Algoritmlash p65. p65


Ijrochilar va dasturlash tillari



Download 2,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet176/223
Sana09.12.2021
Hajmi2,81 Mb.
#190361
1   ...   172   173   174   175   176   177   178   179   ...   223
Bog'liq
2 5226458987112694377

Ijrochilar va dasturlash tillari
Avvalgi  boblarda  tu rli  ijro ch ila r  bilan  tanishdik  va  algoritm lar 
tu zd ik.  E n d i  ba‘z i  dasturlash  tilla rid a   nom lar,  k o ‘rsatm alar, 
tuzilm alar  va  boshqalar  qanday  bo‘lis h in i  ko ‘rib  chiqam iz.  Biz 
ko‘rm oqchi bo‘lgan dasturlash tilla rid a  o ‘xshashliklar ko‘p. Masalan, 
ularning  alifbosi  quyidagi  asosiy  qismlardan iborat:
Lotin  alifbosining  26  ta  harfi: 
Aa,  Bb,  Cc,  D d,  Ee,  Ff,  Gg, 
H h,  Ii,  Jj,  K k,  L l,  M m ,  N n ,  Oo,  Pp,  Qq,  Rr,  Ss,  T t,  U u,  Vv, 
Ww,  Xx,  Yy,  Zz  ;
O ‘nta  arab  raqami: 
0,  1,  2,  3,  4,  5,  6,  7,  8,  9  ;
A rifm etik  am al  belgilari:  + 
( q o ‘sh ish ), 
— 
(a yirish ), 
* ( k o ‘paytirish),  /   (b o‘lish);
M unosabat  belgilari: 
=(teng),  <>(teng  emas),  <(kichik),
<=(katta  emas),  >(katta),  >=(kichik  emas);
M axsus  belgilar: 
.  (nuqta),  ,  (vergul),  ;  (nuqtali  vergul), 
‘  (apostrof),  «  (q o ‘shtirnoq), 
!  (undov),  ?  (so ‘roq),  %  (foiz),  $ 
(dollar  belgisi),  @  (tijorat  belgisi),  &  (ampersand), 
(b o ‘shliq, 
ekranda  tasvirlanmaydi),  (,  ),  {,  },  [,  ]   (turli  qavslar);
Mantiqiy  amallar:
AND 
(«VA»  —  m antiqiy  ko ‘paytirish  am ali),
OR 
(«YO KI»  —  m antiqiy  qo‘shish  am ali),
NOT 
(«EMAS»  —  m antiqiy in ko r am ali).
Yodingizda bo‘lsa, nom va qiymati o‘zgaradigan m iqdorlar haqida 
aytib  o‘tgan  edik.  Yana  dasturlash  tillarida  quyidagilar  qo‘llaniladi:
Konstantalar (o‘zgarmaslar) 
— dastur ishlashi davomida qiym ati 
o ‘zgarmaydigan  m iqdorlar;
O ‘zgaruvchilar 
— dastur ishlashi davomida qiym ati o‘zgaradigan 
m iqdorlar;
Algebraik  ifodalar 
—  a rifm e tik   am allar  b ila n   bog‘langan 
o ‘zgarmaslar,  o ‘zgaruvchilar  va  funksiyalar;
Operatorlar 
—  dasturlash  tilin in g   b iro r  tugallangan  am alini 
berish  uchun  m o‘ljallangan  buyrug‘i,  operatorlar  BASIC   da  «:» 
bilan,  PASCAL  va  D E L P H I  da  «;»  bilan  ajratiladi;
Funksiya  va  protseduralar 
—  o‘z  nomiga  ega  bo‘lgan  alohida 
dastur qism lari (bloklari).  Ularga asosiy dasturdan m urojaat etiladi;
201


N ishonlar  —  dasturda  boshqarish  uzatilayotgan  operatom i 
ko‘rsatadi.  H ar  b ir  dasturlash  t ili  yuqoridagi  tushunchalar  bilan 
bog‘liq   o ‘z  sintaksisiga,  maxsus  xizm atchi  so‘zlariga  ega.  Dastur 
yozishdan  avval  unda  ishtirok  etadigan  m iqdorlarni  aniqlab  olish, 
o‘zgaruvchilarga  nom  berish  va  ularn i  tavsiflash  (tu rin i  ko‘rsatish) 
kerak bo‘ladi.  Shundan so‘nggina dasturning asosiy qismi boshlanadi.
H ar  qanday  dasturlash  t ili,   odatda,  quyidagi  ik k i  qismdan 
tashkil  topadi:
•  tavsiflash  qism i,  PASC AL  va  D E L P H I  da  VAR  xizm atchi 
so‘z i  b ila n   boshlanib  va  B E G IN   xizm atchi  so‘zidan  o ld in  
tugaydi;
•  asosiy  qism,  PASCAL  va  D E L P H I  da  B E G IN   xizm atchi 
so‘zi bilan boshladi hamda END xizm atchi so‘zi bian tugaydi.
Dasturlash  tilla rid a   asosan  uch  x il:  o ‘zgarmas,  o ‘zgaruvchi 
(masalan,  A   tokcha)  va  massiv  (jadval,  masalan,  biz  ishlatgan 
qavatli tokchalar) ko‘rinishidagi  m iqdorlar qo‘llaniladi.  U lar belgili, 
satrli,  m antiqiy va sonli turdagi qiym atlarni qabul q ilish i m um kin.
O ‘zgarmas m iqdorlar
B e lg ili o ‘zgarmaslar  ajratish belgisi ichiga olingan b itta  belgi  - 
harf,  raqam yo ki  maxsus belgidan  iborat.  Masalan:

Download 2,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   172   173   174   175   176   177   178   179   ...   223




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish