Қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш

 
2. Ранглар ва уларнинг уйғунлиги. 
Атрофимиздани турли-туман ранглар чулғаб олган. Ранг табиат бойлиги, 
унинг ҳаѐтий мослашувчанлигининиг сахий ифодаси, турмуш қувончи, 
безагидир. Кишиларга хос бўлган эстетик интилиш уларнинг ўзини ҳам бўѐқлар 
яратишга ўргатади. 
Рангларнинг инсон фаолиятида бўлган эмоционал таъсири жуда 
мураккабдир. Гѐте, Леонардо да Винчи, Дэлакруа, Кандинский, Алпатов, 
Граблар каби буюк санъат назариѐтчилари ва рассомлар рангнинг психологик 
таъсири билан шуғулланганлар. Турли ранглар ўлим ва ҳаѐтнинг рамзлари 
сифатида хурсандчилик ва қайғуни ифодалаган. 
Одатда турли одамлар рангларга, худди мусиқадагидек, турлича 
муносабатда бўладилар. Ранг ҳам мусиқа каби инсон кайфиятига таъсир 
қилиши мумкин. Масала, илиқ ранглар (сариқ, олов ранг, қизил) таъсирчан, 
ҳаяжонлантирувчи, қўзғатувчидир, совуқ ранглар (бинафша ранг, кўк, ҳаво 
ранг ѐки яшил) босиқ, тинчлантирувчидир. 
Қизил ранг болалар ва аѐллар, кўк эркаклар орасида оммалашгандир. 
Қизил 
рангдан 
қадимдан 
қизамиқ. 
қизилчани 
даволашда 
фойдаланишганлар. Шу билан бирга қизил ранг бош оғриғига ва чарчоққа 

---

150 
 
сабаб бўлади, қон босимини оширади, яъни одамни қаттиқ ҳаяжонлантиради. 
Яшил ранг – ўсимлик ранги, одамни тинчлантиради, бинафша ранг – 
юрак ва ўпкага яхши таъсир қилади; сариқ – илиқлик ҳиссини уйғотиб, 
кайфиятни кўтаради, иштаҳани очади; қора ранг – қоронғулик ва совуқ билан 
ассоцияланади ва ҳ.к. 
Ҳар бир ранг 24 ранг тусидан тузилган ранглар доираси систэмасидаги 
учинчи ҳалқа асосий ва энг тўйинган рангларни ўз ичига олади. Тўртинчи ва 
бешинчи ҳалқалар худди шу ранг тусларидан иборат, лекин уларнинг 
тўйинганлиги камайиб боради. Икки четга ҳалқада эса, яъни иккинчи ва 
биринчи асосийга қараганда ранглар борган сари тўқроқ бўлиб боради. Шундай 
қилиб, ҳар бир 24 хил ранг 5 хил тўйинганлик ѐки очлик далажасига эгадир.
Либосларга дизайн яратишда рангларнинг аҳамияти катта. Аввало либос 
яратилганда унинг қандай рангларда бўлишини аниқлаб олиш, уни тўғри 
танлай билиш, бу ранглар бир бирига мутаносиб келишини билиш лозим. 
Асосан ранглар либосга ѐрқинлик бахш етиб туриши, либосга жило бериши 
лозим. Ранглар либосни очиб берувчи асосий вазифадир. Агар ранглар либосга 
нисбатан тўғри танласа у либос инсонни безаб туради. Тўғри олинмаган 
ранглар либосни бузиб кўрсатади. Либос дизайнини яратишда рангларни 
ажрата билиш ѐрқин ранглар, иссиқ ранглар, совуқ ва жилвадор ранглар 
эканини танлай билиш лозим.