Al-Jome as-Saxix’’ dagi hadislardan namunalar to`plami

2-bob. Quyosh tutilganda sadaqa qilmoq
Oisha onamiz rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu* alayhi va sallamning davrlarida
Quyosh to‘tildi. Shunda Rasululloh sallallOhu alayhi va sallam jamoat birlan namoz
o‘qidilar. Qiyomda uzoq turdilar, so‘ng ruku’ qilib, ruku’da ham uzoq turdilar. Keyin,
qadlarini rostlab, qiyomda uzoq turdilar, lekin ruku’dan avvalgi qiyomga ko‘ra kamroq
turdilar. So‘ng, yana ruku’ qildilar, ruku’da uzoq turdilar, lekin birinchi ruku’ga nisbatan
kamroq turdilar. Keyin, sajda qildilar, sajdada ham uzoq turdilar. So‘nggi rak’atda ham
shundoq qildilar. Namoz tugaganda Quyosh tutilib bo‘lgandi. Rasululloh sallallohu alayhi
va sallam odamlarga xutba aytdilar. Keyin, Ollohga hamdu sanolar aytib: «Quyosh
birlan Oy Olloh taolo qudratini isbotlovchi ikkita dalildir. Qachonkim ularning tutilganini
ko‘rg‘aydirsiz, Ollohga sig‘inib duo qilingiz, takbir aytingiz va namoz o‘qingiz hamda
sadaqa beringiz!»- dedilar. So‘ng, bir oz sukut saqlab turgach: «Ey Muhammad ummati,
Ollohga qasamyod qilib ayturmenkim, xoh ayol va xoh erkak banda bo‘lsin, zino qilsa,
Ollohdan ko‘ra ko‘proq g‘azablanib, rashk qilg‘uvchi zot bo‘lmasa kerak! Agar men bilgan
Sahihi Buxoriy. 1-jild. Imom Ismoil al-Buxoriy
www.ziyouz.com kutubxonasi 206
narsani bilganingizda erdi, ko‘proq yig‘lab, kamroq kular erdingiz!» - deb qo‘shib
qo‘ydilar».
3-bob. Quyosh tutilganda jamoat bo‘lib namoz o‘qish uchun odamlarni
namozga chaqirmoq
Abdulloh ibn Amr rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam davrlarida
Quyosh tutilganda jamoat bo‘lib namoz o‘qimoq uchun odamlar chaqirildi»,
4-bob. Quyosh tutilganda imomning xutba aytmog'i
Oisha onamiz va ularning opalari: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Quyosh
tutilganda odamlarga xutba aytdilar»,- deyishadi.
Urva raziyallohu anhu Oisha onamizdan eshitib rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu
alayhi va sallam hayot davrlarida Quyosh tutildi. Buni ko‘rib masjidga chiqdilar. Odamlar
Janob Rasulullohning orqalarida saf tortishdi. Rasululloh takbiri tahrima aytib namozni
boshladilar. So‘ng, uzoq qiroat qildilar, keyin takbir aytib ruku’ qildilar, ruku’da uzoq
turdilar. So‘ng, «Sami’allohu liman hamidahu» deb ruku’dan turdilar. Sajdaga
bormasdan avval oldingiga nisbatan qisqaroq qiroat qildilar. So‘ng, takbir aytib ruku’
qildilar, ruku’da avvalgiga ko‘ra kamroq turdilar, keyin «Sami’allohu liman hamidahu,
rabbano va laka-l-hamd» deb sajda qildilar. So‘ng, ikkinchi rak’atda ham shundoq
qildilar. Undan keyin, Janob Rasululloh sallallohu alayhi va sallam to‘rt ruku’ va to‘rt
sajda qilib ikki rak’at namoz o‘qidilar. Quyosh tutilib bo‘lganda hali namoz tugamagan
erdi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam namoz o‘qib bo‘lgach, o‘rinlaridan turib
Ollohga munosib hamdu sanolar aytdilar, so‘ng: «Quyosh birlan Oy Ollohning qudratini
isbotlovchi ikkita dalildyr. Ular biror kishining o‘lgani yokim tug‘ilgani uchun
tutilmag‘aydir. Agar (kim) ularning tutilganini ko‘rg‘aydirsiz, namoz o‘qingiz!» - dedilar».
Urva raziyallohu anhu Oisha onamizdan eshitib rivoyat qilib bergan mazkur hadisga
monand boshqa bir hadisni Abbos ham hikoya qilib bergan erkanlar: «Zuhriy raziyallohu
anhu: «Akang - Abdulloh ibn Zubayr Quyosh tutilganda Madinada namozi bomdodga
o‘xshash ikki rak’at namoz o‘qidi, ortiqcha hech narsa o‘qimadi-ku!»-deganlarida, Urva:
«Ha, to‘g‘ri, akam namozning sunnatida yanglishdilar»,- deb aytgan erkan».