Акциз солиғининг моҳияти ва унинг ўзига хос хусусиятлари

2005-2013 yillarda yagona soliq to’lovi asosiy stavkasining o’zgarish dinamikasi¹⁷ (foizda)

Ko’rsatkichlar	2005 yil	2006 yil	2007 yil	2008 yil	2009- 2010 yillar	2011 yil	2012- 2013 yillar
Yagona soliq to’lovining asosiy stavkasi	13	13	10	8	7	6	5

2012. 
      yildan yagona soliq to’lovining asosiy stavkasi 6 foiz, sanoat sohasidagi korxonalar uchun 5 foiz qilib belgilandi yoki tahlil qilinayotgan davrda soliq yuki darajasi 8 foizga kamaytirildi. Bu hol ushbu sub’ektlar uchun soliq yukini yanada kamaytirib, ishlab chiqarishni kengaytirishga xizmat qiladi.
      

Umuman soliqlar va to’lovlar stavkalarini pasaytirilishi, ularni undirish mexanizmlarining takomillashishi amaldagi soliq yukining kamayishiga va byudjetga to’lovlarning o’z vaqtida kelib tushishiga ijobiy ta’sir ko’rsatmoqda. Shunisi e’tiborliki, tahlil qilinayotgan davrda soliq stavkalarining bir necha foizga kamayishi ushbu soliq turlari bo’yicha byudjetga tushumni kamaytirmadi. Aksincha, soliq tushumlari absolyut miqdorda oshishi kuzatilmoqda. Bu soliq yukining pasayishi bilan iqtisodiyotni rivojlanayotganligidan darak beradi.
Yagona soliq to’lovini yuridik shaxslar mustaqil ravishda belgilangan soliq stavkalaridan kelib chiqib hisoblaydilar. Yagona soliq to’lovi stavkalari 2013 yil uchun quyidagicha belgilangan (8-jadval).

2012. 
      yil uchun belgilangan yagona soliq to’lovi stavkalarining 2012 yil bilan solishtirib, quyidagilarni qayd etishimiz mumkin:
      

8-jadval