Alkanlarning kimyoviy xossalari. Ishlatilishi. Toshkent shahar Yashnobod tuman

masala: 100 l metan yondirilganda qancha issiqlik ajralib chiqadi? Metanning yonish reaksiyasining issiqlik effekti +880 kJ.
Yechish: Bir mol metan (22,4 l) to’liq yonganda 880 kJ issiqlik ajralib chiqadi.
100 l metan yonganda-chi?
100 l ——————— x
CH4+2O2 → CO2+2H2O + Q
22,4 l ——————— 880 kJ

Hisoblaymiz; x=

Demak; 100 l metan yonganda 3928 kJ issiqlik chiqadi.

Alkanning molekulyar formulasini topamiz

Berilgan

• D(H2)=7,31
• Mr=?

Yechish

1)M(alkan)=d*M(H2)=29*7,31=212

2) Umumiy formulasini topamiz:

Cn H 2n+2

Mr(Cn H 2n+2 )= 12n+2n+2=14n+2

14n+2=212

14n=210

N=15

C15 H32

• D (He)=20,5
• M(modda)=4,5 gr
• M(CO2)=13,2gr
• Mr?=

1)M(alkan)=d*M(H2)=20,5*4=82

3) x - 4,5 gr

2 - 18gr

X=2*4,5/18=0,5 gr m(H )

M(O )= 4,1-3,6-0,5=0

4)n(C )=n (H )=3,6/12 ÷0,5=0,3 ÷0,5= 1—1,7

5) Formula yozamiz: C10 H17

2). C va H sonini top: n=w*M/Ar x - 13,2 gr

• - 44gr( CO2)

X=13,2*12/44=3,6 gr m(C )

Mr (C10 H17) =137 notug`ri ekan 82 emas
Nechi marta kichigligini hisoblaymiz
137÷82=1,7 marta kichik
C va H atomlari indeksiga bo`lamiz
C6H10

Alkanning molekulyar formulasini aniqlash. Berilgan: | Yechish D(H2)=36 1. M(alkan)=d*M(H2)=36*2=72 w=0,8333 2. C va H sonini top: n=w*M/Ar w=0,1667 n(c )=0,8333*72/12=5 Mr=? N(H )=0.1667*72=12 J:C5 H12

.
Alkanlarning ishlatilishi
Gomologik qatorning o‘rta a’zolari (C7—C17)
erituvchilar va motor yonilg‘ilari sifatida ishlatiladi.
Yuqori molekulali alkanlar—yog‘ kislotalar, sintetik yog‘lar, surkov moylari va boshqalar ishlab chiqarishda ishlatiladi.