«актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт»

 
INTERNATIONAL SCIENTIFIC-PRACTICAL CONFERENCE 
«ACTUAL ISSUES OF THE DEVELOPMENT OF THE SOCIAL SECTOR OF THE 
ECONOMY: DOMESTIC AND FOREIGN EXPERIENCE» 
ANDIJAN, UZBEKISTAN, MAY 2020
336 
«Иқтисодиётнинг ижтимоий секторини ривожлантиришнинг долзарб масалалари: миллий ва хорижий тажриба» 
«Актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт» 
va firmaning bozordagi mavqeini mustahkamlanishi uchun о‘z vaqtida muhim shart 
bо‘lgan edi. 
1. Tovar harakatini tashkil etish va boshqarish; 
2. Baho siyosati va baho belgilash; 
“Pan- Amerika” aviakompaniyasining muvaffaqiyatli baho siyosati “Delta” 
kompaniyasidan о‘zib ketishga imkon berdi. Baho bо‘yicha asosli ravishda “Tayota” 
qisqa vaqt ichida AQSH avtomobillar bozoriga kirib, qaror topib olishga yо‘l ochdi. 
Baho strategiyasi asosan firma rahbariyati doirasida amalga oshiriladi, ammo uni 
tegishli marketing mutaxassislari bozor, raqiblar va iste’molchilarni tekshirish asosida 
ishlab chiqadilar va asoslab beradilar. Tovarlarga baho belgilash – bu juda mushkul 
vazifa, tovarning bahosi uning ishonchliligi va foydaliligi bilan kafolatlanishi kerak. 
1. 
Sotuv va servis hizmati. 
Tovar satadigan filiallar tarmog‘i chet ellarda kengayib borioqda. Masalan, 
“Ford motor”-27, “Jeneral motors”-24, “Ay-bi-em”-14, mamlakda о‘zining ishlab 
chiqaruvchi va ish olib borayotgan filiallariga: “Fiat” firmasining “Someko” filiali, 
“Toyota Motor Seylz”, “Toyota Doyland GMBX” filialilari, “Nissan Motor 
Korporeyshn” firmasining “Nissan motor Korp” AQSH filiali va boshqalar. Bularning 
samarali ishlab borayotgani nafaqat savdo sotiqni yaxshi yо‘lga qо‘yilgani, balki 
faollik bilan tadqiqod ishlarini olib borilayotkanligi, ishonchli zarur axborotni yig‘ib 
borilayotganligi bilan ham izohlanadi. 
Endi servis xizmati haqida. “Folksvagen” firmasi texnika asbob uskuna 
sotilgandan keyin xizmat kо‘rsatib turishni nazarda tutib “Bizning buyumimizni sotib 
olib ishlataversangiz bas, qolganini hammasini bizning о‘zimiz qilamiz” deb kafolat 
berar ekan. Jahonda “Tayota Motor korporeyshn”, “Panosonik”, “Xitichi”, “Ay-bi-
em”, “Jeneral Motorz”, “Mazda”, “San’o”, “Kodak”, “Polaroid” va boshqalar eng 
uzoq muddat bilan о‘z mahsulotlariga kafolat beradilar va ishonchli hizmat tarmog‘ini 
yaratganlar. 
2. 
Marketing faoliyatining tahlil va nazorat qilish. 
Zamonaviy marketingning eng muhim vazifasi bozorning rivojlanish 
tendentsiyalarini, iste’molchilarni nimalarni afzal kо‘rishlarini о‘z vaqtida payqab 
olish, shuningdek zamonaviy bozor sharoitiga qarab faoliyatni tez о‘zgartirishdan 
iborat. Bir necha yillardan beri AQSH bilan Yaponiya firmalari о‘rtasida chinakamiga 
iqtisodiy urush ketayapti. Bu ayniqsa, raqobat kurashining bosh qahramonlari 
avtomobilsozlarga tegishli. 
Yaponlarning marketing maktabi, agar samarali marketing sistemasi о‘z 
tovarining iste’molchi oldida barqaror bо‘lib qolishini istasa, u samarali ishlab 
chiqarish sistemasini kо‘zda tutati, deb о‘rgatadi. “Toyota” sistemasi, “Nissan” dagi 
yapon shovvozlarining sistemasi ratsional ishlab chiqarish sistemasidir, chunki ular 
ishlab chiqarish jarayonining keraksiz elementlarini butunlay tugatishga imkon beradi. 
Asosan ular F.Taylor (Ishlab chiqarishni ilmiy asosda boshqarish) bilan G.Ford 

---