Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti


oq:  sutrang, paxta rangli, oq tusga moyil;  2) qarama-qarshi ma’no ifodalash:  a) antonimik munosabat:  oq



Download 7,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet189/398
Sana26.02.2022
Hajmi7,21 Mb.
#467559
1   ...   185   186   187   188   189   190   191   192   ...   398
Bog'liq
Тайёр Миллий корпус тўплам 17.05

oq: 
sutrang, paxta rangli, oq tusga moyil; 
2) qarama-qarshi ma’no ifodalash: 
a) antonimik munosabat: 
oq: 
- qora,
 
oq it - qora it

unashtirish
– 
motam, oq ko‘ngil – ichi qora, 
oq qog‘oz, qora qog‘oz; 
b) enantiosemik munosabat: maydondan o‘rin olgan fotiha enantiosemik birligi unashtirish va 
o‘lim marosimiga nisbatan ham qo‘llanadi. Shuningdek, oqliq leksemasi to‘yga rozilik belgisi sifatida 
sovchilarga sovg‘a qilinadigan oq va kafan, kafanlik ma’nolarini ham ifodalaydi;
c) antisemik munosabat: 
oq
– 
qoraymoq;
3) omonimik munosabat: 
 
oq 
leksemasi

bo‘ysunmas, itoatsiz, so‘zga kirmaydigan, hurmat 
qilishni bilmaydigan” ma’noli arabcha so‘z bilan shaakldosh hisoblanadi: 
farzandini oq qilmoq.
2) uyadoshlik munosabati: maydondan oq so‘zi bilan bir uyaga mansib 
qora, sariq, sutrang kabi 
birliklar ham o‘rin olgan;
3) tur-jins munosabati: 
oq: 
rang, tus
;
4) darajali munosabat: 
oq:
 oppoq, paxta rangli, oqish, sutrang, oq tusga moyil.
II. Assotsiativ maydon birliklarining grammatik-struktur belgilari:
Oq 
leksemasi assotsiativ maydonida 
turtki so‘z + assotsiativ birlik
munosabatida quyidagi 
aloqa-bog‘lanish turlari kuzatiladi:
Tobe aloqa usullari: a) boshqaruv usuli. Boshqaruv usuli 
oq 
turtki so‘zi bilan assotsiativ 
bog‘langan 
kiymoq
javob reaksiyasining o‘zaro sintagmatik munosabatida kuzatiladi. Ya’ni: 
oq kiymoq; 
b) moslashuv usuli: 
tuxumning oqi; oq it, qora it — bari bir it. 
c) bitishuv usulida: 
oq tanli, oq yuzli, oq bilak
oq non, oq kofta, oq doka, oq qog‘oz,
Assotsiativ maydonda struktur jihatdan quyidagi tuzilishli birliklar o‘rin olgan:
sodda so‘z shaklidagi assotsiatsiyalar: 
rang
,
 
qor, qora, sariq, oqish, oppoq, yorqinlik
oqliq, 
oqarmoq
kabilar;
qo‘shma so‘z shaklidagi assotsiatsiyalar:
 
sutrang,
oqpadar
kabilar;
birikma shaklidagi assotsiatsiyalar: 
oq sut bergan ona oq kofta, oq doka, oq qog‘oz, sochiga oq 
oralagan
,
 ko‘z qorachig‘ida paydo bo‘ladigan oqish dog‘ 
kabilar;
turg‘un birlik (ibora) shaklidagi assotsiatsiyalar:
oq-qorani tanigan, oqdan qorani ajratmoq, 
ko‘zining oq-u qorasi, manglayi oq bo‘lsin, oq yo‘l, oq yuvib, oq taramoq, oq o‘ramoq
va boshqalar. 



Download 7,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   185   186   187   188   189   190   191   192   ...   398




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish