Algoritmlash p65. p65

Demak,  massiv  (jadval  ko‘rinishidagi  miqdor)  deganda, 
y a g o n a  
*  
n o m   b ila n   b e l g ila n g a n ,  b i r   tu r d a g i,  ta r t ib la n g a n   m iq d o r la r n in g  
m a jm u i
  tushuniladi.
208

---

10.8-m isol
B ir  o‘lch o vli A  jadval  beshta  elementga  ega  bo‘lsin:
Tartib  raqami
1
2
3
4
5
Qiymati
3
2
12
10
-8
PASCAL  va  D E L P H I  da  bu  jadval  elem entlari  quyidagicha 
tasvirlanadi:
a[1]  :=  3;  a[2]  :=  2;  a[3]  :=  12;  a[4]  :=  10;  a[5]  :=  -8;
Massiv  elem entlari  indeksini b iro r butun  qiym atli  o‘zgaruvchi 
(masalan,  i)  orqali  ifodalash  m um kin.  Agar  i   =   3  bo‘lsa,  a [i]  = 
12,  i   =   5  bo‘lsa,  a [i]  =   -8  bo‘la di va  hokazo.
10.9-m isol
Ik k i  o‘lch o vli  butun  sonli  qiym atlar  qabul  qiluvchi  B  massiv 
berilgan  bo ‘lsin:
B =
B  B  B
00 
01 
02
B  B  B
10 
11 
12
3  10  5 
2  7  9
B
bu  yerda  i  =   0,  1  va j   =   0,  1,  2  (i  —  satr  tartib  raqami, j   — 
ustun  ta rtib   raqam i).  U   Paskalda  quyidagicha  tavsiflanadi:
var  b:  array[0..1,0..2] o f In teger;
Massivning  elem entlari  B [0,0], 
B [0,1], 
B [0,2],  B [1,0],  ... 
kabi yoziladi.  U m um iy holda indeks sifatida o‘zgaruvchi yoki ifoda 
qo‘llanilad i.  Masalan,  I   =   0,  J  =   2 bo‘lsa,  B [I,J ]  =   5, 
B [I+ 1 ,
J -2 ]  =   2  bo‘ladi.
Biz  jadvallarning  faqat  ch iziq li  va  to ‘g‘r i  to ‘rtburchakli 
shakllari bilan tanishdik.  Aslida  PASCAL va  D E L P H I tilid a  ko‘p 
o ‘lch o vli  (255  tagacha)  jadval  ko ‘rinishidagi  m iqdorlardan  ham 
foydalanish m um kin.  Bunday jadvallarni  tavsiflashga  b ir  necha 
m isollar keltiram iz.
1)  var s: array[1..4,  1..7,  0..10] o f Byte;  {s -  Byte turli 3 o ‘lchovli 
jadval}
2)  var  t,  k:  array [1..100,  1..80,  1..50] o f string;  {t  va  k   —  3 
o ‘lchovli  satrli jadvallar}
3)  var f:  array  [-5..10,  0..10,  2..10]  o f char;  { f   —  3  o ‘lchovli 
belgili jadval}
Shuni ta ’kidlash jo iz k i,  dasturlash tilla rid a  juda ko‘p masalalarni 
hal etishda massivlardan foydalanish dasturchiga katta im koniyatlar 
ochib  beradi.
14 — Azamatov, A.R.
209

---