Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o„zbek tili va adabiyoti universiteti



Download 3,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet72/138
Sana25.04.2022
Hajmi3,88 Mb.
#581651
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   138
Bog'liq
kompyuter lingvistikasi

IV.KOMPYUTER LINGVISTIKASI YO

NALISHLARI VA 
METODLARI 
 
11-§. KOMPYUTER LINGVISTIKASI YO

NALISHLARI TAVSIFI 
Reja: 
1. Kompyuter lingvistikasining asosiy yo‗nalishlari.
2.Avtomatik tarjima yo‗nalishi tarixi. Tarjimon dasturlar. 
3. Avtomatik tarjima yo‗nalishining zamonaviy holati va istiqboli. 
4. Avtomatik tarjima uchun ma‘lumotlar bazasini yaratish. 
Asosiy tushunchalar:
matn tahriri, avtomatik tarjima, til o„qitishni 
avtomatlashtirish, kompyuter lingvodidaktikasi, on-line tarjima tizimi, 
ekvivalent moslik, transformatsion moslik, tarjima protsedurasi, 
generatsiya, translyatsiya, bilingv baza, example-based translation 
(namunalarga asoslanadigan tarjima), rule-based translation (algoritmga 
asoslangan tarjima), translation memory (tarjimon xotirasi). 
 
Kompyuter lingvistikasining asosiy yo‗nalishlari: 
1.Tabiiy tildagi matn analizi.
1954-yilda Jojtaun loyihasi doirasida 
rus tilidagi 60ta gapning ingliz tiliga tarjimasi amalga oshirildi. Olib 
borilgan izlanishlar natijasida har bir matn ortida bitta emas, uch darajaga 
ajratish mumkin bo‗lgan bir necha formal struktura yashiringan bo‗ladi: 
1.Birinchi daraja – bu yuzaki sintaktik struktura. Bu strukturada 
matndagi har bir gap alohida ko‗rib chiqiladi va har bir gap alohida gap 
bo‗laklariga ajratiladi. Ega, kesim, aniqlovchi, to‗ldiruvchi, hol aniqlanadi. 
2.Ikkinchi daraja – chuqur sintaktik struktura. Har bir matnda u yoki 
bu olamning manzarasi tasvirlanadi. Masalan, 
Bola gulni uzdi

Bola 
tomonidan uzilgan gul. 
Birinchi gapda subyekt – 
bola
. Uning bosh 
kelishikda ekanligi ega sifatidagi morfologik ko‗rsatkichidir. Ikkinchi 
gapda ega vazifasini 
gul
so‗zi bajarmoqda. Ammo subyekt 
bola
ligicha 
qoladi, chunki harakat 
bola 
tomonidan sodir etilmoqda. 
Gul
har ikki gapda 
ham harakat obyektini ko‗rsatadi. 
3.Semantitk daraja. Yuzaki semantik daraja chuqur semantik daraja 
bilan mustahkam bog‗liq. Gaplarning chuqur tahlili pragmatik 
hisoblagnadi. 

Download 3,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   138




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish