Al-xorazimiy nomidagi urganch davlat universiteti


 Низомул-мулк.  Сияр ал-мулук.  / Форс-тожик тилидан таржимонлар,  сузбоши ва изохлар муаллифлари Ш



Download 1,54 Mb.
Pdf ko'rish
bet89/113
Sana31.12.2021
Hajmi1,54 Mb.
#205383
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   113
Bog'liq
xorazmshohlar - anushteginlar davlatining mamuriy va saroy boshqaruv tizimi unvonlar va mansablar

136 Низомул-мулк.  Сияр ал-мулук.  / Форс-тожик тилидан таржимонлар,  сузбоши ва изохлар муаллифлари Ш. 
Вохидов,  Афтондил  Эркинов.  Иккинчи тулдирилган ва кайта ишланган нашри.  Т .:  Янги аср  авлоди,  2008.  -  
Б.  101-115.
137 Уша асар.  -  Б.  115  (Шароб ичиш тартиби ва коидалари хакида).
89


muhokama  etilgan  va  qarorlar  chiqarilgan  bir  kengashdir.  Biroq  shunisi 
shubhasizki,  uzil-kesil  qarorni  sultonning  o’zi  chiqargan.  Viloyatlarning  noib  va 
vazirlari  Buyuk  devonga bog’liq bo’lgan.  Sultonning  amri  bilan yuqorida nomlari 
tilga  olingan  maqom  egalari  ustidan  Buyuk  devonda  taftish  o’tkazilishi  mumkin
138
edi. Bunday misollar manbalarda ko’p keltirilgan  .
Sohibi  devon.  An’anaga  ko’ra,  vazirdan  keyingi  oliy  mansab  egasi 
bo’lgan.  Sohibi  devon  viloyatlar  noiblari  va  vazirlarining  murojaatlarini  devonga 
oshirgan  va  devon  a’zosi  sifatida  devonga  taqdim  etilgan  masalalarning 
ahamiyatini orttirgan.
Lavozimining  ahamiyati,  mavqeiga  ko’ra,  quyidagi  devonlar  mavjud 
bo’lgan: Devoni insho,  devoni istifo, devoni ishraf, devoni arz va devoni nazr.
Devoni  insho.  Davlatning  tashqi  va  ichki  ishlari  yuzasidan  vasiqalar 
hozirlash,  aloqani  boshqarib  turish  shu  tashkilotning  vazifasi  edi.  Bu  devonning 
boshlig’iga  “munshiy”  deyilgan.  Shifrlangan  maktublarni  yozish  va  o’qish 
munshiyning  vazifalaridan  edi.  Bundan tashqari,  munshiy  sultonning  maktublarini 
ham yozib borgan. Munshiyga “sohibi devoni insho” ham deyilgan.
Kotib  al-insho  mansabi  xalifalikdagi  saroy  lavozimlari  ichida  eng 
qadimgilaridan  biri  hisoblangan.  Saljuqiylar  va  Xorazmshohlar  hukmronligi 
davrida  mamlakat  ichkarisidagi  hamda  boshqa  davlatlar  vakillari  bilan 
yozishmalar,  hujjatlar devon  al-insho  yoki  devon  at-tug’roda tayyorlangan.  Devon 
boshlig’i  qasidago’ylik  usulini  mukammal  bilgan  odam  bo’lgan.  Hujjatlar 
tayyorlanganda  uning  mazmuni  bilan  birga  shakliga  ham  alohida  ahamiyat
139
berilgan  .
Devoni  istifo.  Bu  tashkilot  davlatning  butun  moliyaviy  ishlarini  yuritgan 
va  boshqarib  turgan.  Devon  boshlig’iga  “sohibi  devoni  istifo”  yoki  “mustavofiy” 
(ya’ni daftardor) ham deyilgan.
138 Шихобиддин Мухаммад ан-Насавий.  Султон Жалолиддин Мангуберди.  -Тошкент:  O’zbekiston, 
2006.  -  Б.  177, 205-207 ва б.
139 Ан-Насавий.  Курсатилган асар. -  Б.305.
90


Yuqorida  eslatganimiz  Faxriddin  Ali  ibn  Abul  Qosim  al-Jandiy  Jandda 
devonda bir qancha vaqt xazinachilar noibi (mustavofiy) bo’lib xizmat qildi140.
Mustavfiy  -   mamlakatning  chekka  o’lkalaridagi  moliyaviy  ishlar  rahbari 
(devon ul-istifo) moliyaviy maslahatchi141.

Download 1,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   113




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish