Aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati

SHE’R   VАZNLARI
Shoirning  fi kri  va  ichki  kechinmalari  ifodasi  bo‘lib, 
ma’lum  bir  tartibga  solingan  ritmik  nutq 
she’r
  deb  ata-
ladi.  Ijodkorning  qalbida  ma’lum  bir  voqea-hodisaga  nis-
batan  paydo  bo‘lgan  munosabat 
ichki kechinma
  deyiladi 
va  uning  o‘lchamli  nutq  holida  bayon  etilishi  natijasida 
she’r  paydo  bo‘ladi.  Adabiyotshunoslik  ilmida  nutqning 
bu  tarzda  qolipga,  o‘lchamga  solinishi 
vazn 
yoki 
she’riy 
tizim
  deb  ataladi.  She’r  tizimlari  mana  shu  qolipga  solin-
gan  nutqqa  nimaning  asos  sifatida  olinayotganiga  qa-
rab  bir-biridan  farq  qiladi.  She’riyatimizda  asosan  uch-
ta: 
barmoq, aruz
  va 
erkin
  vaznlar  qo‘llanib  kelingan. 
O‘zbek  she’riyatida  eng  ko‘p  o‘rin  egallaydigan 
barmoq
 
deb  atalgan  she’r  tizi mida  misralar dagi  bo‘g‘inlar  miq-
dori  asosiy  o‘lchov  hisob lanadi.  Barmoq  she’r  tizimida 
misralarda  bo‘g‘inlar  soni  bir  xil  miqdorda  takrorla-
nadi  va  bir  xil  guruhlanadi,  biroq  bo‘g‘inlarning  sifati, 
ya’ni  ochiq-yopiqligi,  uzun-qisqaligi  muhim  sanalmaydi. 
O‘zbek  she’riyatiga  arab  va  fors  she’riyatidan  kirib  kel-
gan 
aruz
  deb  nomlangan  tizimda  esa  misralardagi  hijo-
larning  qat’iy  miqdori  va  guruhlanishidan  tashqari  sifa-