Alisher Navoiyning muhtara g’azallarida qofiya”mavzusida tayyorlagan mustaqil ta’lim ishi


Ba subh toibam az mehnati xumori sharob



Download 28,02 Kb.
bet2/2
Sana25.06.2022
Hajmi28,02 Kb.
#701683
1   2
Bog'liq
Navoiyshunoslik

Ba subh toibam az mehnati xumori sharob,
Vale ba shom digar doram intizori sharob.
Xazor tavba kunam chun kunam chun kunam,namemonad,
Piyola,chunki bu davr omad ixtiyori sharob.
Sharobu ishq siyah kard ro’zgo’ri maro,
Ki ro’zi ishq siyah bodu ro’zgori sharob.
Salohu zuhd zi man noyad,ey rafiq,ki man
Ba hech kor nayoram shudan zi kori sharob.
Na sargaron zi xumoram, ki hastam,ey soqiy,
Zi shaynu mastii do’shina sharmsori sharob.
Rahonad az g’ami olam dame achab nabuvad,
Agar chunin shuda bosham asiru zi sharob.
Farog’ yoft zi Firdavsu Kavsarish Foniy,
Chu shud ba ko’yi xarobot chur’axori sharob.
Hazrat Mir Alisher Navoiyning fors-tojik tilida yozilgan ushbu g’azali an’anaviy 7 baytdan tashkil topgan.Qofiyalanishi:a-a,b-a,d-a,e-a,f-a,g-a,h-a.Qofiyadosh so’zlarning beshtasi (ro’zgori,kori,sharmsori,zori,chur’axori) forsiy, uchtasi (xumori,intizori,ixtiyori)arabiy so’zlar hisoblanadi. Qofiya hosil qilishda mutlaq qofiyadan foydalanilgan. “R” harfi raviy bo’lib kelgan.
La’li tu naboti suxanat…” g’azali
La’li tu naboti suxanat obi hayot ast,
Tabxola bar on go’shai lab habbi nabot ast.
Az dayr so’yi maschit az onam harakat nest,
Kon mug’bacha dar maykada shirin harokot ast.
Az savmaa xudro ba xarobot fikandam,
Qin chin zo xudiy, beshtaram ro’yi nachot ast.
On huri parizot,ki dar chumla sifotash
Omad malaki sheva, nadonam,ki chiy zot ast.
Hinduyi du zulfi tu chi hindust,ki dar fol
Sad bor muboraktaram az qadru barot ast.
On kas bibarad gavhari maqsud ki chun ko’x
Az soiqai hodisaash rasm sabot ast.
Shahrohi so’yi channati Firdavs, ki cho’yant,
Foniy,ba yaqin don, ki xiyoboniy Hirot ast.
Hazrat Mir Alisher Navoiyning ushbu g’azalidan an’anaviy 7 baytdan tashkil topgan .Qofiylanishi:a-a,b-a,d-a,e-a,f-a,g-a,h-a.Qofiyadosh so’zlarning uchtasi (hayot, nachot,Hirot)forsiy, beshtasi (nabot,harakot,zot,barot,sabot) arabiy so’zlar hisoblanadi.”T” undoshi raviy bo’lib kelgan.Qofiyani hosil qilishda muqayyad qofiyadan foydalanilgan.G’azalda asosiy qofiyadan tashqari obi,habbi, ro’yi, chi, qadri,hiyoboni kabi ichki qofiyaganolinga so’zlar ham mavjud.
Husne, ki dida did…” g’azali
Husne, ki dida did, dil on so’yi moyil ast,
Faryodi dil zi didavu ohi man az dil ast.
Xoham, ki otash aftad az on chehra dar niqob,
Ko’ az chi ro’ ba chashmam az on ro’yi hoyil ast.
Dar zulmati firoq chu no’sham zuloli Xizr,
Obi hayot nest, ki on zahri qotil ast.
Harchand dilfuro’z buvad oftobi may,
On ham ba zebi gulshani husni tu dohil ast.
Obi Xizr chi cho’yamu anfosu Isaviy,
On lab ba dastam ar fitad, in hardu hosil ast.
La’lat zi chonu g’unchaat az dil dihad nishon,
Go’yoki hilqati tu na oz obu az gil ast.
Foniy,ba ko’yi ishqi buton chun daromadiy,
G’ofil mabosh zon,ki xatarnok manzil ast.
Ushbu g’azal fors-tojik tilida yozilgan.An’anaviy 7 baytdan tashkil topgan.Qofiyalanishi: a-a,b-a,d-a,e-a,f-a,g-a,h-a.Qofiyadosh so’zlarning 2 tasi (dil,gil) forsiy,6tasi (moyil,hoyil,qotil,choxil,hosil,manzil) arabiy so’zlar hisoblanadi. “L”undoshi raviy bo’lib kelgan.Qofiyaning muqayyad qofiya turidan unumli foydalanilgan.
Boz dil tafriqa dar tavbavu…” g’azali
Boz il tafriqa dar tavbavu tomot andoxt,
Sog’ari may zadu xudro ba xarobot andoxt.
In taraf g’ulg’ula dar hayli harobot afkand,
On taraf dag’dag’a dar ahli munochot andoxt.
Hodiyash himmati rindon shud agar ne xudro,
Ki tavonad padar az hama ofot andoxt.
Sar ki andoxt bari piri xaroboti mug’on,
Na ba taklif, ki az faxru mubohot andoxt.
Shukri masti mayi ishqu harife,ki naguft,
Davr az ranchi xumorash ba mukofot andoxt.
Bandayi mug’bachayi bodafuro’sham, ki nazar,
Tarafi durdkashon bahri muroot andoxt.
Piri dayru karamash did chi Foniy,digar
Dida kay ba ravishi shayhu karomot andoxt.
Hazrat Mir Alisher Navoiyning fors-tojik tilida yozilgan ushbu g’azali an’anaviy 7 baytdan tashkil topgan. Qofiyalanishi: a-a,b-a,d-a,e-a,f-a,g-a,h-a.Qofiyadosh so’zlarning barchasi( tomot,xarobot,munochot,ofot,mubokot,mukofot,muroot,karomot) arabiy so’zlar hisoblanadi.”T” undoshi raviy bo’lib kelgan.Qofiyaning muqayyad qofiya turidan unumli foydalanilgan.
Agar zi ayni chabo…” g’azali
Agar zi ayni chabo chashmi o’ dilam bishkast,
Chiy mardumiy mutavaqqe’,buvad ze kofiri mast?
Maro,ki murg’i dil az qaydi dom forig’ bud,
Ba halqamo’yi yaqe turra shud digar pobast.
Chu nahli qaddi tu dar bog’i sina binshondam,
Ba siri tiri tu chun nahli diagram binshast.
Xudiy faro’xta rindon man mug’ona xarand,
Na xudparast chu shayxast, rindi bodaparast.
Zi avchi maykada noyam ba bomi charx furud,
Ki himmatam nakunad mayl so’yi manzili past.
Zi dasti mug’bacha may no’sh sozam,ey zohid,
Ki hast Kavsaru hur,in du dar chahon gar hast.
Ba boda hastii xudro bisho’y, ey Foniy,
Kia z hazor balo rast on,ki az xud rast.
Hazrat Mir Navoiyning fors-tojik tilida yozilgan ushbu g’azali an’anaviy 7 baytdan tashkil topgan. Qofiyalanishi:a-a,b-a,d-a,e-a,f-a,g-a,h-a.Qofiyadosh so’zlarning
Barchasi (bishkast,mast,pobast,binshast,bodaparast,past,hast,rast) sof forsiy so’zlar hisoblanadi. “ T” undoshi raviy bo’lib kelgan. Qofiyaning muqayyad qofiya turidan foydalanilgan.
Sim xush boshad,ki soziy bo…” g’azali
Sim xush boshad,ki soziy bo harifi soda xarch,
Lek g’ayri on ki xohad shud ba nuqlu boda xarch.
Qalbi ro’yandudi man harchi sagoni yor shud,
Vah, chiy sozad in dam, in zori dil az kaf doda xarch.
Movu uryonivu sar bar xok mondan,ey harif,
Bahri may chun gasht vachhi xirqavu sachchoda xarch.
Shayx simi vaqfro bo may nadod, ammo xarid
Kafshu dastoru aso, budast mardi loda xarch.
Yak qadam neh garchi rindon muflisand,ey mug’bacha,
Hastashon lekin zi naqdi dinu dil omoda xarch.
Naqdi chon shud yak diram, vobastogoni simro,
Nest yak chav ganchi Qorun, gar kunad ozoda xarch.
Chavhari chon xarch shud,Foniy,chu mehmon gasht yor,
On chi dorad mekunad darveshi koraftoda xarch.
Hazrat Mir Alisher Navoiyning fors-tojik tilida yozilgan ushbu g’azali an’anaviy 7 baytdan tashkil topgan.Qofiyalanishi:a-a,b-a,d-a,e-a,f-a,g-a,h-a.Qofiyadosh so’zlarning barchasi (soda,boda,doda,sachchoda,loda,omoda,ozoda,karaftoda) sof forsiy tilde yozilgan. “A” unlisi raviy bo’lib kelgan. Qofiyaning muqayyad qofiya turidan mahorat bilan foydalanilgan.
Chiy son ba ko’yi tu oyam …”g’azali
Chiy son ba ko’yi tu oyam mani gado gustox,
Dar on chaman chu na yorad shudan sabo gustox.
Ba chon hame kunad on tifl qasdam az sho’xiy
Sazoiy on ki kunad tifli sho’xro gustoh.
Ba har qadam sari rindon shudast xok badayr
Ba zuhd kay shaved on cho nihod po gustoh?
Chis on shikoyati zulmash kunam ba gustohi?
Shahe, ki menatavon kardanash duo gustoh.
G’ulomi rindi xarobotiyam,ki lol omad,
Chu xost ta’ni mayash kard porso gustoh
Nihoyatash hama rasvoist, agar chi kunand.
Bar ahli faqir suxan zumrayi riyo gustoh.
Ba rohiy ahli fano xok agar shaviy Foniy,
Qadam nihod tavon dar rahiy fano gustoh.
Hazrat Mir Alisher Navoiyning fors-tojik tilida yozilgan ushbu g’azali an’anaviy 7 baytdan tashkil topgan. Qofiyalanishi:a-a,b-a,d-a,e-a,f-a,g-a,h-a.Qofiyadosh so’zlarning 3 tasi (gado,sho’xro,po,porso) forsiy,4tasi (safo,duo,riyo,fano) arabiy so’zlar hisoblanadi.”O”unlisi raviy bo’lib kelgan.Qofiyaning muqayyad qofiya turidan unumli foydalanilgan.
Foydalaniladigan adabiyotlar
1.P.Shamsiyev,S.Ibrohimov. Navoiy asarlari lug’ati. Alisher Navoiy asarlarining o’n besh tomligiga ilova. G’afur G’ulom nomidagi adabiyot va san’at nashriyoti, Toshkent-1972.
2.Alisher Navoiy. Mukammal asarlar to’plami.O’n sakkizinchi tom.Devoni Foniy. Toshkent-2002.
3.To’xta Boboyev.Adabiyotshunoslik asoslari. Toshkent-“O’zbekiston”-2002.
Download 28,02 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish