Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti psixologiya kafedrasi

Moslashish va ko’nikish usuli – «QO’Y»
«Siz nima desangiz ham, men siz bilan hamfikrman» 
Moslashish va ko’nikikish usulidagi odam o’zini har doim biror voqyelikka 
moslashga urinadi. Favqulodda holatlarda ham o’sha vaziyat va vaziyatni keltirib 
chiqargan insonlar bilan kelishish yo’lidan boradi. Siz boshqa odamga har doim o’z 
roziligingizni ko’rsatishga harakat qilasiz, chunki bu yo’l konfliktdan qochish, 
ochiqdan – ochiq qarshilik ko’rsatmaslik, undan o’zini chekkaga olish, konfliktda 
faol ishtirok etmaslik imkoniyatini yaratadi. Siz konflikt vaziyatning o’zidan 
qo’rqasiz. Konflikt vaziyat siz uchun – tinch va osuda hayot maromining buzilishi, 
yangi qarorlar qabul qilinishi, sizdan biror narsaning talab etilishidir. Shu bois, siz 
aslida qarorlar qabul qilishdan cho’chiysiz va o’zingizni bu holatdan olib chiqib 
ketishga harakat qilasiz. Shu bois, sizning ustingizdan hukm chiqarish holatlari keng 
2
Конфликтларни бошқариш усуллари ҳамда расмлар куйидаги китоблар асосида талқин 
қилинди. Қаранг: Handling Conflicts. Conflicts: a positive approach. Particirant’s manual. Grace 
Contrino Abrams Peace Education Foundation. Inc., Miami, Florida, 1997; WIN WIN. Based on 
the Fighting Fair model created by Fran Schmidt and Alice Friedman. Grace Contrino Abrams 
Peace Education Foundation. Inc., Miami, Florida, 1998. 

---

66 
kuzatiladi. Siz ularga qarshilik ko’rsatmaysiz, chunki konfliktni jiningiz suymaydi.
«Siz haqsiz 
mening
hovlimda 
sizning 
olma daraxtingizni o’tqazish g’irt ahmoqlik edi, 
chunki uning mevalaridan mening bolalarim huzur ko’radi». Siz uchun birovning 
jahlini chiqarishdan ko’ra o’lim afzalroqdir. Birovlarning siz haqingizdagi fikri, 
ularning jahlidan va qahridan siz havotirlanasiz. Shuning uchun siz aslida nimalarni 
o’ylayotganligingiz va qanday xislar sizni qiynayotganligini hyech kimga 
ko’rsatmaysiz. Siz uchun eng muhimi, sohta bo’lsa ham iliq munosabatlar, salom-
alik, va bas. Demak, hamma narsa joyida. Siz uchun tanish-bilishlaringiz bilan iliq 
munosabatlar juda muhim bo’lib, ular sizga ziyon yetkazayotgan va adolatsiz bo’lsa 
ham mayli, siz chidayverasiz. Siz zulmlar va nohaqliklarga chidamli munosabat 
orqali o’z hayotingizdagi konfliktlarning oldini olgan bo’lasiz. Siz faol bo’lmagan va 
oqar suv yo’nalishida suzish orqali konfliklarni boshqarasiz, ziddiyatning mohiyatini 
umuman o’ylab ham ko’rmaysiz, balki o’zingizga emosional-xissiy og’irlikni olgan 
holda, konfliktni faol aralashmasdan yengib borasiz. 
Usulning afzalliklari
: «Qo’y‖ sifatida, siz boshqalar bilan tinch va do’stona 
munosabatlarni muntazam saqlab qolasiz. Chunki sizning hyech kimga og’irligingiz 
tushmaydi. Hamma sizdan foydalanadi. Siz hamma narsaga chidaysiz. Birovlarga siz 
ko’proq e’tiborli bo’lasiz, shu bois birovlar sizga ehtiyoj sezadi. Sizning oldingizda 
ular o’z dardlari va munosabatlarini ochiq aytaveradi. Chunki sizdan zarar yo’q. 
Usulning kamchiliklargi:
Sizning talablarigiz, xis-tuyg’ularingiz juda kam 
e’tiborga olinadi, sizning ehtiyojlaringiz inobatga olinmaydi va juda kam bajo 
keltiriladi. Agar bu holatda sizga nisbatan adolatsizliklar ko’payib borsa, qalbingizda 
yashirin g’azab, nafrat kuchayib boradi, biroq sizning bu fazilatingizni qadrlaydigan 
insonlar atrofingizda bo’lsa, hayotingiz siz istagandek tinch va osuda o’taveradi. 
Ammo o’zingizning kuchsiz ekanligingizni har doim sezib turasiz.