Alimlardi olardiń ilmiy jumislari menen juplap jaziń. M. Malpigi, N. Gryu, a. Levenguk, R. Braun, Ya. Purkine, R. Virxov, 7 K. Ber

1.Alimlardi olardiń ilmiy jumislari menen juplap jaziń. 1)M.Malpigi, 2) N.Gryu, 3)A.Levenguk, 4)R.Braun, 5)Ya.Purkine, 6)R.Virxov, 7)K.Ber. a)eritrositlar, bir kletkali haywanlar hám bakteriyalardi birinshi márte úyrengen, b)kletkalarda yadro bar ekenligin aniqlaǵan, c)protoplazma atamasin usinǵan, d)kletka tek kletkadan kόbeyiwin dálillegen, e)όsimlik kletkalariniń dúzilisin úyrengen, g)sútemiziwshilerdiń máyek kletkasin ashqan.
A)1,2 – e, 3 – a, 5 – c, 6 – d, 4 – b, 7 – g B)1,2 – c, 3 – a, 5 – e, 6 – d, 4 – b, 7 – g
C)1,2 – e, 3 – a, 5 – c, 6 – b, 4 – d, 7 – g D)1,2 – e, 3 – c, 5 – a, 6 – d, 4 – b, 7 – g
2.Tirishiliktiń qaysi dárejesinde DNK reduplikaciya processi mexanizmleri gúzetiledi(a) hám bul process tirishiliktiń qaysi dárejesiniń iskerligi sipatinda kόrinedi(b)? (10-kl 33-bet)
A)a-kletka; b-kletka B)a-kletka; b-molekula
C)a-molekula; b-molekula D)a-molekula; b-kletka
3.Xlorellaniń batsilla kletkasinan parqin belgileń. 1.mitoxondriya joq 2.citoplazma bar 3.ribosoma bar 4.yadro joq 5.kletka membranasi bar 6.xromatafori bar 7.mitoxondriya ham yadro bar
A)6,7 B)1,2,3,4,5 C)1,4 D)2,3,5
4.Teńiz suwoti(a), prokariot (b), lishaynik (c) berilgen juwapti aniqlań.
A)a-kladofora; b-qizilsha qozǵatiwshisi; с-gripp qozǵatiwshisi
B)a-yapon laminariyasi; b-nostok; с-parmeliya C)a-ulotriks; b-qaqsal qozǵatiwshisi; с-nemalion
D)a-porfira; b-gerpes; с-kladoniya
5.Tόmendegi organizmlerde násillik xabar qay jerde saqlaniwin duris juplastiriń. a.shuma qozǵatiwshisi b.qizil muxomor c.maxsar d.maxaon 1.citoplazmada nukleoid 2.yadroda xromosomalarda 3.mitoxondriyalarda 4.plazmidada 5.plastidada
A)a-1,4 b-2 c-2,3,5 d-2,3 B)a-4 b-2,1 c-2,3 d-2,3,5
C)a-1 b-2,4 c-2,3,5 d-2,3 D)a-3,4 b-1,2 c-2,3,5 d-5
6.Qaysi organizmler ayirim kletkalar toparinana ibarat bolip, ǵárezsizligin saqlap qalǵan halda tirishilik jaǵinan bir-biri menen baylanista bolatuǵinliǵi bayqaladi?
A)kόp kletkali haywanlar B)koloniya halda jasawshi όsimlikler
C)paqaljapiraqli όsimlikler D)bir kletkali organizmler
7.Prokariot organizmlerge tán bolmaǵan qásiyetlerdi aniqlań. 1.atmosferadaǵi erkin azotti όzlestiredi 2.barliǵi xlorofill pigmentine iye 3.aerob halda tirishilik etedi 4.mitoxondriyaǵa iye 5.mezosomaǵa iye 6.yadro eki qabat membrana menen oralǵan A)1,5 B)3,5 C)4,6 D)1,2
8.Duris pikirdi aniqlań. 1)Jaqtiliq mikroskop járdeminde ribosoma, EPT ashilǵan 2)Elektron mikroskop járdeminde mikronaysha ashilǵan 3)citoximiyaliq usilda kletka quramindaǵi belok, NKlardiń tek ǵana muǵdarin aniqlaymiz 4)citoximiyaliq usilda kletkadaǵi belok, may hám vitaminlerdiń jaylasiwin aniqlawǵa boladi 5)centrifugalaw usilinda boyawlar qollaniladi 6)mikroskoptiń zárúr tárepi úlkeytip kόrsetiw A)2,4,6 B)2,4 C)1,3,5 D)1,3
9.Zamariqlar nesi menen bakteriyadan parq qiladi?
A)xlorofiliniń joqliǵi menen B)saprofit halda tirishilik etiwi menen
C)qolaysiz sharayatta spora etiwi D)yadroǵa iye boliwi
10.Tuwri pikirdi tabiń. 1.eukariot kletkada goldji apparati boladi 2.eukariot kletkada xromatin yadroda jaylasqan 3.barliq όsimlik kletkalarinda xloroplast boladi 4.barliq eukariotlar hawadan erkin azotti όzlestiredi 5.barliq geterotrof eukariotlarda kletka qabiǵi bolmaydi 6.ayirim eukariot kletkalarda birewden artiq yadro boladi A)1,6 B)1,5 C)2,3 D)4,6
11.Kόp kletkali zammariqlarǵa tiyisli bolmaǵan zamariqti tabiń.
A)penicill B)aq zamariq C)piles zamariq D)qoziqarin
12.Lishaynikler denesinde qaysi disaxarid ushiraydi?
A)amilaza B)saxaroza C)lixenin D)kraxmal
13. Joqari (I) hám tόmen (II) dárejeli zamarriqlarǵa tiyisli maǵliwmatlardi mas ráwishte aniqlań.
1)mitseliysinde tosiqlar bolmaydi; 2)kόp kletkali; 3)penitsill misal boladi; 4)mitseliysi tosiqli boladi; 5)bir kletkali; 6)jinisiy kόbeyiwi suwotlarina uqsaydi; 7)aq pilis misal boladi;
A)I-2,3,4; II-1,5,6; B)I-1,2,3; II-4,5,7; C)I-2,4,7; II-1,3,6; D)I-2,5,6; II-1,3,4;
14.Lishaynikler quraminda qanday vitaminler ushiraydi?
A)B₁,C, B₂ B)A, C, B₅ C)B₆, B₁₂, C D)A, C, B₁₅
15.Násillik xabar yadroda xromosomalarda, mitoxondriyada jaylasqan (a), yadroda xromosomalarda,
mitoxondriyalarda, plastidalarda jaylasqan (b), yadroda xromosomalarda jaylasqan (c), citoplazmada
nukleoid hám plazmidalarda jaylasqan (d) organizmlerdi aniqlań.
1.shoshqaqulaq; 2.omar; 3.kúydirgi qozǵatiwshisi; 4.qozi quyriq
A)a-2; b-3; c-1; d-4 B)a-4; b-2; c-3; d-1 C)a-3; b-1; c-4; d-2 D)a-2; b-1; c-4; d-3
16.Aziq toplawshi vakuolaǵa iye(a), gázli vakuolaǵa iye(b), qisqariwshi hám as-sińiriwshi vakuolaǵa
iye(c), kletka shiresi menen tolǵan vakuolaǵa iye(d) bolǵan organizmlerdi ajiratiń?
1.shampinion; 2.perlovica; 3.pnevmakok; 4.parpi
A)a-1; b-3; c-2; d-4 B)a-1; b-2; c-3; d-4 C)a-4; b-2; c-3; d-1 D)a-3; b-2; c-4; d-1
17.Qoziqarinniń... jilliq vegetativ denesi ... dawaminda aziq zat toplaydi hám ... den baslap miywe dene payda boladi. A)bir/jaz/gúz B)eki/jaz/gúz C)kόp/jaz/báhár D)kόp/jaz/gúz
18.Bacidiyaniń bacilladan parqin kόrsetiń. 1)yadroǵa iye 2)yadroǵa iye emes 3)xlorofili bar 4)plastidalari joq 5)murein qabiqqa iye 6)jabisqaq lishaynik 7)prokariot organizm 8)eukariot organizm 9)bakteriya A)1,3,6,8 B)2,4,5,7 C)1,3,5,8,9 D)2,6,7,9
19.Kletka biologiyasin úyreniwge úles qosqan όzbek ilimpazlari?
A)Zufarov B)Hamidov C)Olimxόjayev D)A hám B
20.Eki qatar fosfolipidlerdiń ústinde(a) hám astinda(b) jaylasqan dúzilmelerdi aniqlań. 1)kletkalar ara
matriks belogi 2)glikoprotein 3)citoskelet 4)xolesterin 5)periferikaliq belok 6)glikolipid
A)a-1,2,6 b-3,5 B)a-3,4,5 b-1,2,6 C)a-1,3,5 b-2,4,6 D)a-2,4,6 b-1,3
21.Plazmatikaliq membranaǵa tiyisli duris pikirdi aniqlań.
A)eki qatar fosfolipidler hám olardiń arasinda jaylasqan periferikaliq beloklar
B)eki qatar polifosfatlar hám olardiń arasinda jaylasqan integral beloklar
C)eki qatar fosfolipidler hám olardiń arasinda jaylasqan integral beloklar
D)bir qatar fosfolipidler hám olardiń arasinda jaylasqan xolesterin zati
22. Kestedegi organizmlerdi duris tabiń

Organizmler→	I	II	III	IV
Xloroplast	-	+	-	-
Yadro qabiǵi	+	+	+	-
kletka qabiǵi	+	+	-	+

A)Bacilla-I; qoziqarin-II; lala-IV; koala-III; B)bacilla-I; qoziqarin-III; lala-II; koala-IV
C)bacilla-IV; qoziqarin-I; lala-II; koala-III; D)bacilla-III; qoziqarin-III; lala-III; koala-I
23.Biologiyaniń ilimiy-izertlew usillarina(a) hám kletkani úyreniw usillarina(b) duris ajiratilǵan juwapti
tabiń. A)a-modellestiriw, tariyxiy b-citoximiyaliq, jaqtiliq mikroskopiya
B)a-baqlaw, salistiriw b-eksperimental, centrifugalaw
C)a-jaqtiliq hám elektron mikroskopiya b-citoximiyaliq, centrifugalaw
D)a-bioximiya, biofizika b-jaqtiliq hám elektron mikroskopiya
24.Kesteden paydalanip duris juwapti aniqlań.

	Zapas xori	ATF sintezi	Aziqlaniw usili	Kletka qabiǵi
Bakteriya	A	Mezosoma	geterotof	Murein
Zamarriq	glikogen	Mitoxondriya	geterotrof	C
όsimlik	Kraxmal	B	avtotrof	Cellyuloza
Haywan	Glikogen	Mitoxondriya	geterotrof	joq

A)a-polisaxarid b-mitoxondriya c-xitiń B)a-polifosfat b-xloroplast c-xitiń
C)a-polifosfat b-mezosoma c-glikokaliks D)a-polinukleotid b-citoplazma c-xitiń
25.Pigmentli spora payda qilatuǵin parazittiń araliq(a) hám tiykarǵi(b) xojayinina tiyisli juwapti juplań.
1)paqali shaqalanǵan; 2)tuqimda kraxmal kόp; 3)tiykarǵi tamiri uzaq όmir kόrmeydi; 4)kόp jilliq όsimlik; 6)shόp όsimlik; 7)lala tárizliler klasina kiredi A)a-1,4,6; b-2,3,7 B)a-2,6,4; b-2,7,3 C)a-4,1; b-6,2,3,7 D)a-1,4; b-2,3,4,6,7
26.Qarakúye keselligi qozǵatiwshisinan parq qilip, gommoz keselligin qozǵatiwshisi ...
1.DNKsi citoplazmada jaylasan 2.kόp klekali organizm 3.kletkasinda ribosomalar bar
4.mitoxondriyaǵa iye emes 5.yadroǵa iye emes 6.kletka qabiǵina iye 7.όsimliklerde parazitlik qiladi
A)1,4,5 B)1,6,7 C)3,4,7 D)2,3,5
27.Bakteriya kletkasina tán qasiyetlerdi aniqlań. 1)kletka qabiǵi murein degen zattan ibarat 2)ATF sintezi mitoxondriyada júz bermeydi 3)ATF sintezi mezosomada júz bermeydi 4)aerosomaǵa iye 5)kletka qabiǵi xitiń zatinan ibarat 6)zapas zat kraxmal A)1,3,6 B)1,2,4 C)2,5,4 D)2,4,6

29.Bakteriya(a), zamarriq(b)tiń turaqli organoidlarin aniqlań. 1)ribosoma 2)citoskelet 3)aerovakuola 4)EPT 5)aziq vakuola A)a-1 b-1,4,5 B)a-1,3 b-1,2,4,5

C)a-1,3,5 b-1,2,4,5 D)a-1,3,5 b-4,5
30.Kόp kletkali suwoti(a), prokariot (b), zamarriq (c) berilgen juwapti aniqlań.
A)a-volvoks; b-kuydirgi qozǵatiwshisi; с-gerpes B)a-xara; b-qaqsal qozǵatiwshisi; с-gerpes
C)a-ulotriks; b-shuma qozǵatiwshisi; с-ashitqi D)a-porfira; b-agrobakterium; с-kladofora
31.Parmeliyadaǵi qaysi qásiyetler ashitqi zamarriǵinda ushiramaydi? 1.avtotrof aziqlaniw 2.geterotrof aziqlaniw 3.kletkasi yadroǵa iye 4.kletkasi xitiń qabiqli 5.saprofit organizm 6.kόp kletkali organizm A)1,6 B)3,6 C)2,4 D)2,5
32.Kletkaniń tiykarǵi membranali dúzilmelerin qaysi zatlar quraydi?
A)uglevod, may B)belok, uglevod C)belok, lipid D)belok, mineral duz
33.Lizosoma(a) hám citoskelet(b) tόmendegi qaysi organizmlerde ushiraydi?
A)a-qoziqarin hám záń zamarriq b-bawir qurti hám oniń xojayinlarinda
B)a-tal hám terak b-shuma tarqatiwshi hám qozǵatiwshilarinda
C)a-tirispay hám gripp qozǵatiwshisi b-ishburiw tarqatiwshisi hám qozǵatiwshilarinda
D)a-shuma tarqatiwshisi hám qozǵatiwshisinda b-záń zamarriǵi hám xojayinlarinda
34.Ósimliklerge ziyan tiygiziwshi eukariot (a) ham prokariot (b) organizmlerdi juplań.
1.temeki mozaykasin qozǵatiwshisi 2.gommoz qozǵatiwshisi 3.bórtpe nematoda 4.nozema 5.vilt qozǵatiwshisi 6.qarakuye zamarriǵi 7.zań zamarriǵi 8.mikoz qozǵatiwshisi
A)a-3,5,7 b-2 B)a-4,5,6 b-2,8 C)a-5,6,7 b-1,2 D)a-3,5,6 b-1,8
35.Lishayniklerge tán qásiyetlerdi aniqlań. 1)tiri organizmlerdiń όzine tán topari, 2)zamarriq hám bir kletkali suwotlariniń simbioz jasawinan júzege keledi, 3)zamarriq hám kόp kletkali jasil suwotlariniń simbioz jasawinan júzege keledi, 4)όnimsiz jerlerde basqa όsimlikler toplaminiń qásliplesiwine múmkinshilik beredi, 5)substrattan hám átirap ortaliqtan túrli ximiyaliq elementlerdi radioaktiv elementlerdi toplaydi, 6)atmosfera hawasiniń tazaliǵin aniqlawda indicator sipatinda paydalaniladi, 7)toqimashiliqta boyaw sipatinda, medicinada hám kosmetika όnimlerin tayarlawda isletiledi A)1,2,3,4,5 B)1,3,5,6,7 C)2,3,4,5,6 D)1,2,4,5,6,7
36.Pishen bakteriyasi (a) ham oniń sporasina (b) tiyisli qasiyetlerdi aniqlań. 1.tayaqsha tarizli
2.hareketsheń 3.oval 4.jiltiraq 5.jińishke 6.cilindr tarizli
A)a-1,2,4 b-3,5 B)a-4,5,6 b-2,3 C)a-2,3,5 b-1,4,6 D)a-1,2,5 b-3,4
37.Jeńil sporalari samal járdeminde tez tarqalip keń maydandi ziyanlaydi. Bul qaysi organizm? A)Aq
pálek B)záń zamarriq C)piles D)penicitill
38.Algologiya(a) hám lixenologiya(b) tarawlari qaysi organizmlerdi úyrenedi? 1.kladofora 2.ulotiks 3.bacidiya 4.bacilla 5.xara 6.parmeliya 7.kladoniya
A)a-2,7 b-4,6 B)a-1,5 b-6,7 C)a-5,7 b-3,4 D)a-1,3 b-5,6
39.Qaysi organizmler kletka qabiǵi pektinnan (a), mureinnan (b), xitinnan (c) ibarat? 1.xrokok 2.Kox batsillasi 3.ashitqi zamarriǵi 4.penicill 5.xolera qozǵatiwshisi 6.gubelek 7.salmonella 8.oksitrops 9.nostok 10.vertitsil A)a-2,5,7 b-1,6,9 c-3,8,10 B)a-2,4,5 b-1,9 c-3,4,10
C)a-1,9 b-2,4,5,7 b-3,4,10 D)a-6,8 b-4,5,7 c-4,9,10
40. Hár qiyli spora payda etiwshi organimzler ushin uliwmaliq qásiyetlerdi aniqlań.
A)avtotrof organizm B)geterotrof organizm C)prokariot organizm D)eukariot organizm
41.Sirtqi mikorizaniń ósimlik (a) ham zamarriq (b) u/n ahimiyeti nede? 1.karbon suw ham vitaminlerdi
ózlestiredi 2.gumus quramindaǵi beloklardi aminokislotalarǵa tarqaladi ham qabillaydi 3.soriliw juzesi
keńeyedi A)a-1 b-2,3 B)a-2,3 b-1 C)a-3 b-1,2 D)a-1,2 b-3
42.Mikroskoptiń eń ahmiyetli qasiyeti oniń kóriw kushi bolip ol qalay aniqlanadi?
A)jaqtiliq tolqin uzinliǵiniń jartisi menen B)okulyar ólshemi menen C)obyektiv ólshemi menen
D)eki noqatti ajiratip kóriw u/n kerek bolǵan minimal qashiqliq p/n
43.Kletka teoriyasiniń biologiya rawajlaniwina qosqan úlesin kόrsetiń. 1.organizmlerdiń bir qiyli morfologiyaliq tiykarǵa iye ekenligi dálliledi 2.kletkadaǵi bioximiyaliq processlerdi shuqirraq úyreniwge imkan beredi 3.turmisliq hádiyselerdi uliwma biologiyaliq kόz qarastan túsindiriwge imkan berildi 4.kletkadaǵi quramali dúzilmelerdi biliwge imkan berdi
A)1,2 B)2,4 C)1,3 D)1,2,3,4
44. … na qaray zamarriqlar tómen ham joqari darejeli duzilgen bolip bólinedi.
A)miceliyiniń duzilisi ham kóbeyiwi B)yadrosi bar joqliǵina
C)aziqlaniw usili ham tarqaliwi D)ósip shiǵiw sharayati
45.Qalpaqshali zamarriqlar … ge bay soniń menen birge olar quraminda…, ham … mikroelementlerden temir, kalciy, cink bar. A)may; belok ham uglevodlar B)mineral zatlar; may ham beloklar
C)uglevodlar; may ham beloklar D)beloklar; may ham mineral zatlar
46.Kletkani úyreniw usillari tuwri juplanǵan juwapti tabiń. a)centirifugalaw b)citoximiyaliq
1)obyekttiń kόrinisi jaqtiliq nurlarinda emes, bálki elektron aǵimi járdeminde payda qilinadi 2)túrli
boyawlar isletiledi 3)kletka organoidlari ajiratip alinadi 4)kletkalarda ximiyaliq zatlar jaylasiwin da
aniqlaw múmkin 5)beloklar, nuklein kislotalar, metal duzlari aniqlanadi 6)yadro, xloroplast, ribosoma
ajiratip alinadi. 7)toqima hám organlardi maydalap organoidlar ajiratip alinadi.
A)a-1,3,6 b-2,4,7 B)a-3,6,7 b-2,4,6 C)a-2,3,6 b-1,4,7 D)a-3,6,7 b-2,5
47.Parmeliyaǵa tiyisli belgilerdi aniqlań. 1.tayaqsha tarizli bakteriya 2.jabisqaq lishaynik 3.japiraq tarizli lishaynik 4.quraminda mezosoma bar 5.quraminda lixenin bar 6.qabiǵi murein zatinan ibarat 7.quraminda xitin bar A)2,5,7 B)3,5,7 C)3,4,6 D)1,4,6
48.Kladoniyaǵa tiyisli belgilerdi tabiń. 1.terekler kesilgen maydanda putin qaplam payda etedi 2.denesi tallom delinedi 3.kletka quraminda xitin zati bar 4.joqari ósimlik p/n zamarriq simbiozi 5.kóp kletkali suw oti 6.kletkasinda lixenin bar 7.xlorofill xloroplastlarda jaylasqan 8.topiraq payda boliwinda qatnasadi A)2,3,7,8 B)1,3,6,8 C)2,4,5,7 D)1,2,5,6
49.Vertitsil tusinigi menen logikaliq baylanisli bolǵan atamalardi aniqlań. 1.tallom 2.miceliy 3.japiraq
4.gifa 5.spora 6.saprofit 7.xemotrof 8.geterotrof 9.yadro 10.sporangiy
A)1,2,4,5,7 B)2,4,5,7,8 C)4,5,8,9,10 D)2,3,4,6,8
50.Ashitqi zamarriqlarinda glyukoza glikoliz processinde qaysi zatlarǵa tarqaladi?
A)qant, korbanat angidrid B)suw, etil spirt, karbonat angidrid
C)karbonat angidrid, etil spirt D)acetat kislota, suw
51.Zamarriq (a) hám lishaynikler (b) iskerligi menen baylanisli processlerdi aniqlań.
1)qamir quramindaǵi kraxmaldi CO₂ hám spirtke shekem tarqatadi; 2)temeki mozaikasi keselliginiń júzege keliwi; 3)kokjόtel keselliginiń júzege keliwi; 4)όnimsiz jerlerde basqa όsimlikler toplaminiń qásliplesiwine múmkinshilik beredi A)a-1; b-4 B)a-2; b-3 C)a-3; b-4 D)a-3; b-2
52.Tómendegi qaysi keselliklerdi prokariot organizmler keltirip shiǵaradi? 1.qutiriw 2.ishawiriw 3.qarakúye 4.kók jótel 5.polimiyelit 6.“vilt” 7.belok keselligi 8.záń zamarriǵi 9.chuma
A)1,5,7 B)3,6,8 C)2,4,9 D)1,2,4,8,9
53. ... –barliq tiri organizmlerdiń kelip shiǵiwi, dúzilisi, rawajlaniwiniń bir ekenligin kόrsetiwshi uliwma biologiyaliq nizamliliq bolip esaplanadi?
A)biogenetic nizam B)kletka teoriyasi
C)násillik όzgeriwsheńliktiń gomologiyaliq qatari nizami D)mutaciya teoriyasi
54.Tirishiliktiń kletka dúzilis dárejesinde tόmendegi qaysi qubilislar júz beredi?
1.DNK hám RNK.niń biologik funkciyalari; 2.matricali sintez reakciyalari; 3.kletka tirishilik
processleriniń fermentativ basqariliwi; 4.genetikaliq xabardi násilden násilge όtkiziw arqali áwladlar
dawamliliǵi; 5.tirishiliktiń úzliksizligi táminlenedi A)1,2,3 B)1,2,3,4 C)1,2,3,4,5 D)1,5
55.Elektron mikroskop járdeminde qaysi organoidlar ashilǵan(a) hám centrifugalaw járdeminde qaysi
organoidlar(b) ajiratip alinadi? 1)ribosoma, 2)endoplazmatik tor, 3)mikronaycha, 4)yadro,
5)xloroplast, 6)mitoxondriya, 7)júdá názik dúzilmeler.
A)a-1,3,6 b-1,3,4,7 B)a-1,2,3 b-5,6,1 C)a-1,4,5,6 b-1,2,3 D)a-1,2,3,7 b-1,3,6
56.Qaysi lishaynik substrattan kόterilip turadi?
A)parmeliya B)bacidiya C)kladoniya D)usneya
53.Zamariqlar denesinde qaysi mikroelementlerdi tutadi? A)temir, kalciy, cink
B)kalciy, molibden, mis C)yod, marganec, nikel D)kobalt, temir, fosfor
54.Zamarriq kletkasina tán qásiyetlerdi aniqlań. 1)zapas zat kraxmal 2)zapas zat polifosfat 3)kletka qabiǵi lipoproteinnen ibarat 4)saprofit aziqlanadi 5)ATF sintezi citoplazma hám mitoxondriyada keshedi 6)zapas zat glikogen A)1,3,5 B)2,4,5 C)4,5,6 D)1,2,3
55.Vertitsill qozǵatiwshisi gommoz qozǵatiwshisinan nesi menen parqlanadi?
A)ribosoma hám citoplazma B)plazmatik menebrana hám ATF
C)endoplazmatik tor hám mitotik jip D)RNK hám DNK
56.Zamarriqlar(a) hám bakteriofaglar(b) iskerligi menen baylanisli bolǵan processlerdi aniqlań.
1.lizogen reakciyaniń júz beriwi 2.quyash nuri tásirinde organikaliq zatlar sintez qiliw 3.topiraqta atmosferadaǵi erkin azottiń όzlestiriliwi 4.mikorizada qatnasiwi
A)a-1 b-2 B)a-4 b-1 C)a-3 b-2 D)a-2 b-3
57.Pishen bakteriyasiniń bacidiyadan parqli tárepin kόrsetiń.
A)prokariot organizm, násillik axborat saqiyna tárizli DNKda jaylasqan
B)membranasi lipid qos qabatinan hám beloktan dúzilgen, ribosoma translyaciyada qatnasadi
C)násillik axborat DNK molekulasinda jaylasqan, kletka qabiǵina iye
D)translyaciya citoplazmada keshedi
58.ATF sintezi bakteriyalarda qay jerde júz beredi? A)citoplazma, mezosomada
B)citoplazmada C)citoplazma, mitoxondriyada D)mitoxondriyada
59.Bakteriyalardiń aziqlaniw usili(a), kletka qabiǵi(b), denesindegi zapas zat(c)ti aniqlań.
1.avtotrof hám geterotrof 2.murein 3.polifosfat 4.glikogen 5.fototrof 6.pektin
A)a-1 b-2 c-3 B)a-1,5 b-2 c-3,4 C)a-5 b-2,6 c-4 D)a-1 b-4 c-3,4
60.Araliq xojaynǵa iye bolǵan organizmlerdi aniqlań. 1.bawir qurti 2.vertitsillium 3.záń zamarriǵi 4.nematoda 5.exinokokk A)1,3,4 B)1,3,5 C)1,2,5 D)1,3,4,5
61.
62.Tόmende berilgen pikirlerdiń qaysilari kletka teoriyasin ańlatadi? 1.barliq tiri organizmler kletkalardan dúzilgen 2.hár bir xromosomada jaylasqan genler áwladtan-áwladqa birikken halda beriledi 3.fagocitoz qubilisin túsindirip beredi 4.barliq tiri organizmler bir qiyli morfologiyaliq tiykarǵa iye A)1,3 B)2,4 C)1,4 D)2,3
63.Bakteriyalarǵa tiyisli bolǵan qasiyetlerdi aniqlań. 1.tallomindaǵi payda bolǵan ósimtelerdi ajiratiw joli m/n kóbeyedi 2.nasillik belgileri DNK saqiynasinda jaylasqan 3.membranasi lipid ham belok zatinan ibarat 4.ribosomalar endoplazmatikaliq tor m/n birgelikte belok sintezleydi 5.kletka qabiǵi murein zatinan ibarat bolip, nasillikbelgileri yadroda jaylasqan 6.membranasi citoplazmani kletka qabiǵinan ajiratip turadi A)2,4,6 B)2,3,6 C)1,4,5 D)1,3,5
64.
65.Nitellaniń spirogira hám ulotrikstan parq qiliwshi belgisin kόrsetiń.
A)yadrosi bolmaydi B)tallomi shaqalanǵan
C)xromotoforinda xlorofill bar D)sporalar menen kόbeyedi
66.Zamarriqlardiń όsimliklerden parqin aniqlań. 1.xlorofillge iye emes, geterotrof 2.kletka qabiǵiniń bar ekenligi 3.sporalar arqali kόbeyedi 4.mitselliyǵa iye 5.xitińǵa iye
A)3,5 B)1,3 C)2,4 D)4,5
67.Ksantoriyaǵa tiyisli bolmaǵan pikirdi aniqlań.
A)quraminda aminokislota bar B)vegetativ jol menen kόbeyedi
C)geterotrof organizm D)kletka qabiǵi xitińnan ibarat
68.
69.Zamarriqlardiń suwotlari (a) hám bakteriyalardan(b) parqin aniqlań. 1)plastidalari bar, 2)xlorofillniń joqliǵi, 3)yadroǵa iye boliwi, 4)plastidalari joq, 5)geterotrof aziqlaniwi 6)mitoz penen kόbeyiwi, 7)mitotik jibini’ bar ekenligi A)a-1,2,3,6,7; b-3 B)a-2; b-3
C)a-2,3,4,5,6,7; b-3,6,7 D)a-3; b-4
70.Tόmen dárejeli zamarriqlardiń suwotlarina uqsas táreplerin belgileń. 1)plastidaniń bar ekenligi, 2)avtotrof jasawi, 3)azotti όzlestiriwi, 4)topiraq payda qiliwda qatnasiwi, 5)jinsiy kόbeyiwi
A)barliǵi B)1,2,3,5 C)3,4,5 D)5
71. Ashitqi zamarriǵina tán bolǵan qásiyetlerdi aniqlań. 1)haqiqiy mitseliyge iye, 2)haqiqiy mitseliyge iye emes, 3)kόp yadroli, 4)1 yadroli, 5)kletkasi domalaq, 6)kletkasi sopaq tárizli, 7)qantli ortaliqta jasaydi, 8)kletkasi qabiq, citoplazma, yadrodan ibarat, 9)kletkasi qabiq, citoplazma, yadro, vakuoldan ibarat, 10)vino tayarlawda isletiledi, 11)pivo tayarlawda isletiledi, 12)qantti spirtke shekem tarqatadi, 13)qantti karbonat angidridke shekem tarqatadi, 14)sirke kislotali ashiw processindegi energiya tirishiligi uhsin kerek, 15)spirtli ashiw processindegi energiya tirishiligi ushin kerek.
A)2,4,5[,7,8,11,13,15 B)2,4,6,7,9,10,11,12,13,15 C)1,3,5,9,10,12,14 D)1,3,5,8,14
72. Jelinetuǵin qoziqarinlarda qaysi organik zattiń muǵdari kόbirek boladi?
A)maylar B)qant C)mineral duzlar D)belok
73.Záń zamarriǵiniń rawajlaniw dáwirlerine tán qásiyetlerdi xojayin organizmler menen juplań.
1)tiykarǵi xojayini, 2)araliq xojayin. a)báhárde rawajlanadi, b)pútkil jaz dawaminda rawajlanadi, c)sporalar payda qiladi, d)paqal hám japiraǵin ziyanlaydi, e)gúllerin ziyanlaydi, f)ziyanlanǵan όsimlik masaq payda qilmaydi, g)paqaliniń όzegin ziyanlaydi.
A)1-a,c,e,g; 2-b,d,f; B)1-a,e,f; 2-b,c,d,g; C)1-b,c,d,f; 2-a,e; D)1-b,c,d,f; 2-a;
74.Záń zamarriǵi(a) hám verticill(b) zamarriǵina qarsi gúresiw usillarin duris tabiń.
A)a-kesellikke shidamli jańa sort aliw b-almaslap egiwdi duris jolǵa qoyiw
B)a-almaslap egiwdi duris jolǵa qoyiw b-kesellikke shidamli jańa sort aliw
C)a-kesellikke qarsi jańa sort aliw, almaslap egiw b-kesellikke shidamli jańa sort aliw
D)a-ximiyaliq dáriler b-jańa sort aliw, almaslap egiw, jerdi tereń shúdigarlaw
75.Vino tayyarlawda qaysi processten hám qaysi organizmlerden paydalaniladi.
a)sút kislotali ashiw b)sirke kislotali ashiw c)spirtli ashiw 1.zamarriq 2.bakteriya
A)b-2 B)c-1 C)b-2, c-1 D)a,b-2, c-1
76. Anabioz halati jiltiraq oval tárizli denesheler formasinda bolatuǵin organizm(lar)di aniqlań.
A)kox tayaqshasi B)temeki mazaikasi virusi
C)pishen bakteriyasi D)kόpshilik tόmen dárejeli όsimliklar
78.
79.
80. Nostok(1), qarakúye(2) hám gommoz(3) kletka qabiǵi neden turadi?
a.murein b.pektin c.xitin A)1-b 2-c 3-a B)1-c 2-b 3-a C)1-c 2-a 3-b D)1-a 2-c 3-b
81.
82.
83.Jaqtiliq mikroskopina tán bolǵan qásiyetlerdi aniqlań. 1)okulyar hám obyektivten ibarat, 2)eń zárúr bόlimi okulyar, 3)eń zárúr bόlimi obyektiv, 4)tiykarinan obyektiv úlkeytip beredi, 5)tiykarinan okulyar úlkeytip beredi, 6)okulyar linzalar sistemasinan ibarat, 7)obyektiv linzalar sistemasinan ibarat, 8)kόrinisti 10-40 ese úlkeytip beredi, 9)kόrinisti 10-2000 ese úlkeytedi, 10)zárúr tárepi úlkeytiw, 11)zárúr tárepi kόriw kúshi, 12)kόriw kúshi eki noqatti ayiriw ushin zárúr bolǵan minimum araliq penen aniqlanadi.
A)2,6,5,9,12,11 B)3,6,4,9,12,11 C)2,6,4,9,12,11 D)3,6,5,7,12,11
84. Joqari dárejeli όsimliklerdiń tamiri menen simbioz tirishilik etiwshi, energiya aliwina kόre nitella siyaqli bolǵan (I) hám bolmaǵan (II) organizmlar ushin tán bolǵan qásiyetlerdi juplań.
a.kletkalari xlorofill saqlaydi b.kletka qabiǵina iye c.kletkasi dúzilis dárejesine kόre ashitqi siyaqli d.topiraqtiń όnimdarliǵin asiriwda úlken áhmiyetke iye e.kambiyli hám kambiysiz όsimliklerde ushiraydi f.όsimlikten όzine glukoza aladi g.topiraqtaǵi ayirim zatlardi όsimlikke όzlestiriwde úlken áhmiyetke iye h.ayirim erimeytuǵin minerallardi όsimlik tárepinen όzlestiriletuǵin formalarǵa aylandirip beredi i.translatsiyasi citoplazmada ámelge asadi j.kariotipke iye A)I-c,b,a,d; II-f,b,e,h B)I-h,e,d,c; II-b,j,f,i
C)I-b,j,h,d; II-f,g,e,b D)I-c,h,d,b; II-e,f,h,i
85.
86.Centirifugalaw usuli járdeminde aniqlanilatuǵin zatlardan qaysi biri zamarriq kletkasinda ushiraydi?
1)yadro 2)xromosoma 3)xloroplast 4)belok 5)ribosoma 6)may 7)mitoxondriya
A)1,3,5 B)2,4,6 C)1,3,6 D)1,5,7
87.
88. ….Jerde gazlar almasiwina, suw teńsalmaqliliǵi, klimatina tasir etedi, topiraq payda boliwinda qatnasadi. A)ósimlikler B)haywanlar C)bakteriyalar D)zamarriqlar
89. Záń zamariǵiniń araliq xojayininiń tirishilik formasin kόrsetiń?
A)terek B)kόp jilliq C)shala puta D)puta
90. Záń zamariǵi biyday όsimliginiń qaysi bόlimin ziyanlaydi?
A)gúl hám miywe B)tamirin C)paqal hám japiraǵin D)όtkiziwshi toqimasin
91. Zamarriq, όsimlik, haywan kletkalarinda ushirasatuǵin organoidlardi aniqlań?
A)golji apparati, mitoxondriya, aerosoma, endoplazmatik tor
B)golji apparati, endoplazmatik tor, ribasoma, mitoxondriya
C)kletka orayi, mitoxondriya, ribosoma, golji apparati
D)ribasoma, mitoxondriya, qisqariwshi vakuola, endoplazmatik tor
92.
93.

94.
95. Sirtqi mikoriza tiykarinan qaysi ósimlikler tamirinda ushirasadi? A)lala, shiresh

B)dub, aydarha teregi C)qayin, emen iyne japraqli terekler D)1 tuqim ulesli
96. Qόziqorin zamburuǵi uchun xos bόlmagan xususiyatlarni aniqlang
1) ichi bόsh, mevatanasi 10-12 sm, 2) ichi bόsh, mevatanasi 10-20 sm, 3) tanasi katakchalarga bόlingan, oyoqchaga birlashgan qalpoqcha va oyoqchadan iborat, 4) tanasi katakchalarga bόlingan, oyoqchaga birlashmagan qalpoqcha va oyoqchadan iborat, 5) mitseliysi har yili yangidan hosil bόladi, 6) mitseliysi kόp yillik, 7) kuzda oziq modda tόplaydi, 8) yozda oziq modda tόplaydi, 9) kuzda mevatanacha hosil qiladi, 10) bahorda mevatanacha hosil qiladi, 11) sporalari qalpoqchasining tashqi qismida yetiladi, 12)sporalari qalpoqchasining ichki qismida yetiladi, 13) shartli iste’mol qilinadigan zamburuǵ, 14) 40 kunda yetiladi A) 1,2,3,6,8,9,11,13 B) 1,2,3,6,7,10,12,13,14
C) 4,5,7,10,12,14 D) 4,5,8,9,11
97.Penitsilldiń vertitsilldan parqli táreplerin kόrsetiń. a.tayar organik zatlar menen aziqlanadi b.saprofit usilda aziqlanadi c.formalanbaǵan yadroǵa iye d.parazit usilda aziqlanadi e.sporalar járdeminde kόbeyedi A)b B)a,c C)b,d D)a,c,e
98. Bakteriya ham zamarriq u/n uliwmaliq dúzilmelerdi aniqlań. 1.plazmetikaliq membrana 2.endoplazmatikaliq tor 3.nuklein kislota 4.citoplazma 5.mitotikaliq jip 6.DNK 7.kletka qabiǵi A)3,4,6 B)1,2,3 C)1,5,6 D)2,4,7
99. Parazit bakteriyalar keltirilgen qatardi aniqlań. 1)shuma 2)vertisilium 3)temeki mozaikasi 4)leyshmaniya 5)qaqshal 6)tripanosoma A)3,4,6 B)2,3,5 C)1,5 D)1,3,5
100. Túrler ara qatnasiqlar tirishiliktiń qaysi duzilis darejesinde guzetiledi?
A)organizm B)kletka C)biogeocenoz D)populyaciya
101. Topiraqtiń gumusi quramindaǵi beloklardi aminokislotalarǵa aylandirip beretuǵin organizmlerdi kόretiń. A)sirtqi mikoriza B)japiraq tárizli lishaynik C)piles zamariq D)ishki mikoriza
102.Ashitqi zamarriq hám koral polipleriniń uliwmaliq qásiyetin aniqlań.
A)geterotrof aziqlaniwdiń saprofitine kiredi B)avtotrof aziqlaniwdiń fototrofina kiredi
C)búrtiklenip kόbeygende jas kletka úzilip ketpeydi D)prokariot organizm
103. Kletkaniń úyreniw usillarina tán maǵliwmatlardi duris juplań. 1.boyawlar isletiwge tiykarlanǵan 2.tiri organizmlerdiń organ hám toqimalarin birdey massa payda bolǵaninsha maydalap, organoidlardi úyreniwge tiykarlanǵan 3.bul metod járdeminde kletkaniń tayanish elementleri ashilǵan 4.kletka organoidlarin bόlek-bόlek halda ajiratip alip úyreniw imkanin beredi 5.bul metod járdeminde nuklein kislotalar aniqlaniladi a.elektron mikroskop b.jaqtiliq mikroskopi c.citoximiyaliq usil d.centrifugalaw usili A)a-3 c-1,5 d-2,4 B)a-2 b-1,3 c-5 d-4
C)a-4 b-3 c-1,5 d-2 D)b-1,3 d-2,4,5
104. Tómende berilgen ilimpazlardi olardiń miynetleri m/n juplap kórsetiń. 1.Levenguk 2.Broun 3.Purkinye 4.Shleyden 5.Shvann 6.Virxov a.eritrocitlerdi uyrengen b.yadroni aniqlaǵan c.protoplazmani aniqlaǵan d.kletka nazariyasin duzgen e.kletka kletkadan kóbeyiwin dalillegen f.kletkasiz tirishilik joq ekenligin aytqan A)1-a 2-b 3-c 4-d 5-d 6-e,f B)1-a 2-c 3-b 4-d 5-e 6-f
C)1-a 2-b 3-d,e 4-d 5-c 6-f D)1-a 2-d 3-c 4-d 5-f 6-e