Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti psixologiya kafedrasi

Kompromiss (kelishuvchanlik) usuli – «TULKI» 
«Men siz uchun hamma narsaga tayyorman. Men siz uchun foydali bo’la 
olaman-mi?!» 
Siz har bir konfliktda o’ziga xos yechim mavjudligini bilasiz. Ammo konflikt 
yechimi uchun ko’p vaqt va sa’y–harakat ishlatishni istamaysiz. Shu bois, eng yengil 
va tezkor yechimni qidirasiz. Buning uchun xushomad, maqtov, joningizni jabborga 
berish, riyokorlik, birovlarga yoqishga harakat qilasiz. Sizning shioringiz – ―avval 
orqaga bir qadam, keyin oldinga ikki qadam‖dir. «Judayam jahlingiz chiqib ketdimi? 
Mayli, qo’ying, bu ishni o’zim qila qolaman». ―Ha, men aybdorman, keling men yana 
bir boshdan harakat qilib ko’ray. Hamma aytganlaringizni tushundim. Siz 
buyurganday qilaman...‖. ―Siz nima desangiz shu, sizdan o’tkir odam yo’q bu 
dunyoda, yerda ilon qimirlasa, siz bilasiz...‖. Kompromisga borishni siz o’zingizga 
uyat deb hisoblamaysiz, balki kompromissga bora olmaganlardan o’zingizni ustun 
qo’yasiz. Chunki kompromissga bora olmaslikni inson xarakteridagi qusur sanaysiz, 
bu siz uchun ayb. Siz har qanday vaziyatda kelishishga harakat qilasiz, kompromiss 
– sizning hayotiy ehtiyojingizdir. Bu holatda hyech bir tomon yutqazmaydi, ammo 
hyech bir tomon yutib ham chiqmaydi. Siz ko’pincha o’z maqsadlaringizni ruyobga 
chiqarish uchun qulay vaziyat qidirasiz va mana shu qulay vaziyatni kutasiz. Siz 
mayda ―kichik‖ odam bo’lib, ―katta‖ ishlar qilish mumkinligiga to’la ishonasiz va bu 
ish qo’lingizdan keladi ham. Bo’ysungandek ko’rinib, keyin hukmron bo’lish uchun 
kompromisslardan ustamonlik bilan foydalanasiz. 
Usulning afsalliklari:
Sizning xulq-atvoringiz moslashuvchan bo’lib, har qanday 
vaziyatda va holatda siz o’zingizni erkin his qilasiz. Siz o’zingizga ishonasiz. Talab 
qilinsa, har doim chekina olasiz. Zarur vaqtda chekinish – o’z manfaatlarini saqlab 
qolish ekanligini bilasiz. Chekinishdan or qilmaysiz, bu – sizning yutug’ingizdir. Shu 
bois, tezda boshqa odam bilan ikkalangiz uchun qoniqarli va manfaatli bo’lgan 
xulosalarga kelishingiz mumkin. Muzokaralarda sizdan unumli foydalanish 
imkoniyati mavjud. Sizdagi kelishuv va kompromissga borish qobiliyati konflikt 
vaziyatni, qisqa muddatga bo’lsa ham, yechimga olib kelishi mumkin. 
Kompromissga bora oladigan odam ko’pchilikda ishonch uyg’otadi. Ishonch esa 
konflikt yechimining zarur shartlaridan biri hisoblanadi.
Usulning kamchiliklari:
Sizni adolatli yechimdan ko’ra, ko’proq tezkor yechim 
qiziqtiradi. Shu bois sizning yechimingiz adolatsiz va vaqtinchalik bo’lishi mumkin. 

---

69 
Siz shoshilasiz, shu sabab har doim ham konflikt yechimi uchun mavjud hamma 
yo’llarni qidirib, topishga ulgurmaysiz. Konflikt yechimi siz aralashganda 
vaqtinchalik bo’lib, keyin yana boshidan rivojlanib ketishi ehtimoli mavjud. Sizdagi 
qobiyaliyatga ishonib qolib, konfliktdagi bosh muammo – muammoligicha qolib 
ketishi mumkin.