Alishe r navoiy nom idagi sam arqand davlat uni versiteti

o’qitish metodlari
(O’M) asosan uch guruhga bo’linadi: 
-o’quv materialini og’zaki bayon qilish metodlari; 
-kuzatish va ko’rsatish metodlari; 
-amaliy mashg’ulotlar metodlari. 
Mazkur o’qitish metodlari o’z navbatida quyidagi guruhlarga bo’linadi. 
1.Ko’rgazmali metodlar:
1a. Namoyish, ko’rsatish 
1b. Kuzatish 
1v.ekskursiya 
2.Og’zaki metodlar: 
suhbat, hikoya, tushuntirish, kitob bilan ishlash, maktab ma’ruzasi. 
3.Amaliy metodlar(AM):
3a. Labaratoriya ishi 
3b. Amaliy ishlar 
3v. Mashqlar 
Ta’limni tashkil etish(TSh) shakllari. 
Dars-o’quv ishining asosiy tashkiliy shakli hisoblanadi. 
Mamlakatimizda eng ko’p qo’llaniladigan dars turlari quyidagilardan iborat: 
-yangi bilim beruvchi va bilimlarni dastlabki mustahkamlovchi dars; 
-bilimlarni umumlashtiruvchi-takrorlash darsi; 
-ko’nikma va malakalarni (KM) shakllantiruvchi va mustahkamlovchi dars; 
-bilimlarni tekshirish-nazorat darsi; 
-aralashgan dars; 
-ekskursiya darsi; 
-o’quv ustaxonasi va maktab tajriba yer maydonchasida olib boriladigan 
mashg’ulotlar. 
Hozirgi kunda maktablarimizda yuqorida ko’rsatilganlar bilan bir qatorda 
ta’limning noan’anaviy shakllari ham qo’llanilmoqda. Ular qatorida: 

---

47
Bahs-munozara darslari; 
Didaktik o’yinli darslar; 
Ilmiy anjuman darsi; 
Uchrashuv darsi; 
Sayohat darslari va h.k. 
Ta’lim jarayoninig sifati va samaradorligini oshirishda ta’lim vositalari (TV) 
muhim ahamiyat kasb etadi. Ularning 6 ta turi: matnli vositalar; tasvirli vositalar; 
audio vositalar; yordamchi (jihoz) vositalar; modelli vositalar; real vositalar 
mavjud. 
Matnli vositalar – ma’lumot olish va ma’lumotlarni qayta ishlash uchun: 
-o’quv dasturlari; 
-maxsus adabiyot(darslik); 
-tarqatma materiallar; 
-imtihon va nazorat varaqalari; 
Tasvirli-umumiy tasavvurni vujudga keltirish uchun: 
-fotosuratlar; 
-eskiz, chizma, sxemalar; 
-ramziy tasvirlar, reja, jadvallar, simvollar; 
-diagramma va grafiklar; 
Audio-jarayonlar va ishlash mexanizmlari to’g’risida tasvir va ovoz orqali 
tasavvurlarni vujudga keltirish: 
-videofilmlar; 
-kompakt disklar; 
-audio kassetalar. 
Yordamchi (jihoz)-tasvir va matnli yozish va saqlash: 
-doskalar (oq doska, magnit doskasi); 
-pinbord doskasi; 

---

ДТС – давлат таълим стандартлари 
TP – ta`lim prinsiplari 
TM – ta`lim metodlari
TSH – ta`limni tashkil etish shakllari
TV – ta`lim vositalari