Algoritmlash

o‘tkaz tokcba(N), tokcha (M)

_dagBu amalni bajarganda Saralovchi I qo‘li bilan tokcha (N)

jar i buyumni ko‘tarib, tokcha (M) ga olib qo‘ya oladi. Agar bu

tu ayonda tokcha(M) bo'sh bo'lmasa, undagi buyumni surib

shirib yuborib, bo‘shatadi va so'ng tokcha (N) dagi buyumni

qo'ya oladi. Umuman, buyum qo'yilayotgan tokchani bo‘sh

140

deb hisoblash mumkin, baribir undagi buyumlar tashlab yuboriladi. Bek faqat shu axborotlar asosida Saralovchi I ni boshqarish dasturini tuzishi kerak. Bu yerda qiziq bir usulni ko'rish mumkin, miqdorni o ‘zgartirib uning awalgi nomini saqlab qoldik. Bundan qiymati o‘zgaradigan miqdor tushunchasi paydo boMadi.

0 ‘tkazish masalalari

8.1- masala

ke Saralovchi I l-tokchadagi buyumni 2-tokchaga olib qo‘yishi rak.

Javob. Bek faqat bittagina ko‘rsatma yozdi: yoki o‘tkaz tokcha(l), tokcha(2)

o‘tkaz A, B

8.1- mashq

Saralovchi I N-tokchadagi buyumni M-tokchaga olib qo'yishi kerak.

bosBekning ota-onasi tokcha(2) qdagi i buyum sinishi yoki alo hqacha ahvolda yaroqsiz bo'lib s olish ni xohlashmasa, buni

hida ta'kidlashligi kerakligini tu hunib qolishdi.

8.2- masala

chaSaralovchi Ia l-tokchadagi buyumnik2-tokchaga, 2-tok-

dagi buyumg zarar yetkazmasdan o't azishi kerak.

Javob. Bek zehnli bo‘lgani uchun 2-tokchadagi buyumni 1-2-tokchadan boshqa ixtiyoriy yordamchi tokchaga, masalan, 3-tokchaga olib qo‘yishni buyurgan, chunki masala shartida boshqa tokchalardagi buyumlarga zarar yetkazmaslik haqida hech narsa deyilmagan-da!

AJgoritmda ikkitagina ko'rsatma yoziladi: o‘tkaz tokcha (2), tokcha (3)

yoki o‘tkaz tokcha (1), tokcha (2)

o‘tkaz B, D

o‘tkaz A, B

8.2- mashq

Saralovchi I 5-tokchadagi buyumni 9-tokchaga, 9-tokchadagi buyumga zarar yetkazmasdan olib qo'yishi kerak.

14]



8.3-masala

Saralovchi I tartib raqami 100 dan katta bo'lmagan N-tokcha- dagi buyumning tartib raqami 100 dan katta bo‘lmagan M- tokchaga, M-tokchadagi buyumga zarar yetkazmasdan olib qo‘yishi kerak.

ninJavob. Bek bu holda salgina o'ylanib qoldi. Chunki N va M

otag qiymatini, ya’ni qaysi tokchalar haqida gap borayotganini

ek -onasi 'hech narsa aytishmadi-ku! Faqatgina M< 100 va W<100

ani ma lum. Bu holda ham zehnli Bekning javobi ancha tez

bo‘ldi: o‘tkaz tokcha(M), tokcha(N+M) o‘tkaz tokcha(N), tokcha(M)

1-sharh

Bu holda Bek N —M yoki M —Ntartib raqamli tokchalami ishlata olmas edi, chunki, masalan, N = 2 va M = 1 bo ‘Isa, u holda N —M = 1 = Myoki M~N<1, ya ’ni INKOR holati yuzaga keladi.

8.3- mashq

Shundan keyin uning ota-onasi ancha o‘ylanib qolishdi. Nima haqida deb o'ylaysiz?

8.4- masala

A/-Berilgan SUP ga ko‘ra Saralovchi I N-tokchadagi buyumni

qo tokchaga A/-tokchadagi buyumga zarar yetkazmasdan olib

‘yishi kerak, bunda algoritmdagi tokchalarni tartib raqami

SUP dan katta bo‘Iishi mumkin emas.

Yechim. Masalada chegara berilgan, ya'ni awaigi masalaning tahlilidan N+M •£ SUP bo'lishi nazarda tutilnioqda, shekilli, mana Bekning ota-onasi nima haqida o‘ylashgan ekan!

Bek bu holda ancha o‘ylanib qoldi. Chunki, N+M ning qiymati tokchalar sonidan katta, ya'ni N+M > SUP bo‘lib qolishi mumkin. Lekin tokchalar soni 3 tadan kam emas, aks holda yechim yo‘q.

yu Keling, bola o'ylab r topgunicha,a biz unga yordamlashib

b boramiz. Masala sha tida likkitaqt rtib yraqamli tokchadagi

buyumlarga zarar yetkazmas ik ha ida a tilgan. iDemak, r biz

oshqa birorta yordamchi tokchani aniqlash miz ke ak.

Saralovchi 1 da shart tekshirish imkoniyati borligi va tokchalar soni ikkitadan ortiqligi esingizda bo'lsa kerak. Ikki holni ajratamiz: tokcha tartib raqamlari teng bo‘lmagani uchun

142



tokchalar yoki yonma-yon turadi (8.2-rasm) yoki ular orasida hech boMmaganda bitta tokcha (8.3-rasm) boMadi.

tr r = ^ yoki i r n r — — 3