Алишер, ŠЎлланманинг биринчи šисми дастур асосида бўлса, 2-сида мутахассисликларни (бир-бирига яšинини) бирлаштириб, рукн сифа

Erkin Vohidov
2-topshiriq. Nihol, qadamoq, mehr, yaxshilik so‘zlarining ma’nosini aniqlang. Ushbu so‘zlar ishtirokida birikmalar tuzing.
3-topshiriq. Mahallangiz, ko‘changizga berilgan nom, uning tarixi haqida nimalar bilasiz? Siz mahallangiz obod bo‘lishi uchun nimalar qilayotganingiz to‘g‘risida so‘zlab bering. Hikoyangizni daftaringizga yozing.
4-topshiriq. Quyidagi so‘zlarning sinonimik qatorini yozing: yurtdosh, nihol, qada, yaxshilik, go‘zallik, farzand, nom.

5-topshiriq. Matnni o‘qing. Uning mazmunini so‘zlab berish uchun reja tuzing.
TABIAT HIMOYAGA MUHTOJ
Otang ketsa agar, ota bo‘larsan,

Onaning o‘rnini bosgay qiz, singil.

Dengizing qurisa ne ham qilarsan?

Qayga bosh urarsan, ey mungli ko‘ngil?

Abdulla Oripov
«Inson – tabiat farzandi», - deydi dono xalqimiz. Inson tabiat bag‘rida vujudga keladi va kamol topadi. Kishilar qalbida go‘zallikni his etish, uni ardoqlash, borliqqa mehr qo‘yish tuyg‘usini uyg‘otish eng muhim vazifalardan biridir.

Havo, suv, oziq-ovqat, sanoat uchun xomashyo kabi o‘ziga zarur bo‘lgan hamma narsani inson tabiatdan oladi. Odamlar o‘zlarini o‘rab turgan tabiiy muhit bilan doimiy aloqada bo‘lib, uni to‘xtovsiz o‘zgartirib borishadi.

Biroq inson tabiatga ikki tomonlama: ijobiy va salbiy ta’sir o‘tkazmoqda. Bir tomondan, inson tabiatni boyitadi. Ikkinchidan, aholining keskin ko‘payishi, shaharlarning kengayishi, yangi industrial markazlarning vujudga kelishi, ayniqsa, mashinasozlik va og‘ir sanoatning rivojlanishi, qishloq xo‘jaligini kimyolashtirish natijasida biosfera, havo va suv ifloslanib, tabiiy muvozanat buzilib bormoqda.

Atmosferani toza saqlash, flora va faunani qirilib ketishdan asrab qolish, suv havzalarining sofligini ta’minlash va hokazolar barcha davlatlar ishtirokida hal etilishi kerak bo‘lgan dolzarb xalqaro vazifalardir.

Diyorimizdagi ekologik muammolardan ko‘pchilikning xabari bor: Orol dengizi qurib borishi bilan bog‘liq tabiat muvozanatining buzilishi, chuchuk suv miqdorining kamayib borishi, sanoat hududlari va shaharlardagi havoning zaharlanishi...

Tabiat inson uchun xizmat qilar ekan, undan oqilona va odilona foydalanish kerak.

Xalqimizda an’anaviy tabiat va mehnat bayramlari keng nishonlanadi. Masalan, Navro‘z, gullar bayrami, lola sayli, qushlar bayrami, qovun sayli, obodonlashtirish tadbirlari kabilar yosh avlodda atrof-muhitni asrab-avaylab, tabiiy go‘zallikning qadriga yetish tuyg‘ularini shakllantiradi. Ekologik tarbiyani amalga oshirishda madaniy-ma’rifiy, targ‘ibot va tashviqot ishlarini yanada kuchaytirish zarur.

Yerga, suvga, hayvonot va o‘simliklar dunyosiga bo‘lgan munosabatimizni yaxshilash orqaligina ona tabiatimizni asrab qolish mumkin. Inson tabiat farzandi ekan, farzandning onaga mehribonlik qilishi umuminsoniy burchdir.

Lug‘at

mungli – печальный

his etish – чувствовать

ardoqlash – лелеять, беречь

borliq - здесь: весь мир

xomashyo – сырьё

ijobiy – положительный

salbiy – отрицательный

ta’sir o‘tkazmoq – влиять

boyitmoq – обогащать

keskin – резко

vujudga kelmoq – появляться

tabiiy muvozanat – естественный баланс

suv havzalari – водоёмы

chuchuk suv – пресная вода

zaharlanmoq – отравляться

oqilona – разумно

odilona – справедливо

targ‘ibot – пропоганда

tashviqot – агитация

munosabat – отношение, связь

6-topshiriq. Umumbashariy va mintaqaviy ekologik muammolar nimalardan iboratligi haqida so‘zlab bering.