Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti psixologiya kafedrasi

O’zgani anglash (eshitish) va o’zini anglatish qoidalari 
Konfliktlar yechimi odamlarni to’g’ri muloqot qilish qoidalariga o’rgatadi. 
Mazkur qoidalar o’zga odamni fikrini to’g’ri qabul qilish va o’zining fikrini ham 
to’g’ri bildirish qonun-qoidalarini ham o’z mazmuniga qamrab oladi. Shu bois, 
konfliktlar yechimi o’z nuqtai nazarini ma’lum tartiblar asosida ifoda qilinishini talab 
etadi. Agar konfliktdagi bir tomon qo’pollik qilsa, dag’dag’a bilan tahdid uyg’otsa, 
ikkinchi tomon o’zini muhofaza qilish choralarini ko’rishga majbur bo’ladi. O’zini 
muhofaza qilishga uni majbur qiladigan vaziyat yaratilgan bo’ladi. O’zini himoya 
qilish esa tabiiy ehtiyoj hisoblanadi. O’z fikrini singdirish uchun bir tomon ikkinchi 
tomonga taziyq o’tkazsa, unga xos bo’lmagan xulosalarni qabul qilishga ikkinchi 
tomonni majbur qilingan bo’linadi. Shu bois, konflikt sharoitida qarama-qarshi 
tomonlar e’tirozini uyg’otmagan, o’zini himoya qilishga boshqa insonni zo’rlamagan 
tarzda muloqot olib bora olish qobiliyati qadrlanadi.
Konflikt yechimida boshqa bir insonni eshitish hamda o’z fikrini o’tkazishni 
tenglik sharoitida olib borish muhim talablardan biriga aylanadi. Demak, konflikt 
yechimida birovni 
eshitish
va 
o’zini anglatish
qonuniyatlariga rioya etish zarur. 
Birovlarga ―aql‖ o’rgatib, ularning qanday yashashi lozimligi ta’kidlashdan ko’ra, 
ularni avval eshitib, so’ng birgalikda yagona qaror qilish to’g’riroq bo’ladi. 
Konflikt 
– faol eshitish qobiliyatisiz yechilmaydi.
Eshitish
diqqatning boshqa odamga o’z xohish va irodasi bilan berilishiga 
aytiladi. Shu bilan birga boshqa odam aytmoqchi bo’lgan fikrni anglashdir. Uni 
tushunishga harakat qilinishidir. Ko’pchilik uchun birovga quloq tutish – uning nima 
so’zlar aytayotgani va qanday aytayotgani bilan bog’liq. Ammo bu yetarli emas. 
Boshqa odamga haqiqiy quloq tutish – uning fikr va o’ylari, xissiyotlarini bevosita va 
to’g’ri anglashdir.