Algoritmlash p65. p65

Takomillashtirilgan  Kamaytiruvchi
Eslatib o‘tishimiz kerakki, Kamaytiruvchining ikkitagina ko‘rsat- 
masi bor:
1  ni  ayir
2  ga bo‘l
O ‘tgan bobda Kamaytiruvchi uchun samarador algoritm tuzish 
uchun  ekrandagi  har bir  sonni  tekshirgan  edik  —  son juftmi  yoki 
toqmi. Tekshirish natijasiga ko‘ra tegishli ko‘rsatmani qo‘llaganmiz 
— juft  sonni  2  ga  bo ‘lganmiz,  toq  sondan  1  ni  ayirganmiz.  Bu 
tekshirishlarni  barchasini  o ‘zimiz  bajarganmiz,  lekin  bu  ishni 
algoritmga topshirishni xohlar edik.
Juft  degan  shart  kiritamiz.  Bu  shartni tekshirish  — «Ekrandagi 
son  juft,  to ‘g‘rimi»  degan  savol  berish  bilan  bir  xil.  Bu  savolga 
javoblar  soni  ikkita:  ROST  va  YOLG‘ON.  ROST  javobi  shart 
bajarilganini,  ya’ni  ekrandagi  son juftligini  bildiradi.  YOLG‘ON 
ekrandagi  son  toqligini bildiradi.
80

---

Q o‘llanmada  shartli  tuzilmaning  3  ta  shaklini  qo‘llaymiz. 
Birinchisi va ulardan  eng  soddasi  quyidagi  ko‘rinishga ega:
AGAR 
U HOLDA

TAMOM
M asalan,  nam una  sifatida  quyidagicha  tuzilm ani  yozish 
mumkin:
AGAR juft 
U HOLDA
2  ga bo‘l 
TAMOM
Agar juft  degan  shart  rost  bo‘lsa,  u  holda  ekrandagi  son  2  ga 
bo‘linadi. Agar yolg‘on bo‘lsa, hech qanday ko‘rsatma bajarilmaydi.
Yana e’tibor qildingizmi, AGAR,  U HOLDA,  TAMOM,  ROST 
va YOLG‘ON so‘zlarini bosh harflarda yozayapmiz?  Ha,  siz to ‘g‘ri 
tushundingiz:  bizga  yana  Ijrochiga  bog‘liq  b o ‘lmagan  universal 
tu s h u n c h a la r  u c h ra d i.  K am ay tiru v ch i  ayirish  va  b o ‘lish 
ko‘rsatmalarini bajara oladi.  Lekin AGAR — U HOLDA tuzilmalari 
esa  ixtiyoriy  Ijrochi  uchun  o ‘rinli va  ularning  barchasi  uchun bir 
xil m a’noga ega.  ROST va YOLG‘ON — shartning universal rostlik 
qiymati  b o ‘lib,  barcha  Ijrochilar  uchun  umumiy  va  ularning 
s h a rtla rig a   b o g ‘liq   em as,  le k in   ju ftlik   s h a rti  esa  fa q a t 
Kamaytiruvchiga xosdir.
AGAR tuzilmasining  ikkinchi  ko‘rinishi  quyidagicha:
AGAR 
U HOLDA

AKS  HOLDA

TAMOM
Bu  holda  Ijrochi,  agar  shart  qiymati  rost  bo‘lsa,  u  holda  (U 
HOLDA  va  AKS  HOLDA  so‘zlari  orasidagi)  birinchi  guruh 
ko‘rsatmalarni bajaradi,  agar shart qiymati yolg‘on b o ‘lsa,  u holda 
(AKS  HOLDA  va  TAMOM  so‘zlari  orasidagi)  ikkinchi  guruh 
ko‘rsatmalarni  bajaradi.
Tuzilmaning  ikkinchi  shakli  birinchisiga  qaraganda,  umu- 
miyroqdir.  Agar  shart  qiymati  yolg‘on  b o ‘lganda  hech  narsa 
qilmoqchi  b o ‘lmasak,  AKS  HOLDA  dan  keyingi  guruhni  bo ‘sh 
qoldirishimiz mumkin.
Bu  holda  yuqoridagi  namuna  quyidagicha  yoziladi:
6 — Azamatov, A.R.
81

---

AGAR juft 
U HOLDA 
2  ga bo‘l 
AKS  HOLDA 
TAMOM
Endi  Kamaytiruvchi  uchun  samarador  harakatlar juda  sodda 
yoziladi:
AGAR juft 
U HOLDA 
2  ga bo‘l 
AKS  HOLDA 
1  ni  ayir 
TAMOM