Akkord ( lotincha : accordo uyg'unlashtiraman ) turli balandlikdagi uch va undan ortiq tovushlarning qo'shilib sadolanishi

Akkord ( lotincha : accordo uyg'unlashtiraman ) - turli balandlikdagi uch va undan ortiq tovushlarning qo'shilib sadolanishi . Akkordlarning aksariyati tersiya intervali bo'ylab joylashgan holda ( o'zgacha holatdagilari ham ana shu tartibda joylashtirilib tahlil etiladi.Kvinta oralig'idagi ikki tersiyadan iborat A.- uchtovushlik ( 3 raqami bilan belgilanadi ) , unga yuqori yoki pastdan uchinchi tersiya tovushi qo'shilsa - septakkord ( 7 raqami bilan belgilanadi ) , unga yana bir tersiya tovushi qo'shilsa - nonak - kord ( 9 raqami bilan belgilanadi ) deb ataladi ; mazkur .akkorlardan musiqa amaliyotida keng foydalaniladi . Barcha akkordlarning pastki tovushi asosiy ( yoki prima ton , undan yuqoridagisi- tersiya toni , uchinchisi kvinta toni , to'rtinchisi - septima toni , beshinchisi nona toni deb yuritiladi va ana shu intervallarga mos raqamlar bilan belgilanadi . Akkordlar tarkiban ( katta yoki kichik tersiyalar oldinma - ketin joylashishi jihatidan bir - biridan farqlanadi . Asosiy tonidan hisoblanganida avval katta , so'ngra kichik tersiyalardan tuzilgan A.- katta yoki major uchtovushligi , avval kichik so'ngra katta tersiyalardan tuzilgan A. - kichik yoki minor uchto - vushligi , ikki katta tersiyadan tuzilganiahamiyatga ega bo'libgina qolmay , muhim ifoda vositasi hamdir . Akkordardan foydalanish va ularni taxlil etishda ularga tarixan yondashish va u yoki bu ijodiy oqim , uslub hamda an'anani inobatga olish zarur , chunki biror davr ( mas klassitsizm , romantizm , impressi - onizm va hokazo ) mezoni boshqa davr mezoniga to'g' ri kelmasligi tabiiy. Akkordlar katta yoki major uchtovushligi , avval kichik so'ngra katta tersiyalardan tuzilgan Akkordlar. - kichik yoki minor uchto - vushligi , ikki katta tersiyadan tuzilgani orttirilgan , ikki kichik tersiyadan tuzilgani · kamaytirilgan uchtovushlik deyiladi . Uchtovushlik va septakkordlar odatda musiqa tovushqatorining muayyan pog'onalarida tuziladi . Klassisizm davri musiqa amaliyotida 1 , IV va V pog'onalarning ( tonika , subdominanta va dominanta deb ataluvchi ) uchtovushliklari , II , V va VII pog'onalarning ( V7 - do - minant septakkord , VII , - yetakchi ) sep - takkordlari keng qo' llaniladi.Akkordlar tonlari orasidagi masofaga binoan ( tenor - bas oralig'i bundan is tisno ) tor ( kvartagacha ) va keng ( oktavagacha ) joylashgan bo'ladi . Barcha Akkordlar dissonans yoki konsonanslik xususiyatiga ega bo'lib , odatda , birinchi turdagilari konsonansli ko'ptovushlilarga yechiladi ( o'tadi ) . Bu narsa tarang dissonans va xushsadoli konsonans A.lar munosabati ) musiqa amaliyoti , avvalo , kompozitorlar ijodi uchun katta badiiy omil vazifasini o'taydi . Shu boisdan har bir A. faqat funksional ( ya'ni u yoki bu ladning mu - ayyan pog'onasida tuzilgan koʻptovushlik sifatida ahamiyatga ega bo'libgina qolmay , muhim ifoda vositasi hamdir . A.lardan foydalanish va ularniAKKORD ( lot . accordo - uyg'unlashtiraman turli balandlikdagi uch va undan ortiq tovushlarning qo'shilib sadolanishi . Akkord larning aksariyati tersiya intervali bo'ylab joylashgan holda ( o'zgacha holatdagilari ham ana shu tartibda joylashtirilib ) tahlil etiladi . Kvinta oralig'idagi ikki tersiyadan iborat Akkord - uchtovushlik ( 3 raqami bilan belgilanadi unga yuqori yoki pastdan uchinchi tersiya tovushi qo'shilsa septakkord ( 7 raqami bilan belgilanadi ) , unga yana bir tersiya tovushi qo'shilsa - nonakkord ( 9 raqami bilan belgilanadi ) deb ataladi ; mazkur Akkord lardan musiqa amaliyotida keng foydalaniladi . Barcha Akkord larning pastki tovushi - asosiy ( yoki prima ) ton , undan yuqoridagisi- tersiya toni , uchinchisi kvinta toni , to'rtinchisi septima toni , beshinchisi - nona toni deb yuritiladi va ana shu intervallarga mos raqamlar bilan belgilanadi . Akkordlar tarkiban ( katta yoki kichik ter siyalar oldinma - ketin joylashishi jihatidan ) bir - biridan farqlanadi . Asosiy tonidan hisoblanganida avval katta , so'ngra kichik tersiyalardan tuzilgan Akkord - katta yoki major uchtovushligi , avval kichik so'ngra katta tersiyalardan tuzilgan Akkord - kichik yoki minor uchtovushligi , ikki katta tersiyadan tuzilgani - orttirilgan , ikki kichik tersiyadan tuzilgani — kamaytirilgan uchtovushlik deyiladi . Uchtovushlik va septakkordlar odatda musiqa tovushqatorining muayyan pog'onalarida tuziladi . Klassitsizm davri musiqa amaliyotida I , IV va V pog'onalarning ( tonika , subdominanta va dominanta deb ataluvchi ) uchtovushliklari , II , V va VII pog'onalarning ( V7- - dominant septakkord , VII , - yetakchi septakkordlari keng qo'llaniladi . Akkordlar tonlari orasidagi masofaga binoan ( tenor - bas oralig'i bundan istisno ) tor ( kvartagacha ) va keng ( oktavagacha ) joylashgan bo'ladi . Barcha Akkordlar dissonans yoki konsonanslik xususiyatiga ega bo'lib , odatda , birinchi turdagilari konsonansli ko'ptovushlilarga yechiladi
Asosiy uchtovushliklarning funksional sistemasi Gammaning I bosqichidan , ya'ni tonikadan tuzilgan uchtovushlik , qisqacha aytganda , tonika deyiladi . Bu uchtovushlik ko'p ovozli musiqada ladning asosiy tayanchi bo'ladi , chunki bu uchtovushlik tegishli melodik , ritmik va metrik sharoitda musiqa asarlarining tugallanishi uchun zarur bo'lgan mukkamal va barqaror fikrni ifodalashi mumkin . Tonik uchtovushlikni majorda T va minorda t harflari bilan belgilash qabul qilingan . Gammaning V bosqichidan tuzilgan uchtovushlik , dominant uchtovushligi , qisqacha aytganda - dominata deb atakadi . Majorda dominant eshitilishi bo'yicha , katta D harfi bilan belgilanadi . Majoring IV bosqichidan tuzilgan uchtovushlik subdominanta uchtovushligi , qisqacha aytganda – subdominanta deb ataladi .Majoring IV bosqichidan tuzilgan uchtovushlik subdominanta uchtovushligi qisqacha aytganda - subdominanta deb ataladi . Subdominanta katta S harfi bilan belgilanadi . Garmonik minorda bu tovushliklar ( kichik va minor uchtovushliklar sifatida ) t , s harflari bilan va katta D harfi bilan ( katta yoki major uchtovushliklar sifatida ) belgilanadi : Tabiiy major - T , S , D. Garmonik minor - t , s , D. Dominanta va subdominanta uchtovushliklari maʼlum sharoitlarda tugallanmagan musiqaviy fikr taassurotini qoldiruvchi parda - lad beqarorligining eng oddiy va muhim namunalaridir . Tonika , dominant va subdominanta uchtovushliklari asosiy uchtovushliklar deb ataladi , chunki bular ladning eshitilish xususiyatini ifodalaydi : bu uchtovushliklarning hammasi tabiiy majorda katta , majorbelgilanadi : Tabiiy major - T , S , D. Garmonik minor - t , s , D. Dominanta va subdominanta uchtovushliklari maʼlum sharoitlarda tugallanmagan musiqaviy fikr taassurotini qoldiruvchi parda - lad beqarorligining eng oddiy va muhim namunalaridir . Tonika , dominant va subdominanta uchtovushliklari asosiy uchtovushliklar deb ataladi , chunki bular ladning eshitilish xususiyatini ifodalaydi : bu uchtovushliklarning hammasi tabiiy majorda katta , major uchtovushliklar bo'ladi , tabiiy minorda esa kichik , minor uchtovushliklaridir . Bu uchtovushliklarining o'zaro munosabatlar sistemasi asos bo'ladi va , ayni vaqtda ko'p akkordlardan tashkil topgan to'liq diatonik sistemaning ( diatonikning ) bir qismi bo'lib xizmat qiladi , xolos.