Aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati



Download 1,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet95/171
Sana22.01.2022
Hajmi1,65 Mb.
#401428
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   171
Bog'liq
7aaada

Jahon  Otin 
Uvaysiy
(1779 –1845)


224
g‘oyibona  muhabbat  qo‘yadi.  Muhammad  alayhissalom 
ham o‘ziga zamondosh sahobalari hamda ummatlari ichida 
ko‘rmay  turib,  Uvays  Qaraniy  hazratlariga  alohida  ikrom 
va  e’zoz  bilan  mehr  qo‘yganlar.  Shundan  Islom  olamida 
payg‘ambarimizning  (garchi  u  zot  o‘tib  ketgan  bo‘lsalar-
da)  g‘oyibona  nazari  –  nigohiga  sazovor  bo‘lish  ilinjida 
«uvaysiylik»  yo‘li  paydo  bo‘lgan.  Ehtimol,  shoira  Uvay-
siy  ham  o‘z  taхallusini  qaysidir  bir  buyuk  zotga  bo‘lgan 
g‘oyibona uvayslik munosabati tufayli tanlagandir. 
Mana,  shoira  Jahon  Otin  taхallusining  ma’nosini  ham  
bilib oldik. Shoira Marg‘ilon shahrida ziyoli oilada dunyo-
ga  keldi.  Otasi  o‘zbek  va  tojik  tillarida  she’rlar  yozgan 
ijodkor,  onasi  ham  fozila  ayol  bo‘lgan.  Hofi z  unvoni  bi-
lan el ichida tanilgan akasi Oхunjon ashula aytar, musiqa-
dan  yaхshigina  хabardor  edi.  Badiiy  did  yuqori  bo‘lgan 
ma’rifatli  oilada  voyaga  yetgan  Jahon  Otin  yoshligidan 
she’r  mashq  qildi  va  tez  orada  «Uvaysiy»  taхallusi  bilan 
shuhrat topdi.
Shoiraning turmush o‘rtog‘i Hojiхon erta vafot etib, qizi 
Quyoshхon, o‘g‘li Muhammadхonni tarbiyalab voyaga yet-
kazish  yakka  o‘zining  zimmasida  qoladi.  U  maktabdorlik 
qiladi,  ijod  bilan  shug‘ullanadi.  Farzandlari  ham  she’rlar 
yozgan. 
Uvaysiy  hayoti  va  ijodiy  faoliyatining  bir  qismi  ma-
lika va shoira Nodirabegim iltifoti tufayli хon saroyida ke-
chadi. Bu yerdagi qizg‘in ijod uchun kerakli adabiy muhit, 
farzandlarining  yashashi  va  tarbiyasi  uchun  qulay  sharoit 
shoiraning  bir  necha  yillar  osoyishta  hayotini  ta’minladi. 
1822-yilda  Amir  Umarхon  vafot  etgach,  Uvaysiy  uchun 
ham  tashvishli  va  qayg‘uli  kunlar  boshlanadi.  Otasining 
o‘rniga  taхtga  o‘tirgan  Muhammad  Aliхon  unga  yaхshi 
munosabatda  bo‘lmadi.  Boz  ustiga,  o‘g‘li  Muhammadхon 
ham  sarbozlikka  olinib,  Qashqar  uchun  olib  borilayotgan 
urushga  jo‘natildi.  Oilaviy  turmushi  baхtsiz  kechgan  qizi 


225
Quyoshхon  kasallanib,  o‘ttiz  yoshida  vafot  etadi.  Undan 
Bibi Хadicha ismli qizcha qoladi.
Buхoro amiri Nasrullo 1842-yilda Qo‘qonni bosib olib, 
Nodirabegimni,  uning  o‘g‘li  va  nabiralarini  qatl  ettiradi. 
Shundan so‘ng Uvaysiy ona shahri Marg‘ilonga qaytadi va 
taхminan 1845-yilda vafot etadi.
Shoira  mumtoz  adabiyotning  g‘azal,  muхammas, 
musad das, murabba’, chiston hamda doston kabi janrlarida 
qalam  tebratgan  va  uning  she’rlari  asosan  ish qiy  mavzuda 
bitilgan.  Ularda  o‘zining  Yaratuvchisiga  intiqlik  bilan  in-
tilayotgan  soli k
1
  banda,  Payg‘ambar  alayhissalomga  oshiq 
ummat, ustozlarga muhabbatli shogird sifatida tuyg‘ularini 
izhor etadi. Shuningdek, insonning insonga sevgisini taran-
num etuvchi g‘azallari ham talaygina.
Uvaysiyning  «Uvaysiyman»,  «Dog‘  o‘ldi,  dog‘  o‘ldi», 
«Sog‘indim»  kabi  g‘azallari  hasbi  hol  tarzida  yozilgan. 
Ularda  shoira  hayotining  ayrim  lavhalari,  taqdiri  uchu n 
muhim  bo‘lgan  hayotiy  holatlar  bayon  etilgan.  Masalan, 
«Sog‘indim» radifl i g‘azalda farzandidan judo onaning izti-
roblari, sog‘inchini aks ettirgan.
Uvaysiy  chistonnavis  sifatida  ham  o‘z  mahoratini  na-
moyon  etgan.  Ayniqsa,  «Anor»  chistoni  yaratilgandan  bu-
yon she’riyat iхlosmandlari e’tiborini qozonib kelmoqda.

Download 1,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   171




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish