Академияси ҳУҚУҚбузарликлар профилактикаси мутахассислиги

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат 
Мирзиёевнинг
асарларида ҳам ҳуқуқбузарликлар профилактикаси ҳақидаги 
таълимотларнинг ривожланишига хизмат қиладиган муайян фикрлар ва 
нуқтаи назарлар илгари сурилди. 
Хусусан давлатимиз рахбари зўравонлик билан содир этилаётган 
жиноятлар бўйича қўйидаги фикрларни таькидлаб ўтган: “Дунёда 
38
Изоҳ:
Кейинчалик 
ушбу комиссияларнинг фаолияти Ўзбекистон Республикаси Вазирлар 
Маҳкамасининг «Вояга етмаганлар ишлари бўйича комиссиялар фаолиятини такомиллаштиришга доир 
қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги 2011 йил 17 январь қарори билан янада такомиллаштирилди. 
39
Каримов И.А. 
Хавфсизлик ва тинчлик учун курашмоқ керак. Т. 10. – Т., 2002. – Б. 44.

---

64 
64 
глобаллашувнинг жадаллашуви зўравонликнинг ортаётганлигидан далолат 
бермоқда. БМТнинг маълумотларига кўра, «2021 йил дунё бўйлаб ўтказилган 
тадқиқот натижалари, дунёдаги 35 % вояга етмаганлар умри давомида ҳеч 
бўлмаса бир маротаба жисмоний, руҳий зўрликка дучор бўлганлигини, 44 % 
аёллар оила-турмуш шароитида жабрланувчи бўлиб қолаётганлигини 
кўрсатмоқда. 2020-2021 йилларда дунёда аниқланган одам савдоси қурбонлари 
бўйича кўрчаткич вояга етмаганларга нисбатан хам юқори еканлиги, 
жумладан вояга етмаган қизлар (23 %), аёллар эса ( 37 % ) шу билан бирга, 
вояга етмаганлар савдосининг ҳар беш қурбонидан тўрттасини қиз вояга 
етмаганлар ташкил этган» лигини, аёллар оиладаги маиший зўравонликнинг 
ҳар 6 оиладан 5 бўлаётганлиги боис, содир этиладиган руҳий, жисмоний ва 
жинсий зўравонликлар виктимологик профилактикасининг методологик 
асосларини такомиллаштириш, мазкур тизимни ривожлантириш, шахснинг 
бузилган ҳуқуқларини тиклашнинг самарали механизмларини ишлаб чиқиш 
зарурати мавжудлигини кўрсатмоқда”. 
Қонунийлик, инсонпарварлик принциплари билан бир қаторда, 
тизимлилик, ишонтириш усулининг устуворлиги, таъсир кўрсатиш чора-
тадбирларини фарқлаш ва якка тартибдаги ёндашиш ҳуқуқбузарликларнинг 
профилактикасига 
доир 
фаолиятнинг 
асосий 
принциплари 
этиб 
белгиланганлиги фаолиятни миллий қадриятларга асосланган анъанавий 
ёндашув билан замонавий илғор педагогик-психологик технологияларга 
асосланган ноанъанавий ёндашувни уйғунлаштирган ҳолда олиб боришни, 
уларга риоя этиш эса ваколатли субъектлардан чуқур билим, уларни амалда 
қўллаш кўникмаси ва бой тажрибага эга бўлишни тақозо этмоқда. 
Қонунийликниг ижроси ва кўриниши бўйича давлатимиз рахбари 
қўйидаги фикрларни таькидлаб ўтган:“Агар давлат таянадиган асосий устун 
қонун бўлса, унинг кучини амалда намоён этадиган энг самарали тизим бу – 
ички ишлар соҳаси, десак, айни ҳақиқат бўлади.”
Мустақилликнинг 
илк 
кунларидан 
республикамизда 
ички 
ишларорганлари ҳуқуқбузарликлар профилактикаси тизимида амалга 

---

65 
65 
оширилганишлар ва бугунги кундаги кенг кўламли ислоҳотлар натижасида 
тизимдакенг кўламли комплекс чора-тадбирлар амалга оширилиб, 
мамлакатда ҳуқуқ-тартиботни таъминлашда, жиноят ва ҳуқуқбузарликларни 
камайтиришда, аҳоли ҳуқуқий онги ва маданиятини шакллантиришда 
сезиларли даражада ижобий натижаларга эришилди. 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 10 апрелдаги 
«Ички ишлар органларининг фаолияти самарадорлигини тубдан ошириш, 
жамоат тартибини, фуқаролар ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаат-
ларини 
ишончли 
ҳимоя 
қилишни 
таъминлашда 
уларнинг 
масъулиятиникучайтириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги ПФ-5005-сонли 
фармони
4 
ичкиишлар органлари тизимида, хусусан, ҳуқубузарликлар 
профилактикасисоҳасида туб ислоҳотларнинг янги босқичини бошлаб берди. 
Ушбу фармондаички ишлар органлари тизимида тўпланиб қолган жиддий 
камчиликлар белгилаб берилди. Булар: 
Шу билан бирга, кейинги йилларда ички ишлар органлари фаолиятида 
тўпланиб қолган жиддий камчилик ва муаммолар ушбу вазифаларни 
самарали бажаришда тўсиқ бўлмоқда. Хусусан: