|
Kosmogoniya va kosmologiya
Yakuniy nazorat savollari
1. Kirish. Kosmogoniya va kosmologiya asosiy muammolari.
(Yulduzlar, sayyoralar, koinot)
2. Hozirgi kosmologiya fanining kuzatuv asoslari.
(Xabbl qonuni, relikt nurlanish, Metagalaktika)
3. Xabbl qonuni nimani ifodalaydi va undan Metagalaktikaning qanday
xususiyatlari kelib chiqadi?
(Nostatsionar, kengayuvchan, bir jinslilik, izotropik)
4. Relikt nurlanishi deb qanday nurlanishga aytiladi, bunday nurlanishi
xususiyatlarini tushuntiring.
(bir jinsli, izotrop, muvozanatli spektr)
5. Relikt nurlanishi mavjudligidan qanday xulosa kelib chiqadi?
(Portlash, kengayuvchan)
6. Quyosh sistemasining vujudga kelishi kuzatuv asoslari.
(Sayyoralar, orbitalar, masofa, aylanishi)
7. Quyosh sistemasining vujudga kelishi, asosiy bosqichlari.
(protoyulduz, protoquyosh, protosayyora, disk, aylanish)
8. Akretsiya jarayoni deb qanday jarayonga aytiladi, bunday jarayon quyosh
sistemasini hosil bo’lishida qanday rol o’ynagan?
9. Sayyoralarning kelib chiqishini tushuntirishda Laplas-Kant gipotezasi va
uning qiyinchiliklari.
(Sayyoralar, gaz-chang, aylanishi)
10. Sayyoralarning kelib chiqishini tushuntirishda Jins gipotezasi va uning
qiyinchiliklari.
(Quyosh, yulduz, sayyoralar)
11. Sayyoralar kosmogoniyasining hozirgi zamon holati.
(Quyosh, gaz-chang buluti, ximiyaviy tarkibi)
12. Sayyoralarning paydo bo’lishida Laplas gipotezasini tushuntiring.
(aylanish, gaz-chang)
13. O.Yu.Shmidt gipotezasiga ko’ra asteroidlar, kometalarning kelib chiqishi
qanday tushuntiriladi?
14. Yulduzlar kosmogoniyasining hozirgizamon holati.
(molekulalar bulut, orion katta tumanligi, protoyulduz)
15. Yulduzlarning evolyutsiyasi jarayonida spektr-yorqinlik diagrammasidagi
o’rni.
(protoyulduz, diagramma, massa)
16. Yulduzlarni hosil bo’lish jarayonida akretsiyaning rolini tushuntiring.
17. Yulduzlarni, protonlarni yonib geliyga aylanishi termoyadro reaksiyalari
davridagi evolyutsiya jarayonini tushuntiring.
18. Yulduzlarni, geliyni yonishi bilan bog’liq termoyadroreaksiyalari davridagi
evolyutsiya jarayonini tushuntiring.
19. Oq karlik yulduzlarning, qora karlik yulduzlardan farqini tushuntiring.
20. Oq karlik yulduzlar va ularning harakteristikalari.
(aynigan elektronli gaz, zichlik, bosim, temperature, kritik massa)
113
21. Neytron yulduzlar va ularning harakteristikalari.
(neytronlar, bosim, temperature, massa, kritik massa)
22. Qora o’ralar va ularning harakteristikalari.
(gravitatsion siqilish)
23. Neytron yulduzlarni hosil bo’lishida ulardan ajralib chiqadigan neytrinolarni
yulduz evolyutsiyasi jarayonida qanday rol o’ynashini tushuntiring.
24. Galaktikalarning vujudga kelishi jarayoni to’g’risidagi tasavvurotlar.
(protogalaktikalar, galaktikalar prototo’dalar)
25. Galaktikalarning asosiy xarakteristikalari.
(spiral, elliptic, noto’g’ri galaktikalar)
26. Galaktikalarda yulduzlararo muhitning umumiy miqdorlari nisbatini
o’zgarish sabablarini tushuntiring.
27. O’ta og’ir elementlarni koinot evolyutsiyasi davomida qanday hosil
bo’lishini tushuntiring.
28. Uzoq galaktikalarning spektridagi chiziqlarni qizilga siljishi nimani
bildiradi?
29. Galaktikalarning sinflari va spektrlari, Radiogalaktikalar.
(E,S,Sa,Sb… galaktikalar)
30. Galaktikalarning koinotda taqsimlanishi.
(osmon bir qismidagi Nm galaktikalar soni, uning yo’nalish bo’yicha
taqsimlanishi)
31. Kvazarlar va Blazarlar.
(yulduzsimon, kvazarlar)
32. Elliptik galaktikalar tuzilishi va asosiy xususiyatlarini tushuntiring.
33. Spiral galaktiklar tuzilishi va asosiy xususiyatlarini tushuntiring.
34. Noto’g’ri shakldagi galaktikalar tuzilishi va asosiy xususiyatlarini
tushuntiring.
35. Radiogalaktikalar deb qanday galaktikalarga aytiladi, ularning nurlanishi
qanday hosil bo’ladi?
36. Koinotning birjinslilik va izotropik xususiyatlari.
(kosmologik prinsip, m-berilgan yulduz kattaligicha bo’lgan galaktikalar
soni)
37. Fotometrik va gravitatsion paradokslar.
(osmon sferasini nur sochishi kerakligi, gravitatsion kuchi,)
38. Gravitatsion paradoksni vujudga kelishi sabablarini tushuntiring.
39. Gravitatsion paradoksni vujudga kelishi sabablarini tushuntiring
40. Real koinotda fotometrik paradoks kuzatilmaslik sabablarini tushuntiring.
41. Nyuton qonunlariga asoslangan kosmologiya asoslari.
(masshtab faktori, koinot nostatsionarligi, kritik zichlik)
42. Metagalaktikaning modellari.
(A.Eynshteyn, de-Sitter, A. Fidman modellari)
43. Bir jinsli va izotrop koinot uchun Xabbl qonuni o’rinli eknligini ko’rsating.
44. Koinot kritik zichligi nima, uning ifodasini Xabbl qonunidan foydalanib
chiqarib tushuntiring.
45. A.Fridman modeli va undan kelib chiquvchi natijalar.
114
(koinot nostatsionarligi, birjinslilik va izotropik, relikt nurlanishi)
46. A.Fridman modelining muammolari.
(singulyarlik, gorizont)
47. Buyuk birlashuv nazariyasi doirasida metagalaktika barionli assimetriyasini
vujudga kelishi qanday tushuntiriladi?
48. Fridman nazariyasining to’g’riligini tasdiqlovchi experimental faktlarni
tushuntirib bering.
49. Metagalaktikaning yopiq va ochiq modellarini tushuntiring.
50. Fizik vakuum va uning xususiyatlari.
(p=-ε formula yordamida ifodalanuvchi holat tenglamasi)
51. de-Sitter modeli, metagalaktikalarning boshlanishi.
(de-Sitter modelidan fizik vacuum xususiyatlari, kelib chiqishi)
52. Skalyar zarralar fizik vakuumi asosiy xususiyatini tushuntiring.
53. de-Sitter modeli doirasida singulyarlik muammosini yo’qolishini sababini
tushuntiring.
54. De-Sitter modeli doirasida gorizont muammosini yo’qolishini tushuntiring.
55. Relikt nurlanishi va uning xususiyatlari.
(fonli radionurlanish, temperature, yo’nalish)
56. Koinot evolyutsiyasining bosqichlari.
(plank, adronlar, leptonlar, nurlanish eralari)
57. Koinot relikt nurlanishi bilan to’ldirilganligidan qanday xulosalar kelib
chiqadi.
58. Galaktikalarni paydo bo’lishida neytrinolar qanday rol o’ynagan bo’lishi
mumkin?
115
Do'stlaringiz bilan baham: |
