Akbar zamonov tarix fanidan olimpiadaga

Telegram kanal
:@tarixolimpiada
O‘zbekiston hukumati tomonidan berilayotgan e’tiborga to‘xtaladigan 
bo‘lsak, mustaqillik yillarida boshqa tarixiy yodgorliklar qatori Xudoyorxon saroyi 
ham qayta ta’mirdan chiqdi. YUNESKO tashkilotining Butun Jahon yodgorliklari 
ro‘yxatiga kiritildi. 2000-yil 30-avgustdagi “Madaniy meros obyektlarini muhofaza 
qilish va ulardan foydalanish to‘g‘risida”gi qonunga binoan madaniy meros 
obyektlarini muhofaza qilish va ulardan foydalanish sohasidagi davlat 
boshqaruvini O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, O‘zbekiston 
Respublikasi Madaniyat va sport ishlari vazirligi, O‘zbekiston Respublikasi 
Vazirlar Mahkamasi qoshidagi arxivlar Bosh boshqarmasi va joylardagi davlat 
hokimiyati organlari amalga oshiradilar. 2008-yil 12-sentabrda “Muzeylar 
to‘g‘risida”gi qonun qabul qilindi. Davlatimiz tomonidan qabul qilingan ushbu 
qonunlar me’moriy inshoot muhofazasining huquqiy kafolatidir. 
Mingoyim madrasasi 
 
Mingoyim madrasasi minglar sulolasiga mansub bo‘lgan Qo‘qon xoni 
Olimxon tomonidan bunyod etilgan.
Olimxon (1762-1810) – Qo‘qon xoni (1798-1810), Norbo‘tabiyning o‘g‘li. 
Uning davrida saltanat hududini kengaytirish davom ettiriladi. U Ohangaron, 
Chimkent, Sayram, Toshkent viloyatining hammasini, Rossiyaga boruvchi karvon 
yo‘llaridagi muhim manzilgohlarni zabt etadi. U Buxoro amirligiga qarshi turishga 
kuchi yetishiga ishongan holda 1805-yil “xon” rutbasini qabul qiladi, davlati esa 
Qo‘qon xonligi deb atala boshlandi. Poytaxt — Qo‘qonning siyosiy ahamiyati 
oshgan. Olimxon tog‘li tojiklar: qorateginlar, sho‘g‘nonliklar, badaxshonliklar, 
eroniylar va boshqalardan iborat yollanma qo‘shin tuzgan. Bu qo‘shin hokimiyatni 
markazlashtirish uchun kurashda uning tayanchi bo‘lgan. Olimxon davrida Rossiya 
bilan Qo‘qon xonligining birinchi marta savdo aloqalari o‘rnatilgan. U diniy 
sohada ham o‘zgarishlar qilishga intilgan, xususan, diniy unvon hisoblangan 
«eshon»ni bekor qiladi, kambag‘al, bechoralarga va qalandarlarga yer maydonlari 
va chorva mollari beradi va shu bilan ularni ijtimoiy foydali mehnatga jalb qiladi. 
Ayrim diniy arboblarni imtihon qiladi va yolg‘onchiligi fosh qilinganlarni 
jazolaydi. Ulamolar uning bu xatti-harakatlaridan norozi bo‘ladilar. Uning 
Toshkentdaligidan foydalanib fitna uyushtiradilar, u o‘ldirildi, deb mish-mish 
tarqatadilar. Taxtga uning ukasi Umarxon o‘tqaziladi. Olimxon xiyonatni bilib 
qolib, qisqa yo‘l bilan Qo‘qonga jo‘naydi va yo‘lda qo‘yilgan pistirma uni otib 
o‘ldiradi. 
Olimxon onasi Mingoyimga atab dastlab xonaqoh qurdirgan (1800-yil). 
Xonaqohning orqa tomonida huddi shu nomda madrasa qurilishi boshlandi (1801-
yil). Tarixiy manbalarda aytilishicha, qurilishga qo‘qonlik me’mor Siddiqhoji 
rahbarlik qilgan. Dastlab yotoqxona, so‘ng qaznoq, undan keyin madrasa qurildi. 
1875-1876-yillarda Qo‘qon xonligida yuz bergan qo‘zg‘olonlar va Chor Rossiyasi 
armiyasining bosqinchilik yurishlari tufayli Mingoyim me’moriy obidasiga zarar 
yetadi.

---