«актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт»

 
Аннотация: Мақола Шарқ мутафаккирлари асарларида бошқарув 
масаласига бағишланган бўлиб, унда Шарқ мутафаккирлари асарларида оқилона 
давлат тузими, инсоният жамияти ҳақидаги нодир ва доно фикрлар тўғрисида 
маълумот берилган.
Калит сўзлар: иқтисодиёт, самарадорлик, тараққиёт, раҳбар, бошқарув, 
девони бузруг, девон, вазир, солиқ, жарима. 
Иқтисодиёт тизимида раҳбарлик (бошқарув) катта ўрин тутади. 
Бошқарувнинг тўғри ташкил этилиши иқтисодиётни соғломлаштириш, унинг 
самарадорлигини ошириш, тараққиётини тезлаштиришини таъминлайди. Бунинг 
учун иқтисодиётни бошқаришда истеъдодли, билимдон кадрларга таяниш керак. 
Улар ҳалол-пок, масъулиятли, инсофли, виждонли бўлишлари керак. 
“Қобуснома”да давлат хизматида банд бўлган мансабдорларнинг 
сифатлари, вазифалари, масъулиятларига катта эътибор берилган. Уларга қарата, 
“Давлатга, неъматга молик бўлганингдан сўнг халойиққа наф еткургил, 
саҳоватни халқдин дариғ қилмағил”[1], дея насиҳат қилади.
Абу Наср Форобий буюк аждодларимиздан биридир. У илм-фан тарихига 
Шарқнинг буюк файласуфи, Шарқ Арастуси, Шарқ Афлотуни каби машҳур 
номлар билан муҳрланган. Унинг иқтисодий ва бошқа ижтимоий қарашлари 
Арасту ва Афлотун асарларини тушунтиришга қаратилган бир қанча асарларида 
баён этилган, жумладан, унинг иқтисодий дунёқараши, бошқарув тўғрисидаги 
ғоялари  “Фозил одамлар шаҳри” асарида ҳам ўз ифодасини топган. 
Абу Наср ибн Муҳаммад Форобий “Фозил одамлар шаҳри” номли асарида 
бўлажажак раҳбарларнинг асосий фазилатлари тўғрисида оқилона мушоҳада 
юритган. 
Ана шу фазилатларнинг мантиқий кетма-кетлиги ҳам диққатга сазовардир. 
Фозиллар шаҳри ҳокими аввало тўрт мучаси соғ-саломат бўлиб, ўзига юкланган 
вазифаларни бажаришда бирор аъзосидаги нуқсон ҳалал бермаслиги лозим, 
аксинча, у соғ-саломатлиги туфайли бу вазифаларни осон бажариши лозим. 
Иккинчидан, бундай шаҳар ҳокими табиатан нозик фаросатли бўлиб, 
суҳбатдошининг сўзларини, фикрларини тез тушуниб, тез илғаб олиши, иш 
соҳада умумий аҳвол қандайлигини равшан тасаввур қила олиши зарур. 

---