Algoritmning xossalari. Algoritmlarni tasvirlash usullari

---

9-mavzu.
 
Algoritmning xossalari. Algoritmlarni tasvirlash usullari 
 
Reja: 
1.
Algoritm tushunchasi. 
2.
Algoritmni tasvirlash usullari. 
3.
Algoritm xossalari. 
Tаyanch ibоrаlаr: 
Аlgоritm tushunchаsi, Аlgоritm ijrоchisi, Tushunаrlilik, 
Chеklаngаnlik, Аniqlik. 
Har qanday masalani yechish asosida algoritm tushunchasi yotadi. Algoritm 
so`zi IX asrda yashab ijod qilgan buyuk o`zbek olimi Muhammad al-Xorazmiy 
nomidan kelib chiqqan bo`lib, keyinchalik al-Xorazmiy so`zi Yevropada 
"algoritm" deb talqin qilingan. Algoritm deganda qo`yilgan masalani yechishga 
qaratilgan amallar ketma-ketligini bajarish uchun tushunarli va aniq ko`rsatmalar 
berish tushuniladi. Algoritmlar faqat hisoblashga oid masalalarga tatbiq 
qilinmasdan, balki boshqa xarakterdagi masalalarga ham qo`llaniladi. Kundalik 
hayotimizda ko`pincha oldindan ko`zda tutilgan amallar ketma-ketligini yoki 
instrukciyalarni uchratish mumkin. Ularni ketma-ket bajarib, kutilgan natijaga 
erishish mumkin. Masalan, telefon-avtomat orqali ko`ng`iroq qilish uchun 
quyidagi amallarni bajarish zarur: 
1. Avtomatga tanga tashlansin; 
2. Trubka olinsin va signal kutilsin; 
3. Uzluksiz uzun tovush eshitilgach, nomer terilsin; 
4. Davomli tovush eshitilsa, abonentning javob berishi kutilsin. 
5. Qisqa, tez takrorlanadigan signallar eshitilsa, trubka osib qo`yilsin, abonent 
band. Shunga uxshash instrukciyalar matematik masalalarni yechishda ham 
tuziladi. Misol uchun a va v sonlarning o`rta arifmetik qiymatini topish uchun 
ko`rsatma keltirish mumkin: 
1. a va b sonlar ko`shilsin. 
2. Hosil bo`lgan yig`indi 2 ga bo`linsin. 
Algoritmni ishlab chiqish deganda, qo`yilgan masalani yechish jarayonini ketma-
ket qadamlarga (bosqichlarga) bo`lib chiqish tushuniladi. Bunda oldingi qadamda 
olingan natijalar keyingi qadamlarda ishlatiladi. Har qanday algoritm quyidagi 
xususiyatlarga ega bo`lishi kerak: 
1. Diskretlilik. Bu xususiyatga asosan algoritm, masala echilishining aniq va oddiy 
ketma-ketlik jarayonini ta`minlashi shart. 

---

2. Aniqlilik (determinantlik). Algoritmning har bir qadami aniq yozilishi va faqat 
bitta ma`noga ega bo`lishi shart. 
3. Natijaviylik. Bu xususiyatga asosan algoritm chekli miqdordagi qadamlardan 
so`ng masalaning yechimiga olib kelishi kerak. 
4. Ommaviylik. Algoritmni bir-biridan faqat boshlang`ich qiymatlar bilan farq 
qiluvchi ma`lum sinf masalalarining hammasiga qo`llash mumkin bo`lsin.