Қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш

билим
– объектив ҳақиқатнинг 
инсон онгидаги акси; 
кўникма
– амаллар ѐки ҳаракатларни мақсад ва шарт-
шароитларга мувофиқ бажарилишидир. 
Малака
эса кўникманинг автоматик 
ҳолатга келиши, автоматлашган даражада ижро этиш демакдир.
Юқоридаги фикрларни жамлаган ҳолда такрор айтамизки, 
малака
машқ 
қилиш, уқув, билим, кўникма ва ақл ҳосиласидир. Малака ўтмишда ҳам инсон 
ҳаѐти ва турмушида муҳим аҳамият касб этган. Бугун ҳам шундай, эртага ҳам 
шундай бўлиб қолади. Ёш авлодга таълим-тарбия беришда малаканинг 
аҳамияти ниҳоятда катта. Малакасиз педагог билим беришга қодир эмас. 
Педагог ходимлар малакасини ошириш
деганда, энг аввало, уларнинг 
билим доирасини кенгайтириш, машғулот ўтиш методикасини янада 
такомиллаштириш, замонавий таълим методларини ишлаб чиқиш ва уларни 
амалда синаш каби жараѐнларни назарда тутамиз. Ўқитувчи ва мураббийлар 
буни турли усуллар билан амалга оширадилар. Хусусан, ўз устида ишлайдилар, 
малака ошириш билимгоҳларида махсус курсларда ўқийдилар, тематик амалий 
машғулотлар ўтказадилар, ўқув-методик адабиѐтлар яратиш борасида иш олиб 
борадилар ва ҳоказо.
Давр шиддат билан ривожланиб бораѐтгани ҳеч кимга сир эмас. 
Демакки, педагоглар ҳам ана шу шиддатли жараѐнлар билан қадам-бақадам 
боришлари керак. Бу – давр талаби.
Мактабдан ташқари педагог ходимларини( методист, тўгарак раҳбарлари) 
малака оширишларини қуйидагича ташкил этиш мумкин.
Малака ошириш билимгоҳларида малака ошириш. 
Бу бўғиннинг асосий вазифаси педагог ходимларнинг назарий 
билимлари, амалий кўникма ва малакаларини янгилаш, давр талабига кўра 
замонавийлаштириш ва кенгайтириш, шунингдек, уларни кейинги мустақил 
ўқишларга тайѐрлашдан иборат. Ўқув курсларининг амалдаги режа ва 
дастурларида маъруза ва амалий машғулотлар асосий ўринни эгаллайди. 
Машғулотларни ўтиш учун ҳам назариѐтчи-маърузачилар, ҳам амалиѐтчи-
мутахассислар таклиф этилади. Афсуски, малака ошириш курсларининг 
дастурларида белгиланган соатлар асосан умумий мавзулар (―Бола 
психологияси‖, ―Тиббий маданият ва репродуктив саломатлик‖, ―Таълим 
соҳасида иқтисодиѐт назарияси‖, ―Тарбиянинг психологик асослари‖ 
кабилар)га бағишланган. Тўғри, ҳар бир педагог бу мавзуларни беш қўлидай 
билиши шарт. Аммо малакасини ошириш учун келган, дейлик,техник 
йўналишдаги тўгарак раҳбари айнан техник,ижодий, экологик, ўлкашунослик 
йўналишдаги маълумотларни олгиси, улар оламидаги замонавий технологиялар 
билан танишгиси келади; турли ҳил моделларнинг янгича ясалиш 
технологиясини амалда синаб кўрмоқчи бўлади. Шу маънода, малака ошириш 
билимгоҳларидаги ўқитиш жараѐни тингловчиларнинг талаб ва эҳтиѐжини 

---

116