Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti fizika fakulteti astrofizika kafedrasi

Ma’ruza – 8.  Kosmologik prinsip va Koinot modellari ………..……...........     83 
Ma’ruza – 9. Nyuton qonunlariga asoslangan koinotning izotrop modeli........... 85 
Ma’ruza–10. Fridman modeli va uning muammolari. ....................................... 89 
Ma’ruza – 11. De-Sitter modeli. Metagalaktikaning boshlanishi ………….…. 91  
Ma’ruza – 12. Koinot vujudga kelishi va evolyusiya bosqichlari ..................... 94 
IV. Amaliy mashg’ulotlar ishlanmasi .....................................................................98  
V. Masala yechish namunalari……………………………………………. ............101 
VI. Oraliq va yakumiy nazoratlar uchun testlar …………….................................. 105 
VII. Yakuniy nazorat savollari ……………….........………………………….... 112 
VIII. Glossariy………………………………………………………………..…115 
 
 

---

 
5 
ANNOTATSIYA 
 
Ushbu  o’quv  –  uslubiy  majmua  umumkasbiy  fan  sifatida  oliy  o’quv  yurtlarining 
5A140401 - Astronomiya (tatqiqot yo’nalishi bo’yicha) magistr ta’lim yo’nalishi bo’yicha 
ta’lim  olayotgan  magstrlar  uchun  mo’ljallangan.  O’quv  –  uslubiy  majmua  kosmogoniya   
va      kosmologiya      asoslari  fanining  predmeti,  vazifasi  va  manbalari,  kosmogoniya      va   
kosmologiya      asoslarining  asosiy  tushunchalari,  sayyoralarning,  yulduzlarning, 
gallaktiklarning  hamda  butun  koinotning  kelib  chiqishi  va  evalutsiyasi  to’g’risidagi 
mavzularga  bag’ishlangan  bo’lib,  talabalarning  kosmogoniya  va  kasmalogiya  asoslari 
fanidan yetarlicha bilim olishlari uchun va mustaqil ravishda shug’illanishlari uchun yaxshi 
o’quv uslubiy qo’llanma hisoblash mumkin. 
Fanni  o’qitishning  asosiy  vazifasi-talabalarni  gravitatsion  beqarorlik  jarayonining 
fizikasi,  sayyoralar,  yulduzlar  paydo  bo’lishi  kosmogoniyasi,  yulduzlarni  rivojlanish 
etaplari, gallaktiklarning paydo bo’lishi va shaklanishi, bir butun koinotni yuzaga kelishi 
haqidagi nazariyalar, uning katta masshtabli tuzilishi va fizikasi hamda nazariyalari haqida 
tushunchalar berish.
 

---

 
6