oʻtib qolganiga qaramasdan dunyo kezish ishtiyoqi otasini ham beqiyos bir kuch bilan oʻziga tortib turardi. Bu ishtiyoqni oʻtroq hayotning neʼmatlari boʻlmish boshpana-yu qorin toʻqligi kabi yupanchlar bilan yengishga qanchalar harakat qilmasin, nigohlarida qachonlardir yoqilgan, ammo oʻchmaydigan olov yangligʻ yashayotgan edi." Albatta, orzu hech qachon izsiz ketmaydi,u yoki roʻyobga chiqadi yoki armon nomi ostida xotirada saqlanadi.Asardagi ota obrazini irodasi sust, jasorat yetishmaydigan shaxs deb baholash mumkin.