Қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш

№ 
Таъкид – ҳукмлар 
Жавоблар 
Бу
нда
й 
эм
ас
 
Шу
нда
й 
шек
ил
л
и
 
Шу
нда
й
 
Ай
на
н 
шу
нда
й
 
1 
Мен хотиржамман
1 
2 
3 
4 
2 
Менга ҳеч нарса ҳавф солмаяпти
1 
2 
3 
4 
3 
Асабларим жуда тажанг бўлиб турибди 
1 
2 
3 
4 
4 
Мен ич – ичимдан сиқилаяпман. 
1 
2 
3 
4 
5 
Мен ўзимни эркин ҳис этаяпман 
1 
2 
3 
4 
6 
Мен хафаман 
1 
2 
3 
4 
7 
Мен рўй бериши мумкин бўлган омадсизликлардан
хавотирдаман 
1 
2 
3 
4 
8 
Мен руҳий таскинлик ҳис этаяпман. 
1 
2 
3 
4 
9 
Мен безовтаман 
1 
2 
3 
4 
10 
Қрниқиш ҳисси ич – ичимдан мени қамарб олган
1 
2 
3 
4 
11 
Мен ўзимга ишонаяпман
1 
2 
3 
4 
12 
Мен асабийлашаяпман 
1 
2 
3 
4 
13 
Мен ўзимни қўярга жой топа олмаяпман 
1 
2 
3 
4 
14 
Мен қизиқиб кетдим 
1 
2 
3 
4 
15 
Мен сиқилмаяпман, асабларим жойда 
1 
2 
3 
4 
16 
Мен хурсандман 
1 
2 
3 
4 
17 
Мен ташвишдаман 
1 
2 
3 
4 
18 
Ҳаловатим йўқ 
1 
2 
3 
4 
19 
Мен қувонаяпман 
1 
2 
3 
4 
20 
Ёқимли ҳислар мени чулғаб олган 
1 
2 
3 
4 

---

170 
(ШХ) 
Кўрсатма.
 
Берилган таъкид – ҳукмлар ҳақиқатга қанчалик яқин 
эканини билдиринг. Бунинг учун ҳар бир таъкид – ҳукм қаторида келтирилган 
ва тегишли жавоб вариантининг устунида берилган рақамлар (1,2,3,4) дан 
бирини ўчириб қўйинг. 
 № 
Таъкид – ҳукмлар 
Жавоблар 
Ҳеч
 
қа
чо
н
Деярл
и 
ҳеч
 
қа
чо
н
 
Шу
нда
й
 
Ай
на
н 
шу
нда
й
 
1 
Кайфиятим кўтаринки бўлиб туради 
1 
2 
3 
4 
2 
Асабларим тажанг бўлиб туради 
1 
2 
3 
4 
3 
Арзимаган нарсадан ҳафа бўлиб қоламан 
1 
2 
3 
4 
4 
Бошқалар сингари омадли бўлишни истайман 
1 
2 
3 
4 
5 
Кўнгилсизликларни узоқ вақт эсимдан чиқара 
олмайман 
1 
2 
3 
4 
6 
Мен кучимга куч қўшилганини сезаман
1 
2 
3 
4 
7 
Мен босиқ ва вазминман 
1 
2 
3 
4 
8 
Мен 
олдимдан
чиқиши 
мумкин 
бўлган 
қийинчиликларни ўйлаб безовталанаман
1 
2 
3 
4 
9 
Мен арзимаган нарсаларни деб қаттиқ сиқилиб 
юраман 
1 
2 
3 
4 
10 Мен ўзимни жуда бахтиѐр ҳис этаман 
1 
2 
3 
4 
11 Мен ҳамма нарсани юрагимга яқин оламан 
1 
2 
3 
4 
12 Ўз 
– ўзимга бўлган ишонч етишмаслигидан 
қийналаман 
1 
2 
3 
4 
13 Мен ўзимни ҳимоясиз ҳис этаман
1 
2 
3 
4 
14 Мен хатарли вазият ва нарсалардан узоқроқ юришга 
ҳаракат қиламан
1 
2 
3 
4 
15 Юрагим ғаш бўлиб туради
1 
2 
3 
4 
16 Мен хурсанд бўлиб тураман 
1 
2 
3 
4 
17 Ҳар хил майда – чуйдалар мени чалғитади ва безовта 
қилади 
1 
2 
3 
4 
18 Ўзимни омадсиз инсондек ҳис этаман.
1 
2 
3 
4 
19 Мен ўзимни қўлга ола биламан 
1 
2 
3 
4 
20 Иш ва юмушларим ҳақида ўйлаганимда ҳаловатим 
йўқолади
1 
2 
3 
4 
 
Калит
№ 
ВХ 
№ 
ШХ 
ЖАВОБЛАР 
ЖАВОБЛАР 
1 
4 
3 
2 
1 
1 
4 
3 
2 
1 
2 
4 
3 
2 
1 
2 
1 
2 
3 
4 
3 
1 
2 
3 
4 
3 
1 
2 
3 
4 
4 
1 
2 
3 
4 
4 
1 
2 
3 
4 
5 
4 
3 
2 
1 
5 
1 
2 
3 
4 
6 
1 
2 
3 
4 
6 
4 
3 
2 
1 
7 
1 
2 
3 
4 
7 
4 
3 
2 
1 
8 
4 
3 
2 
1 
8 
1 
2 
3 
4 
9 
1 
2 
3 
4 
9 
1 
2 
3 
4 
10 
4 
3 
2 
1 
10 
4 
3 
2 
1 

---

171 
11 
4 
3 
2 
1 
11 
1 
2 
3 
4 
12 
1 
2 
3 
4 
12 
1 
2 
3 
4 
13 
1 
2 
3 
4 
13 
1 
2 
3 
4 
14 
1 
2 
3 
4 
14 
1 
2 
3 
4 
15 
4 
3 
2 
1 
15 
1 
2 
3 
4 
16 
4 
3 
2 
1 
16 
4 
3 
2 
1 
17 
1 
2 
3 
4 
17 
1 
2 
3 
4 
18 
1 
2 
3 
4 
18 
1 
2 
3 
4 
19 
4 
3 
2 
1 
19 
4 
3 
2 
1 
20 
4 
3 
2 
1 
20 
1 
2 
3 
4 
 
Натижаларни ҳисоблаш ва баҳолоаш 
Калит асосида аввал хавотирланувчанликнинг ҳар иккала тури бўйича 
баллар йиғиндиси алоҳида-алоҳида ҳисоблаб чиқилади. Сўнгра олинган 
кўрсаткичлар қуйида келтирилган тахминий баҳолар асосида талқин этилади: 
30 баллгача - хавотирланувчанлик даражаси паст. 
31-44 балл хавотирланувчанлик даражаси ўрта. 
45 ва ундан катта балл - хавотирланувчанлик даражаси юқори. 
Методика манбаси: Рогов Е.И. Настольная книга практического психолога: 
Учеб.пособие: В 2 кн. – З – е изд. – М.: Гуманит. Изд. Центр ВЛАДОС, 2000. – КН. 1: 
Система работы психолога с детьми разного возраста. 343 – 346 бетлар. 
Хавотирланиш даражасини ўлчаш шкаласи 
Мазкур шкала – сўровнома А.М.Прихожан томонидан ишлаб чиқилган 
бўлиб, 8 – 10 синф ўқувчиларининг хавотирланувчанлик даражасини 
ўрганишда қўлланилиши мумкин. Методиканинг эътиборли жиҳати шундаки, 
унинг ѐрдамида ўқувчи ҳаѐтининг қайси соҳаси унда кўпроқ хавотир 
уйғотишини аниқлаш мумкин. Сўровнома матнида 30 хил вазият тасвирланган. 
Текширилувчи ушбу вазиятлар унинг учун қанчалик ѐқимсиз эканини 
билдириши керак. 
Кўрсатма.
Қуйида сиз ҳаѐтда учратадиган турли вазиятлар санаб 
ўтилган. Уларнинг баъзилари сизга ѐқимсиз бўлиши, сизда хавотир, таҳлика, 
қўрқув уйғотиши мумкин. Вазиятлар сизга қанчалик ѐқимсиз эканини 
0,1,2,3,4 рақамларидан фойдаланиб белгиланг. Бунда: 0 – вазият сизга ҳеч ҳам 
ѐқимсиз эмас; 1- вазият сизни бироз хавотирга солади; 2 – вазият шунчаки, сиз 
ундан нарироқ бўлишни истайсиз; 3 – вазият сизга жудаям ѐқмайди, сизда 
кучли хавотир уйғотади; 4 – вазият сизда кучли қўрқувни уйғотади, сиз унга 
чидай олмайсиз. 
Методиканинг матни 
1 
Доскага чиқиб жавоб бериш
0, 1, 2, 3, 4
2 
Нотаниш одамлар уйига бориш 
0, 1, 2, 3, 4
3 
Мусобақа, танлов, олимпиадаларда иштирок этиш
0, 1, 2, 3, 4
4 
Мактаб директори билан суҳбатлашиш 
0, 1, 2, 3, 4
5 
Ўз келажагингиз ҳақида ўйлаш
0, 1, 2, 3, 4
6 
Ўқитувчи кимдандир сўраш учун журналга қараяпти
0, 1, 2, 3, 4
7 
Сизни танқид қилишаяпти, нимагадир уришаяптилар
0, 1, 2, 3, 4

---

172 
8 
Бирор иш қилаѐтганингизда сизга тикилиб туришибди 
0, 1, 2, 3, 4
9 
Назорат иши ѐзаяпсиз 
0, 1, 2, 3, 4
10 Назорат ишидан кейин ўқитувчи баҳоларни эълон қилаяпти 
0, 1, 2, 3, 4
11 Сизга эътибор бераяптилар
0, 1, 2, 3, 4
12 Ниманидир қила олмаяпсиз 
0, 1, 2, 3, 4
13 Ота – оналар мажлисидан ота – онангиз қайтишини кутаяпсиз 
0, 1, 2, 3, 4
14 Сизни муваффақиятсизлик, мағлубият кутмоқда
0, 1, 2, 3, 4
15 Орқангиздан кулгу янграяпти 
0, 1, 2, 3, 4
16 Мактабда имтиҳон топширяпсиз 
0, 1, 2, 3, 4
17 Биров сизга жаҳл қиляпти, лекин негалигини билмаяпсиз 
0, 1, 2, 3, 4
18 Катта аудитория олдида сўзга чиқдингиз 
0, 1, 2, 3, 4
19 Олдингизда жуда муҳим, ҳал қилувчи иш турибди
0, 1, 2, 3, 4
20 Ўқитувчининг тушунтиришларини тушунмаяпсиз 
0, 1, 2, 3, 4
21 Сиз ким биландир келиша олмаяпсиз
0, 1, 2, 3, 4
22 Сиз ўзингизни бошқалар билан қиѐслаяпсиз
0, 1, 2, 3, 4
23 Сизнинг қобилиятларингизни синашаяпти 
0, 1, 2, 3, 4
24 Сизга ѐш боладек муносабатда бўлишаяпти 
0, 1, 2, 3, 4
25 Дарсда ўқитувчи сизга тўсатдан савол бериб қолди 
0, 1, 2, 3, 4
26 Сиз келгач, гаплашиб турганлар жим бўлиб қолди 
0, 1, 2, 3, 4
27 Сизнинг ишингизни баҳолашмоқда
0, 1, 2, 3, 4
28 Ўз ишларингиз ҳақида ўйлаяпсиз 
0, 1, 2, 3, 4
29 Ўзингиз учун муҳим бўлган бирор қарор қабул қилаяпсиз 
0, 1, 2, 3, 4
30 Уй вазифасини қила олмаяпсиз
0, 1, 2, 3, 4
 
Хавотирланиш турлари ва уларга мос келувчи вазиятларнинг тартиб 
рақамлари
Хавотирланиш тури
Хавотирланиш турига мос келувчи 
вазиятлар тартиб рақами
Мактаб 
билан 
боғлиқ 
хавотирланиш
1 4 6 9 10 13 16 20 25 30 
Ўз–ўзини баҳолаш билан боғлиқ 
хавотирланиш
3
5 12 14 19 22 23 27 28 29 
Шахслараро муносабатлар билан 
боғлиқ хавотирланиш
2 7 8 11 15 17 18 21 24 26 
Натижаларни ҳисоблаш ва баҳолашда аввал хавотирланишнинг ҳар бир 
тури бўйича баллар йиғиндиси ҳисоблаб чиқилади Хавотирланишнинг ҳар бир 
тури бўйича тўпланган балларни ўзаро қўшиш билан умумий балл топилади. 
Сўнгра олинган кўрсаткичлар 1 – жадвалдаги стандартлар асосида баҳоланади. 
Хавотирланиш тури 
Хавотирланувчанлик даражалари (балларда) 
Меъѐрда 
Бироз 
юқори