Alisher Navoiy 1 library ziyonet uz

Majol i s  un-Nafoi s  (II -  qism) 
Alisher Navoiy 
 
73 
library.ziyonet.uz/ 
 
boʻlib oʻtgan hazl hangomani Vosifiy keltiradi: “Hasanshoh roʻzgʻordan qiynalib, 
oʻgʻliga Navoiyga borib, otam oʻldi, degin. Pul bersa yegulik narsalar xarid qilib kel,—
deydi. Navoiy oʻgʻliga 30 xoniy pul beradi va achinib tasalli aytadi. Ertasi Hasanshoh 
 
Navoiy huzuriga kirib keladi. Navoiy uni koʻrib rosa kuladi va deydn: Ey Mullo, siz oʻlib 
edingizku, bu nimasi? Hasanshoh javob qiladi: Agar kecha pul bermaganingizda oʻlgan 
boʻlardim”. 
 
Xondamir ma’lumotiga koʻra, Hasanshoh vafotiga Amir Sulton Ibrohim Aminiy degan 
shoir qit’a ta’rix tushirgan ekan. iborasidan abjad hisobi bilan 907 (1502—1503) yil kelib 
chiqadi. 
 
23. Tarj.: Labing toʻgʻrisida bir soʻz aytmoq istayman. Ul ogʻiz haqida birgina soʻz 
aytmoq istayman. 
 
24. Mutahhari Udiy — Hirot madaniy muhiti namoyandalaridan. 
 
Aftidan tabiatida tama’girlik, hirs kabi xislatlar boʻlsa kerakki, Hasanshox shoir bilan 
aloqador badixona qit’a aytilishiga sabab boʻlgan voqeani Xondamir . «Habib us-
siyar»da keltiradi. 
 
25. Tarj.: Mutahhar — oti bor oʻzi yoʻq narsadir. Najosatni mutahhar (tozalovchi) deb 
boʻladimi? Eshagi eshakka chopadiyu u pul topadi. Demak uni eshak aldovchi desa 
boʻladi. 
 
26. Tarj.: Bir qoʻlingda qilichu bir qoʻlda qalam. Qilichbozlikni qoʻyib, qalamzanlik 
(yozuvchilik) qilgil. 
 
27. Tarj.: Koʻzga aytdimki, beadablik bilan qarama; u dediki, beadablik nima qilsin, ayni 
mushtoqlikdan, bu. 
 
28. Firdavsiy Tusiy — Abulqosim Mansur ibni Hasan Tusiy (tugʻ. 934, Tus shahri 
yaqinidagi Tabaronning Boji qishlogʻi — vaf. 1021) fors adabiyotining mashhur shoiri. 
Zamona bilimlarini puxta egallagani sababli uni “Hakim” degan faxrli unvon bilan 
atashgan. Yoshlikdan qissayu rivoyatlar, asotir va oʻtmish tarixi bilan qiziqqan, Firdavsiy 
Abu Mansur, Abulmuayyad Balxiy, Mas’ud Marvoziy va Daqiqiy kabi shoirlarning 
«Shohnoma»larini qunt bilan mutolaa qilgan. 975-976 yillarda oʻzi «Shohnoma» 
yozishga kirishadi va 994 yilda uni tugallaydi. Asarni qayta tahrir qilish ishlari 1010—
1014 yillarda yakunlanadi. Firdavsiyshunoslikda bu ikkinchi tahrirni shoir hukmron 
Mahmud Gʻaznaviyga moʻljallab, u haqda oʻrni-oʻrnida madhu sanolar kiritgan, lekin 
shoh asardagi istilochilarga, zulmkorlarga oid aqidalarga ragʻbat, arablar va ularning 
diniga boʻlgan zid qarashlardan kelib chiqib unga nopisand munosabatda boʻlgan. Bunga 

---