Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti hisoblash usullari



Download 2,08 Mb.
Pdf ko'rish
bet327/331
Sana06.07.2021
Hajmi2,08 Mb.
#109884
1   ...   323   324   325   326   327   328   329   330   331
Bog'liq
Mat inf uqitish usul

          Maktabdan tashqari ishlar
-  oliy o’quv yurtlari qoshidagi matematik to’garaklar; 
-  yosh matematiklar jamiyati; 
-  matematiklar  maktablari: 
-  yozgi matematik maktablar; 
-  tuman, viloyat matematik olimpiadalar;  
-  yosh matematiklar konferensiya va yig’ilishlari.       
       Sirtqi  matematik  tadbirlar  -sirtqi  matematik  olimpiadalar,  sirtqi  konkurslar,  masalalar 
yechish  bo’yicha  tanlovlar,  sirtqi  yosh  matematiklar  maktablari  va  h.k.  Bunday  ishlar  vaqtli 
matbuot  va  turli  homiy  tashkilotlar  yordamida  amalga  oshiriladi,  bunga  doir  zarur  o’quv 
qo’llanmalari va uslubiy ko’rsatmalar mavjud.  
 
1. Arifmetika –  matematika  fani  bo’limi  sifatida  maktabda o’qitilish   maqsadlariga ega. 
Bular:son  haqidagi tasavvurlarni rivojlantirish;  sonlar ustida to’rt amalni  bajarish  malakalari  va 
hisoblash madaniyatini shakllantirishdan iborat. (Umumiy o’rta ta’lim o’quv dasturi. Matematika 
taraqqiyoti. 4-maxsus son. –T., 1999 y. – 173-b.). 
 
Arifmetika (grekchasiga “artimos” - son) sonlar haqidagi ta’limot hisoblanadi.  
 
Son  va  hisoblashlarni  o’rganishni  o’quvchilarda  arifmetik  mazmunli  tushuncha  va 
tasavvurlar  konkret  materialda  (bir,  son,  sanoq  va  hokazo)  tarkib  toptirish  va  asta-sekin 
o’quvchilarni  umumlashtirishlarga  o’rgata  borishdan  iborat.  Boshlang’ich  sinflarda  tayyorlash 
kursi o’rgatiladi, 5 va 6-sinflarda esa arifmetikaning sistemali kursi o’qitiladi.  


 
270
 
2.  1-4-  sinflarda  arifmetika  o’qitishning  mazmunini  musbat  butun  sonlar  va  ular  ustida 
amallar tashkil etadi. Asosiy maqsadlardan biri o’quvchilarda puxta yozma va og’zaki hisoblash 
malakalarini  shakllantirish  hisoblanadi.  Shuningdek,  o’lchovlarni  o’rganish  va  o’lchashda 
mashqlarga  alohida  e’tibor  beriladi.  Ismli  sonlar  ustidagi  amallar  oson  hollar  bilan 
chegaralaniladi.  Ulushlar  bilan  tanishtiriladi,  ularga  sonning  qismi  haqida  tushuncha  beriladi. 
Yarim chorak, nimchorak, o’ndan bir kasrlar hosil bo’lishi tushuntiriladi.  
 
Boshlang’ich  sinflarda  son  va  hisoblashlarni  o’rganish  uslublarining  asosiy  qoidalari 
mavjud: 
 
1)Tushunchalarni  tarkib  toptirishda  ko’rgazmali  qurollarga  tayaniladi,  so’ngra  bir  qator 
mashqlardan keyin umumlashtirishlarga o’tiladi; 
 
2)Tushunchalarni asta-sekin shakllantirish va hisoblash usullarini o’zlashtirishga erishish 
uchun arifmetika boshlang’ich kursi konsentrlarga bo’linadi: 
    1 konsentr – sanoh, raqamlar, o’ngacha qo’shish va ayirish; 
    2 konsentr – ikki o’nlik doirasida nomerlash va amallar; 
    3 konsentr – yuzlik chegarasida o’sha ish; 
    4 konsentr – minglik chegarasida o’sha ish; 
    5 konsentr – million chegarasidagi sonlar ustida o’sha ishlarni bajarish; 
    6 konsentr – ixtiyoriy kattalikdagi sonlar ustida qo’shish va ayirish; 
 
3)Amallar haqidagi tushunchalarni tarkib toptirishda oddiy masalalarni yechish va tuzish 
qo’llaniladi. 
 
4.Son va hisoblashlarni o’rganishning umumiy uslubiy prinsiplari quyidagilar: 
         1. Tushunchalar ma’lum sistemada bayon etiladi; 
         2.  O’qitish  uzlashtirish  eng  ongli  bo’lishi  va  fikrlash  mustaqilligiga  erishish  nuqtai 
nazaridan tashkil etiladi; 
         3. Xulosalarni qulay mantiqiy asoslashga katta e’tibor beriladi; 
         4.  O’qitish  jadval,  chizma,  sxema  ko’rinishdagi  har  qanday  ko’rgazmalik  bilan  amalga 
oshiriladi, bunda matematik mulohazalar murakkab mantiqiy bosqichlari ko’rsatiladi; 
         5.  Hisoblashning rasional usullariga e’tibor beriladi; 
         6.Olingan xulosalar amaliy mazmunli masalalarni yechishda foydalanishi lozim; 
          7.Matematikani  o’zlashtirishning  har  qanday  uslublari  fan  talablariga  zid  bo’lmasligi 
lozim; 
          8.  4 va 5-sinflarda ta’lim uzviyligini saqlash zarur. Buning uchun bu sinflar o’qituvchilari 
bir-birlarining darslariga kirishlari, o’zaro ish uslublarini o’rganishlari talab etiladi. 
 
O’qitish  usullarida  uzviylik  yangi  mavzuni  o’rganishda  o’quvchilarning  ko’proq  faol 
ishlashlariga jalb etish, mustaqil ishlar uchun beriladigan topshiriqlarni tushuntirishlari, daftarlar 
tutishlariga  va  ularni  nazorat  qilishga  e’tibor  qaratish  lozim.  O’qitish  mazmunida  uzviylik  bu 
oldingi  tushunchalar  sistemasini  tuzish,  yangi  elementlar  kiritilishi,  yangi  nazariy  tushunchalar 
bayon etilishini kuzda tutadi. 

Download 2,08 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   323   324   325   326   327   328   329   330   331




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish