Akril kislotasi

- C H - ^_I- C H . - C ------
COOCH3 ^{COOCH, COOCHj.}

CH,

- C H 2- C -

COOCH _3-

U organik shisha deb atalib, xalq xo‘jaligining ko‘pgina tarmoq-

larida ishlatiladi.

Yuqoridagi polimerlaming boshqa polimerlardan farqi shundaki,

agar ular yuqori temperaturada quruq haydalsa depolimerlanish jarayoni kechib, qaytadan monomeriar hosil bo‘ladi. Yuqori mole-kulaga ega bo‘lgan to'yinmagan bir asosli kislotalarjumlasiga olein -C 17H33CO OH , linol - C 17 31COOH. linolen - C|7H29COOH

kislotalar kiradi. Ular tabiatda o‘simlik va hayvonot organizmida glitserin efiri holida (moy, yog‘) keng tarqalgan.

Olein kislotaning tuzilish formulasi quyidagicha:

C H 3—(CH,)7—CH = CH—(CH2)7—COOH

U rangsiz, yog‘simon suyuqlik, suvdan yengil, havoda

oksidlanib sarg‘ayadi. .................. Olein kislota qo‘sh bog' hisobiga ikki atom galoidni biriktiradi:
CH -(C H 2)7-C H = C H -(C H ,)7-C O O H —^ -> CH3-(C H 2)7-C H - C H - ( C H 2)7-C O O H

Br Br

d ib ro m stcarin kislota

Olein kislota kuchli oksidlovchi ta’sirida parchalanadi:

CH3-(C H 2) -C H = C H -(C H ,)7-C O O H

CH 3-(C H ,)7-C O O H

pelargon kislota

+ H O O C -(C H 2)7—COOH

azelain kislota

Bu kislotalarning hosil bo‘lishi, olein kislotada qo‘shbog‘ C bilan C 10o‘rtasida joylashganligini isbotlaydi. Olein kislota nitrat kislota ta’sirida ikkinchi izomer — elaidin kislotaga o‘tadi. Bu izomer Ni, Pt katalizatori ishtirokida vodorod atomlari bilan qaytarilsa, faqat Stearin kislota hosil bo‘ladi:

H -C -(C H 2)7-C H 3

H- C —(CH2)7—COOH
CH -(C H 2)7- C - H

H -C -(C H 2)7-CO OH

sis-izomcr

olein kislota NS
tra n s-iz o m e r elidin kislota
1— = 14 ‘C \ = 52 -c

CH -(C H ,)7- C H 2-C H 2-(C H 2)7-C O O H S tearin kislota

Olein kislota sovun, plastirlar tayyorlashda va jurtni yigirishdan oidin yog‘lash uchun ishlatiladi. Linol kislota molekulasida ikki qo‘sh bog‘, linolenda esa uchta qo'sh bogkbor. Ular harn vodorod atomlarini biriktirib Stearin kislotaga aylanadi.