Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat

3-mavzu:

QIYOSIY TAHLIL METODOLOGIYASI

Reja:

3.1. Ilmiy tadqiqot metodlari va qiyosiy tahlil. 

3.2. Qiyosiy-tarixiy va chog‘ishtirish metodi xususida.

3.3. Qiyoslash natijalarini baholashning mezonlari.

3.4. Qiyosiy tahlil natijalarining xolisligini ta’minlash shartlari.

Tayanch tushunchalar: 

ilmiy tadqiqot metodi,

 

emperik va na-

zariy metodlar, qiyosiy tahlil metodologiyasi, qiyosiy sintez, qiyosiy 

induksiya, qiyosiy tarixiy va chog‘ishirish metodi, baholash mezoni, 

qiyosiy tahlil natijalari

Qiyosiy tahlil – 

borliqdagi hodisalarni bilish va o‘zgarti

­

rish  bo‘yicha  metodologiya  bosqichlaridan  biridir.  Qiyoslash 

metodologiyasi ma’lum bir makon va zamonda mavjud turli 

jarayonlarni  qiyoslash  uchun  asoslarni  shakllantiradi.  Shu-

ning  uchun  ham  metodologiyada  qiyosiy  tahlilning  o‘rnini 

aniqlash zaruriyati mavjud. 

Ma’lumki, metodologiya ilmiy tadqiqot metodlari haqidagi 

ta’limotdir. Barcha fanlarda ilmiy tadqiqot metodlari empirik 

va  nazariy  metodlarga  bo‘linadi.

 

Aynan  empirik  va  nazariy 

metodlar  asosida  har  bir  fan,  jumladan,  adabiyotshunoslik 

ham o‘z tadqiqot usullarini shakllantiradi. «Tadqiqot metod

­

larisiz  birorta  fan  o‘z  maqsadiga  (strategiyasiga),  tadqiqot 

obyektining  mohiyatini  ochishga  erisha  olmaydi.  Chunki  u 

yoki bu fanning tabiat va jamiyat hodisalarini aniqlashi, ular ga 

xos qonuniyatlarni topishi, ular haqida ilmiy-falsafiy g‘oya lar 

---

24

25

chiqarishi, shak-shubhasiz, muayyan metodlar orqali amalga 

oshiriladi»

1

.

Empirik metod kuzatish va tajriba o‘tkazish bilan bog‘liq 

bo‘lib,