Акрам исмоилов

еҳнатга ҳақ тўлаш кафолатлари
:
• иш берувчи ўзининг молиявий ҳолатидан қатъи назар, ходимга 
бажарган иши учун ҳақни белгиланган меҳнат ҳақи шартларида 
кўрсатилган муддатларда тўлаши; 

---

57 
• муайян давр учун белгиланган меҳнат меъёри ва меҳнат 
вазифаларини тўлиқ бажарган ходимнинг ойлик меҳнат ҳақи қонун 
ҳужжатлари билан белгилаб қўйилган энг кам меҳнат ҳақи миқдоридан оз 
бўлмаслиги лозим; 
• меҳнат ҳақининг энг кам миқдорига қўшимча тўловлар, 
устамалар, рағбатлантириш тарзидаги тўловлар, меъёрий иш вақтидан 
четга чиққан ҳолда бажарилган ишлар учун амалга оширилиш; 
• бир неча касбда (лавозимда) ва ўриндошлик асосида ишлаганлик 
учун; 
• хизмат кўрсатиш доираси кенгайганлиги, бажариладиган ишлар 
ҳажми ортганлиги, ўзининг асосий иши билан бир қаторда ишда вақтинча 
бўлмаган ходимларнинг вазифаларини бажарганлик учун, шунингдек 
ўриндошлик асосида иш бажарилганда (ходим ўзининг асосий ишини 
бажаришидан ташқари асосий ишидан бўш вақтида меҳнат шартномаси 
асосида бошқа ҳак тўланадиган ишни бажарганда), ходимларнинг меҳнат 
ҳақи миқдори меҳнат шартномасининг тарафлари ўртасида келишувга 
биноан амалга оширилиши; 
• ҳақ тўланадиган кун дам олиш куни ёки байрам кунига тўғри 
келиб қолса, меҳнат ҳақи шу кун арафасида тўланиши. 
 
 
5.6. Меҳнат учун рағбатлантириш 
Ишидаги ютуқлар учун ходимга нисбатан рағбатлантириш 
чоралари қўлланилиши мумкин. Рағбатлантириш турлари, уларни 
қўлланиш тартиби, афзаллик ва имтиёзлар бериш жамоа шартномалари, 
ички меҳнат тартиб қоидалари ва бошқа локал ҳужжатларда, жамоа 
келишувларида, интизом тўғрисидаги Низомларда белгилаб қўйилади. 
Ходимлар меҳнат соҳасида давлат ва жамият олдидаги алоҳида 
хизматлари учун давлат мукофотларига тақдим этилиши мумкин. 
Иш ҳақи, мукофотлар, қўшимча тўловлар, устамалар ва меҳнат 
ҳақи тизимида назарда тутилган бошқа тўловлар рағбатлантириш 
турларига кирмайди. 
Интизомий жазо амал қилиб турган муддат мобайнида ходимга 
нисбатан рағбатлантириш чоралари қўлланилмайди. 
Меҳнатнинг натижаси қанча тез рағбатлантирилиб борилса, у 
шунча унумли бўлади. Айниқса хар ҳафтада, баъзан ҳар куни маош 
тўланиши эвазига юқори меҳнат унумдорлигига эришадилар. Хўжаликни 
юритишда 
мехнатнинг 
бу 
мотивини 
инобатга 
олиш 
юқори 
самарадорликка эришиш учун жуда муҳимдир. 
Таҳлил жараёнида меҳнат самарадорлиги унинг иш ҳақининг 
муддатида тўланишига боғликлиги муҳим аҳамиятга эга. 

---

58