Akademik litsey, kasb-hunar kollejlari uchun darslik


H abashiston  (Afriica)  viloyatining  hayvon ot  olam i



Download 7,11 Mb.
Pdf ko'rish
bet151/282
Sana04.08.2021
Hajmi7,11 Mb.
#137705
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   282
Bog'liq
Биология Abdukarimov A

  H abashiston  (Afriica)  viloyatining  hayvon ot  olam i:
Baliqlar:  1—m o'ylov  baliq  m indano.  Sudralib  yuruvchilar:  2 — N il  tim sohi. 
Qushlar:  3—Afrika  tuyaqushi;  4 —tojdor  turna;  5—kotib  qush.  Sutem izuvchilar: 
6—Afrika  fili;  7 —oq  nosorog;  8—qoram tir  rangli  karkidon;  9 —suv  ayg‘iri;  10— 
jirafa;  11—itsim on  ohu;  12—kafr  buyvoli;  13—kanna;  14—chala  m aym unlar; 
15—qiloyoq  yoki  ay-ay;  16—yashil  martishka;  17—gorilla;  18—shim panze;  19— 
sher;  20—qoplon.
121


matlar,  xartumlilar,  tuyaqushlar,  to'tiqushlar,  tovuqsimonlar 
turkumining  vakillari  Paleoarktik  viloyatda  uchramaydi.  Yoki  pri- 
m atlar  turkum iga  kiruvchi  gibbonlar  oilasining  vakillari 
Hindomalay  biogeografik  viloyatida  tarqalgan  bo‘lib,  Afrikada 
uchramaydi.  Aksincha,  martishkalar  oilasi  Afrikada  tarqalgan 
bo'lsa-da,  Hindomalay  biogeografik  viloyatda  bo ‘lmaydi.  Xuddi 
shuningdek,  Neotropik  biogeografik  viloyatdagi  oz  tishhlar turku­
miga  mansub  chum olixo'r,  yalqov,  zirxlilar  oilasi  Neoarktik  bio­
geografik  viloyatida  tarqalmagan.  Paleoarktik  va  Neoarktik  bio­
geografik  viloyatlardagi  o'sim liklar  va  hayvonlar  turkumi,  tartib, 
oilalar  bilan  o ‘xshasalar  ham,  ular  o'rtasidagi  tafovut  faqat  avlod 
va  turlarda  ekanligi  m a’lum  b o iad i.
Turli  biogeografik  viloyatlardagi  hayvonlar  va  o ‘simliklar 
orasidagi  o ‘xshashlik  va  tafovut  sabablarini  bir  tom ondan 
qit’alarning  paydo  bo'lish  tarixi,  ikkinchi  tom ondan  organik  olam 
evolutsiyasi  bilan  tushuntirish  mumkin.
Tabiatshunos  olimlaming  e ’tirof  etishicha,  bizning  ko‘hna 
sayyoramiz  ham m a  era,  davrlarda  shunday  ko‘rinishda  b o im a - 
gan.  Daniyalik  olim  A.  Vegener  qayd  etishicha,  taxminan  bir 
necha  million  yillar  ilgari  Yer  yuzida  hech  qanday  qit’alar 
b o im ay ,  sayyoramiz  yagona  quruqlik  —  Pangeya  va  yagona  oke- 
andan  iborat  boigan.  Bundan  taxminan  200  mln  yil  ilgari  m ezo­
zoy  erasining  trias  davrida  yagona  quruqlik  —  Pangeya  ikki 
bo'lakka.  Lavraziya  va  Gondvanaga  ajragan.  Oqibatda  yagona 
quruqlikdagi  hayvonot  va  o ‘simliklar  olami  ham  ikki  tom on- 
ga  tarqalgan  (52-rasm).
Gondvana  quruqligi  xuddi  muz  parchalari  singari  bir  qismi 
suvdan  tashqari  holatda  janubga  tom on  siljigan.  Keyinchalik  yer 
ostki  kuchlarining  ta ’siri  tufayli  Gondvana  o ‘z  navbatida  bo'lak- 
larga  ajragan.  Natijada  Antarktida,  Avstraliya,  Afrika.  Janubiy 
Amerika  qit’alari  paydo  boigan.  Lavraziyaning  bo'linishi  tufayli 
Yevrosiyo,  Shimoliy  Amerika  qit’alari  kelib  chiqqan.  Yevrosiyo 
bilan  Shimoliy  Amerikaning  yagona  q it’a  sifatida  bo'lishi  uzoq 
vaqt  —  kaynozoy  erasigacha  davom  etgan.  Yagona  quruqlik 
Pangeyaning  q it’alarga  ajralishi  tabiiy  ravishda  o'sim lik  va  hay­
vonlar  evolutsiyasiga  ta ’sir  etmay  qolmagan.  Masalan,  Avstraliya, 
Gondvanadan  ajragan  trias  davrning  o'rtalarida  sutemizuvchilar­
ning  faqat  tuxum  qo‘yib  ko'payuvchi  turlari  hamda  qopchiqlilar 
tarqalgan.  Hali  sutemizuvchi  hayvonlarning  yo'ldoshlilar  kenja 
sinfi  vakillari  paydo  bo'lm agan.  Shu  sababli  tuxum   q o ‘yib
122


у
Л-,>
V,

Download 7,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   282




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish