Akbar zamonov tarix fanidan olimpiadaga

Telegram kanal
:@tarixolimpiada
Devor yuqorisida forscha yozuv bo‘lib, unda “Jahon Sultoni tomonidan 
qurilgan bu bino Allohning ijobati bilan jannatga aylanur” so‘zlari bitilgan. Janubi-
g‘arbdagi minora yozuvida esa Qur’oni Karimning 3-surasidan oyat bitilgan. 
Shuningdek, ko‘shk ostida ganchdan yasalgan ikki qator yirik sharafa kufiy xat 
halqasi ko‘zga tashlanadi. 
Rabot devorlari o‘zagi xom g‘ishtdan (28x28x6,5 sm) terilgan, tashqarisi 
pishiq g‘isht (24x24x4 sm) bilan qoplangan. 
Raboti Maliqda katta karvonsaroy bo‘lib, uning maydoni 400 kv.m atrofida 
bo‘lgan. Unda 10 qator qilib, oltitadan diametri 1 mm baland eshik ustunlar 
o‘rnatilgan. Ustunlar o‘rni hozirga qadar saqlanib qolgan. Oltmish ustunli bunday 
saroy Markaziy Osiyodagi eng katta karvonsaroylardan bo‘lib, taxmin qilinishicha, 
bu yerda tuya, ot va ularning yuklari saqlangan. Karvonsaroy devorlarining to‘rtta 
burchagida 18 metrli 4 ta minora bo‘lgan va “Guldasta” deb atalgan. Karvonsaroy 
ichida sopoldan yasalgan quvurlar orqali sardobadan vodoprovod o‘tkazilib, 
yo‘lovchilar suv bilan ta'minlangan. 
Raboti Malikdagi karvonsaroyda hududimiz aholisi ham 
o‘zining 
hunarmandchilik, zargarlik, tosh va marmar buyumlari orqali chet el savdogarlari 
bilan tovar ayirboshlab, savdo-sotiq ishlarini olib borgan. 
Raboti Maliqdagi ba'zi me'morchilik motivlari Arabota maqbarasi, Mog‘oki 
Attori masjidi (IX-X asrlar) bezaklarida ham uchraydi. 
Tarixiy manbalarda yozilishicha, 1238-yilda Raboti Malikda mo‘g‘ul 
istilochilari ustidan Mahmud Torobiy g‘alaba qozonganligi va keying janglarda 
o‘zining eng yaqin safdoshi Shamsiddin Mahbubiy bilan birgalikda shu yerda 
shahid bo‘lgan. 
XIX asr oxirida Raboti Malikdagi saroylar ancha xarobaga aylanganligi N. 
Maev ekspeditsiyasi davomida aniqlangan. 
1924-1925-yillar davomida Buxoro Xalq Respublikasi ixtiyorida bo‘lgan 
tarixiy yodgorliklar Sredazkomstaris ixtiyoriga o‘tadi. Sredazkomstaris 1925-
yilning kuzida Raboti Malikning xarobalarini tekshirish uchun injener 
V.A.Krasilnikov va arxeolog V.R.Cheylitkoni safarga yo‘llaydi. Ular bu joyni 
ta’mirlash haqida takliflar kiritadilar. 
1926-yili 
arxeolog 
olim 
Muso 
Saidjonov, 
V.K.Kostkova, 
injener 
M.M.Loginov boshchiligidagi ekspeditsiya Raboti Malikda bir necha kun bo‘lib, 
bu joyni o‘rganish va ta’mirlash rejalarini tuzadi. 1927-yilda B.N.Zasipkinning 
tavsiyasi bilan Raboti Malikda ta’mirlash ishlari boshlangan. 
1934-yil may oyida Karmana rayon ijroiya komiteti Raboti Malik tarixiy 
yodgorligining g‘ishtlarini olib, boshqa qurilishlarga ishlatish uchun ruxsat so‘rab, 
O‘zkomstaris (Yodgorliklarni asrash va himoya qilish Respublika tashkiloti)ga 
murojaat qiladi. Yaxshiyamki, tashkilot bu taklifni rad etib, Raboti Malikni 
buzishga qarshilik ko‘rsatadi. Shundan keyingi davrda Raboti Malikni o‘rganish va 
ta’mirlash ishlari o‘z holiga tashlab qo‘yilgan. Faqat 1973, 1975, 1977-yillarda bir 
guruh arxeolog va arxitektorlar inshootni o‘rganishga muvaffaq bo‘ldi. 
Bryuxovetskaya boshchiligida Raboti Malikda arxeologik tadqiqotlar olib 
boradilar. Bu ishda O‘zbekiston Respublikasidagi Madaniyat vazirligiga qarashli 

---