Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti umumiy huquqshunoslik

 

MULKNI TASARRUF ETISH HUQUQI 

Mulkni  tasarruf  etish  –  bu  mulkdor  tomonidan  unga  tegishli  ashyoning  yuridik 

taqdirini  belgilashga  qaratilgan  aniq  harakatlari  hisoblanadi.  Tasarruf  etish  orqali 

ashyo  mulkdorning  egaligidan  vaqtincha  (shartnomada  nazarda  tutilgan  shartlarda) 

yoki butunlay begonalashtirilishi oqibatida chiqib ketadi. Vaqtincha mulkni tasarruf 

etish  mulk  ijarasi,  omonat  saqlash,  mol-mulkni  ishnochli  boshqarish  shartnomalari 

asoslariga  tayanib  amalga  oshiriladi.  Jumladan;  Fuqarolik  Kodeksining  535-

moddasiga  ko'ra,  mulk  ijarasi  shartnomasi  bo'yicha  ijaraga  beruvchi  ijaraga 

oluvchiga  haq  evaziga  mol-mulkni  vaqtincha  egalik  qilish  va  foydalanish  yoki 

foydalanish  uchun  topshirish  majburiyatini  oladi.  Shartnomada  nazarda  tutilgan 

muddatlar  tugagandan  keyin  mol-mulk  egasiga  qaytariladi  va  mulkni  vaqtincha 

tasarruf qilish jarayoni poyoniga yetadi. 

 

Tasarruf  etish  huquqini  amalga  oshirilishi  mulkka  nisbatan  mulkdorning 

mulk  huquqining  bekor  qilishi  uchun  asos  bo'lgani  holda,  boshqa  shazxsda  ushbu 

mulkka  nisbatan  mulk  huquqini  vujudga  keltiradi.  Mulkdor  quyidagi  harakatlarni 

sodir  etishi  orqali  o'z  mulkini  boshqa  shaxsga  mulk  qilib  topshirishi 

mumkin.Masalan:  oldi-sotdi  shartnomasini  tuzish.  Fkning  386-moddasi  1-qismiga 

ko'ra,  «oldi-sotdi  shartnomasi  bo'yicha  bir  taraf  (sotuvchi)  tovarni  boshqa  taraf 

(sotib oluvchi)ga mulk qilib topshirish majburiyatini oladi…»