Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti umumiy huquqshunoslik

                                4§ Referendum va uni o'tkazish tartibi. 

Referendum  (lotincha  referendum-  xabar  etilishi  kerak  bo'lgan  narsalar)-  alohida 

jamiyat  va  davlat ahamiyatiga  molik  masalani  xal qilish  uchun  umumxalq ovoziga 

surovnoma  qo'yishdir.  Jamiyat  va  davlat  ishlarini  boshqarishda  fuqarolar 

ishtirokining  oliy  shakli-  referendumda  qatnashib  ovoz  berishdir.  O'zbekiston 

Respublikasining  Referendumi  to'g’risida”gi  qonun  18.11.1991  y.  2001  yil29-

avgust.  Mazkur  Qonunga  O'zR  03.12.2004  y.  714-II-son  Qonuniga  muvofiq 

o'zgartirishlar kiritilgan 

Qonun 7-bobdan iborat: 

I.    Umumiy  qoidalar;  II.  Referendumni  tayinlash;  III.  Referendum  okruglari  va 

uchastkalari;  IV.  Referendum  o'tkazuvchi  komissiyalarni  tuzish  va  ularning 

vakolatlari; V. Ovoz beruvchi  fuqarolarning ro'yxatlari. Referendumda ovoz berish 

byuleteni; VI. Ovoz berish va referendum  natijalarini aniqlash; VII. Referendumda 

qabul  qilingan  qarorlarning  e'lon  qilinishi,  kuchga  kirishi  va  majburiyligi;  VIII. 

Yakunlovchi qoidalar 

O'zbekiston Respublikasining referendumi (bundan buyon  matnda referendum 

deb yuritiladi) O'zbekiston Respublikasining qonunlarini va boshqa qarorlarni qabul 

---

 

206

qilish  maqsadlarida  jamiyat  va  davlat  hayotining  eng  muhim  masalalari  yuzasidan 

fuqarolarning  umumxalq  ovoz  berishidir.  Referendum  saylovlar  bilan  bir  qatorda 

xalq  irodasining  bevosita  ifodasidir.  Referendumda  qabul  qilingan  qarorlar  oliy 

yuridik  kuchga  ega  bo'ladi  va  faqat  referendum  yo'li  bilan  bekor  qilinishi  yoki 

o'zgartirilishi  mumkin.  Referendum  O'zbekiston  Respublikasining  butun  hududida 

o'tkaziladi. 

Quyidagi masalalar referendum predmeti bo'lishi mumkin emas: 

O'zbekiston Respublikasining hududiy yaxlitligini o'zgartirish; 

O'zbekiston Respublikasi Davlat budjeti va soliqlar; 

amnistiya va avf etish; 

jamoat  tartibini,  aholi  sog’lig’i  va  xavfsizligini  ta'minlash  bo'yicha 

favqulodda va  shoshilinch chora-tadbirlar o'tkazish; 

O'zbekiston  Respublikasining  xalqaro  shartnomalaridan  kelib  chiqadigan 

majburiyatlarni bajarish; 

mansabdor shaxslarni tayinlash va vazifasidan ozod etish. 

Quyidagilar Referendum o'tkazilishini istisno etadigan holatlar hisoblanadi: 

O'zbekiston  Respublikasining  butun  hududida  joriy  etilgan  harbiy  vaqt  yoki 

favqulodda  holat  sharoitlarida,  shuningdek  harbiy  vaqt  tugagan  yoki  favqulodda 

holat bekor qilingandan keyin uch oy davomida referendum o'tkazilmaydi. 

Referendum  natijalari  rasman  e'lon  qilingandan  keyin  bir  yil  davomida 

mazmun  yoki  ma'nosiga  ko'ra  xuddi  shunday  savol  qo'yilgan  referendum 

o'tkazilmaydi. 

Referendum  o'tkazishning asosiy prinsiplari: 

Referendum  fuqarolarning  o'z  xohish-irodasini  umumiy,  teng  va  to'g’ridan-

to'g’ri bildirishi asosida yashirin ovoz berish yo'li bilan o'tkaziladi. 

O'zbekiston Respublikasi  fuqarolarining referendumda ishtirok etishi  ixtiyoriy 

va  erkindir.  O'zbekiston  Respublikasi  fuqarolarini  referendumda  ishtirok  etishga 

yoki  ishtirok  etmaslikka  majbur  qilish  maqsadida  ularga,  shuningdek  xohish-

irodasini erkin bildirishiga ta'sir ko'rsatishga hyech kim haqli emas. 

O'zbekiston  Respublikasi  fuqarolari  referendumda  teng  asoslarda  ishtirok 

etadilar. Har bir fuqaro bir ovozga ega bo'ladi. 

---

 

207

Referendumga  tayyorgarlik  ko'rish  va  uni  o'tkazish  ochiq  va  oshkora  amalga 

oshiriladi. 

O'zbekiston Respublikasi fuqarolari referendumda bevosita ishtirok etadilar. 

Fuqarolarning  o'z  xohish-irodasini  bildirishi  nazorat  qilinishiga  yo'l 

qo'yilmaydi.