Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti hisoblash usullari

ishlari xam matematika o’kitishda an’anaviy usullardan xisoblanadi. 
             2. Muammoli ta’lim. 
Matematika o’kitishda muammoli ta’lim usuli xam keng ko’llanish imkoniyatlari mavjud, 
chunki ko’pgina tushunchalarni o’rganish muammoli vaziyatni yaratishga olib kelinishi 
mumkin. 

---

 
53
Muammoli ta’lim usuli  bilan  bayon etishda kuyidagi  mavzularni  yoritilish  imkoniyatlari 
mavjud: 
1.  Logarifmik  funksiyaning  xossalari  va  grafigi.  Bunda  dastlab  kuyidagi  masalalar 
karaladi.  
a)  berilgan  funksiyaga  teskari  funksiyani  topish  masalasi.Bunda  berilgan  funksiyaning 
teskarisini  aniklash  va  o’zgarish  soxalari  orasidagi  bogliklikni  aniklashga  e’tibor 
karatiladi.Savollar  ko’yiladi:  kanday  funksiya  xamma  vakt  teskarilanuvchi  ?Teskari  funksiya 
formulasini kanday xosil kilish mumkin? O’zaro teskari funksiyalar grafiklari kanday joylashadi 
?  
b)  Ko’rsatkichli  funksiyaning  xossalarini  takrorlash.  Ikkala  xolda  xam  grafiklardan 
foydalanish lozim, uning aniklanish, o’zgarish soxalari,  monotonligi, natijada muammoli savol 
ko’yiladi:  ko’rsatkichli  funksiya  teskari  funksiyaga  egami?  Bu  savolni  o’kuvchilar  muxokama 
asosida xal  kilishga xarakat kiladilar, buning uchun ularda zarur bilimlar mavjud. 
Keyin kuyidagi muammoli savollar taklif etiladi: 
1. Ko’rsatkichli funksiya uchun teskari funksiya formulasini kanday xosil kilish mumkin 
?  
2.  Logarifmik funksiya grafigini kanday xosil kilish mumkin ? 
2.  Logarifmik funksiyaning aniklanish soxasi kanday ? 
4. Materialni o’rganish logarifmik va ko’rsatkichli funksiyalar barcha xossalarini so’rash 
va bu xossalarni ko’llashga doir mashklarni  yechish bilan amalga oshiriladi. 
 
“Tekisliklar parallelligi” mavzusini o’rganishda o’kuvchilarga avvalo ularga ma’lum ikki 
tekislik joylashish xollarini eslash taklif etiladi, kesishishi, ustma-ust tushishi va parallel bo’lishi, 
shundan so’ng o’kuvchilarga bu xollardan boshka, ikki tekislik joylashishi vaziyati mavjud yoki 
mavjud emasligini kilish taklif  etiladi. 
 
3. Matematik ta’lim yangi texnologiyalari. 
 
Matematika o’kitishdagi  usullar xam  xozirgi davrda takomillashib,  yangicha pedagogik 
texnologiyalar  asosida  ko’llanilib  kelinmokda.  Masalan,  tayanch  konspektlarga  asoslangan 
o’kitish usuli (V.F. Shatalov usuli), yiriklashgan didaktik birliklar usuli (P.M.Erdniyev usuli) va 
x.k.lar shular jumlasiga kiradi.  
 
Ta’limni differensiallashtirish usuli xam shular jumlasidandir.  
 
Darslarni  nostandart  usullarda  tashkil  kilish  keyingi  yillarda  o’yin  tarzida  o’tkazish 
usullarini  xam  amaliyotda  keng  ko’llashga  aloxida  e’tibor  berilmokda.  Masalan,  darslarni 
mo’jizalar  maydoni,  didaktik  o’yinlar  tarzida    tashkil  kilish    mumkin.  Bunday  usullarga  bir 
nechta misollar keltiramiz: