«актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт»

 
INTERNATIONAL SCIENTIFIC-PRACTICAL CONFERENCE 
«ACTUAL ISSUES OF THE DEVELOPMENT OF THE SOCIAL SECTOR OF THE 
ECONOMY: DOMESTIC AND FOREIGN EXPERIENCE» 
ANDIJAN, UZBEKISTAN, MAY 2020
162 
«Иқтисодиётнинг ижтимоий секторини ривожлантиришнинг долзарб масалалари: миллий ва хорижий тажриба» 
«Актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт» 
Албатта, рақамли иқтисодиётни шакллантириш керакли инфратузилма, 
кўп маблағ ва меҳнат ресурсларини талаб этишини жуда яхши биламиз. Бироқ, 
қанчалик қийин бўлмасин, бу ишга бугун киришмасак, қачон киришамиз?! 
Эртага жуда кеч бўлади. Шу боис, рақамли иқтисодиётга фаол ўтиш – келгуси 
5 йилдаги энг устувор вазифаларимиздан бири бўлади. 
Рақамли технологиялар нафақат маҳсулот ва хизматлар сифатини 
оширади, ортиқча харажатларни камайтиради. Шу билан бирга, мени жуда 
қаттиқ ташвишга соладиган ва безовта қиладиган энг оғир иллат – коррупция 
балосини йўқотишда ҳам улар самарали воситадир. Буни барчамиз теран англаб 
олишимиз даркор. 
Давлат ва жамият бошқаруви, ижтимоий соҳада ҳам рақамли 
технологияларни кенг жорий этиб, натижадорликни ошириш, бир сўз билан 
айтганда, одамлар турмушини кескин яхшилаш мумкин”. 
90-йиллардаги ўзгаришлар ривожланган мамлакатлардан олиб келинган 
корпоратив бошқарув ва ўтиш даври иқтисодиётидаги корхоналар эҳтиёжлари 
ўртасидаги тафовут аниқланди. Қандай қилиб Ғарб меъёрларига мувофиқ 
ўзгаришларни амалга ошириш керак эди ёки ўз муҳитингизда яратдингиз? 
Маданий-миллий менталитет ва ҳуқуқий нигилизм ўзига хос 
хусусиятларга эга бўлди - ўзбек, грузин, Болтиқбўйи ва бошқалар. 
Институционал 
муҳитида 
янги 
иқтисодий 
институтларнинг 
имконсизлигини ўрганиш учун маълум бир давлатнинг институционал 
муҳитини тавсифлаш ва ҳукуматнинг иқтисодий сиёсатининг асосий 
институтлари ва институционал лойиҳалари рўйхатини тузиш, шунингдек, уни 
ўз ҳудудига олиб кириш ёки ўстириш нуқтаи назаридан кўриб чиқиш керак. 
Бирор давлат ёки ташкилотнинг институционал муҳитига кириш жараёни 
мураккаб ва ноаниқ. Шу билан бирга, амалдорлар иқтисодиёт нима яхши ва 
нима ёмон тўғрисида тасаввурга эга эмаслар. Фирмаларнинг менежерларига ХХI 
аср бошидаги рақамли иқтисодиёт шароитларига нисбатан ишлаб чиқилган 
меъёрлар, қоидалар ва ички ташкилий қарорларнинг фойдалари тўғрисида 
башоратлар берилиши мумкин. 
Ташқи ижро этиш механизми бўлган расмий қоидалар иккита ҳуқуқий 
анъанага эга: Роман-Герман ва Англо-Саксон. Постсовет мамлакатларига 
альтернативани бериш мумкин. Совет давридан бери қонун билан ижро этилган 
қонун фақат қисман ишлаган, амалда “телефон ҳуқуқи” амал қилган. Собиқ 
Совет 
Иттифоқининг 
иқтисодий 
тизимлари 
қонун 
ҳужжатларида 
мустаҳкамланган, аммо баъзида ишламайдиган, импорт қилинган бозор 
институтлари томонидан амалга оширилди. Бундан ташқари, Россия, Украина ва 
Белоруссияда қимматли қоғозлар, рақобат ва либерал иқтисодий тартиб 
институтлари умуман ишламайди, банкротлик, тижорат банклари ва хусусий 
мулк институтлари ҳам тўлиқ ишламайди. 

---