Akademik ijro

I BOB V.A. MOTSARTNING VOLTORNA UCHUN YOZGAN №3 KONSERTINING IJRO TAXLILI

1. 
   V. A. Motsartning hayoti va ijodi hayoti va ijodi
   

Yevropa mumtoz musiqasining – opera, oratoriya, balet, simfoniya, uvertyura, sonata kabi ko’p ovozli janrlarga hos ilk namunalari o’rta asrlarda asarlar yaratishning qoidalari ham o’sha davrlardan shakllanib, bugungi kunda yuksak rivojlanish cho’qqisiga ko’tarilgan.
Opera – XVI asrning oxirida Italiyada paydo bo’lib, uning tarixiy – qahramonlik, tarixiy – romantic, yopiq, afsonaviy, lirik, dramatic, hajviy mavzularda yozilgan turlari mavjud bo’lib, mumtoz na’munaviy turlari J. Verdi, X. Glyuk, V. Motsart kabi Yevropa kompozitorlari tomonidan yaratilgan.
Chet el kompozitorlari ichida dunyoga yoshligidan mashxur bo’lgan kompozitor Avstraliyalik Volfgang Amadey Motsartdir. U 1756 yil 27 yanvarda Avstriyaning kichik bir shaxarchasida Zalsburgda saroy kompozitori va organchisi Leopold Motsart oilasida dunyoga kelgan. Motsartning musiqaga bo’lgan qobilyati 3 yoshidan boshlab yaqqol sezila boshlagan. U klavesinda soatlab shug’ullanar, opasi 8 yoshli Annaning cholgan kuylarinibir eshitishda hatosiz aynan qaytarib chalib era olar edi.
Otasi Leopold o’g’lining musiqiy qobilyatiga tan beradi va Anna bilan bir qatorda Volfgang bilan ham astoydil shug’ullana boshladi. Volfgang Motsart 6 yoshida klavesinda yaxshi chala oladigan darajaga erishadi va birinchi asarini, kichik hajmdagi pyesalarini yoza boshlaydi.
Yetti yoshga kirganda Motsart opasi, 12 yoshli Anna bilan birgalikda Fransiya qirolining rezidensiyasi – Varsal saroyida konsert berishadi. Bolalar dastlab to’rt kun uchun mo’ljallangan bir nechta murakkab asarlarni chalib, hammani hayratga solishadi.
Keyin Volfgang Motsart skripkasini olib bir qancha asarlarni nihoyatda toza va katta mahorat bilan chalib beradi. Opasi Anna unga klovesinda jo’r bo’ladi. Saroyga to’plangan mehmonlar Volfgang bilan qiziqib qolishadi. U birinchi marta ko’rayotgan notanish asarlarni notaga qarab to’xtamasdan, qiyomiga yetkazib chalib etadi. Berilgan muiqa bo’lagini ham xilma – xil bezaklar qo’shib turlicha chalib beradi.
Mehmonlar chalgan musiqa bo’lagini xech qiynalmasdan ko’zi bog’liq holda chaladi.

Uning nomi boshqa shaxarlarda ham yoyiladi. U bir necha davomida Vena, Parij, London, Gana, Bryussel, Jeneva kabi bir qancha shaxarlarda konsert qo’ydi.

Otasi Leopold o’g’li Volfgangga musiqa yozish sirlarini, kompozitsiyani mukammal o’rgatib bordi. Natijada 8 yoshli Motsartning birinchi kitobi Parijda bosilib chiqdi. Motsart 12 yoshida o’zining birinchi operasini yaratdi.
Volfgangning otasi Leopold Motsart bolalarining xar tomonlama keng bilim olishiga sharoit yaratib berdi. Yosh Motsart chet tillari, tarix, geografiya, arifmetika va boshqa fanlardan ham yetarlicha bilim oldi.
U Parijda, Londonda opera teatrlariga va simfonik orkestr konsertlariga tez – tez borib turadi.
Bir necha oy davomida Motsart Italiyadagi eng yetuk musiqa nazoratchisi Padre Martinidan kompazitorlik sirini o’rgandi. O’qish oxirida 14 yoshli Motsart sinovlardan oily darajada o’tib, Boloniya Musiqa Akademiyasining faxriy a’zosi diplomini olishga muyassar bo’ldi.



Ba'zi Motsart opera tugallanmagan bo'lib qoldi, chunki oilaning og'ir moliyaviy ahvoli balansni turli vaqtdan beri turli ish o'rinlariga jalb qilishga majbur qildi. Aristokratona to'garaklar Motsartning pianino konsertlarini o'tkazdilar, musiqachilarning o'zi pyesa yozishga majbur bo'ldi, ularga buyurtma berish, o'rgatish.
Keyingi yilning Motsart-ning ishi hayratda qoldiradigan samaralar. Mashhur Opera "Tid Figoro", "Don Xuan" (ikkalasi ham operalar shoir Lorenzo da Ponte bilan birgalikda yozilgan) Gaster Motart bir nechta shaharlarga joylashtirilmoqda.
1789 yilda ular Berlinda sud ibodatxonasini boshqarish uchun juda foydali taklifni olishdi. Biroq, bastakorning rad etilishi moddiylikni kuchaytirdi.
Motsart uchun o'sha vaqtning ishi juda muvaffaqiyatli edi. "Sehrli fleer", "Titus rahmat" - bu operalar tezda yozilgan, ammo juda sifatli, ifodali, chiroyli soyalar bilan yozilgan. Mashhur massa "rekvizim" hech qachon Motsart bilan tugamagan. Ish bastakor - Zyusmayer talabasini yakunladi.
1791 yil noyabrdan, Motart ko'p kasal bo'lib, umuman to'shakdan chiqmadi. Mashhur bastakor 1791 yil 5-dekabrda o'tkir isitmadan vafot etdi. Mottart Vena shahridagi Sent-Mark qabristoniga dafn qilindi.
Volfgang Ameesus Motart Salzburgning 1791 yil 5-dekabr kuni vafot etdi.
Avstriya bastakori, domchmeyster, skripkachi pirojno, organist. Tadbirkorlarning guvohliklariga ko'ra, ajoyib musiqiy eshitish, xotira va improvizatsiya qobiliyatiga ega. Motsart eng katta bastakorlardan biri sifatida tan olingan: Uning o'ziga xosligi shundaki, u o'z davrining barcha musiqiy shakllarida ishlagan va eng yuqori muvaffaqiyatga erishgan. Gazn va Balkoven bilan bir qatorda Vena mumtoz maktabining eng muhim vakillariga tegishli.
Motsart 1756 yil 27 yanvarda Salzburg shahrida, keyin Salzburg arxiyepiyopi poytaxti, endi bu shahar Avstriyada joylashgan.
Motzartning musiqiy qobiliyatlari uch yoshida u juda yoshida namoyon bo'ldi. Boshlovchi Volfgangning asosiy havzasini, skripka va organni o'rgangan.
1762 yilda Motsartning otasi o'g'lisi va qizi Anna bilan, shuningdek, Myunxen, Parij, London va Vena shahriga, keyin Germaniya, Gollandiya, Shveytsariyadagi ko'plab shaharlar. O'sha yili Yosh Motart o'zining birinchi tarkibini yozdi.
1763 yilda Parijda Xarpsixord va skripka uchun birinchi Motsart Sanats nashr etildi. 1766 yildan 1769 yilgacha Salzburg va Vena shahrida istiqomat qilish, Motsart qo'lel, qidiruv, Carissi, Dyurant va boshqa buyuk ustalar ishini o'rgangan.
1770-1774 Motsart Italiyada o'tkazdi. 1770 yilda Boloniya shahrida Italiyada Ittifoqda Isoning bastakori bilan mashhur bo'lgan; "Ilohiy Bogemets" ning ta'siri shunchalik katta bo'lib chiqdi, shunda keyinchalik uslubning ta'siri Motsartga, shu qatorda "Ibrohim va Ishoq" yoki "Ibrohim va Ishoq" ga tegishli edi.
1775-1780 yillarda moddiy xavfsizlik, Monnxaym va Parijga nisbatan tashvish tug'dirganiga qaramay, Mottartning so'zlariga ko'ra, Mottart, Flyut va Asap uchun kontsert, katta simfoniya 31 raqami. D-Dur, Yozardi Parij, bir nechta ruhiy xor, 12 balet xonalari.
1779 yilda Motart Salzburgdagi sud organining joyini oldi (Maykl Heydn bilan hamkorlik qildi). 1781 yil 26 yanvarda "Idomenay" Opera Mashartning ishida ma'lum bir o'zgarishlarni anglatuvchi Myunxenga "idedomenay" operasi o'tkazildi.
1781 yilda Motart nihoyat Vena shahriga joylashdi. 1783 yilda Motart Konstans Xeybning singlisiga uylandi, u Mannhaymda bo'lganida, u oshiq bo'lgan Aloziya Vibtning singlisi. Dastlabki yillarda Motsart Venada keng shon-sharaf oldi; Uning "akademiyasi" mashhur edi, chunki "Vena" ning "Vena" ning yozuvlari bo'lib o'tdi, unda bir badalning asarlari. Biroq, Motsart-dagi so'nggi yillarda Vena shahrida eng yaxshi emas edi . "L'OCA DEL QAYO" (1783) va "Lo Sposo Delusi" (1784) tugallanmagan. Va nihoyat, 1786 yilda "To'y figoro" operasi yozildi va yozib olindi, Libretto muallifi Lorenzo Ponte edi. U Vena-da yaxshi qabul qildi, ammo bir qator g'oyalar olib tashlandi va ishlab chiqarish eng yaxshi opera momoltning "to'y fujikasini" deb hisoblagan Antonio Salieriyni qayta tikladi.
1787 yilda u "Don Xuan" da "Ponte" bilan Hamdo'stlik bilan yaratilgan yangi operaning nurini ko'rdi.
1787 yil oxirida, 800 florinalar uchun Motsart "Imperial va Qirollik pamukasi" ning o'limidan so'ng, Motsart "Maskerades", opera - komikslar tarkibiga kirdi. , dunyoviy hayotdan - Motsart faqat bir marta buyurtma qilingan va u "COSI FAN TUTTE" (1790) ga aylandi.
1791 yil may oyida Motart Sangar Stefanning Kadameysterining to'lanmagan pozitsiyasiga qabul qilindi; Ushbu lavozim unga jiddiy kasal kasal Leopold Xofman vafotidan keyin draystik bo'lish huquqini berdi; Ammo Xofman Motsartdan omon qoldi.
Motsart 1791 yil 5-dekabrda vafot etdi. Motsartning o'limi hali ham nizolar mavzusi. Aksariyat hollarda tadqiqotchilar, Mozart haqiqatan ham, tibbiy xulosada, revmatik (projektor) isitmadan, ehtimol o'tkir yurak yoki buyrak etishmovchiligidan murakkab. Motsartning taniqli afsonasi endi bastakor Salerieri tomonidan zaharlanishning afsonasi bir nechta musiqa arxivlari qo'llab-quvvatlanadi, ammo bu versiyaning ishonchli dalillari yo'q. 1997 yil may oyida Sud, sud Adliya saroyida Motsartning o'ldirilishi ayblanib, Antonio Salieri misolini ko'rib chiqdi va uni oqlanish qildi.

1^ Oʼzbekiston respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoevning karori // Oʼzbekiston Respublikasida milliy madaniyatni yanada rivojlanitirish kontseptsiyasini tasdiqlash toʼgʼrisida. PQ-4038-son. 28. 2018.